چرا سیگار، زنان ایرانی را بیشتر تهدید می‌کند؟

مریم سرخوش- روزنامه‌نگار

وزارت بهداشت نسبت به افزایش ۱۹۰درصدی مصرف سیگار در زنان هشدار می‌دهد. آمار رسمی نشان می‌دهد که مصرف دخانیات در گروه سنی ۱۸ تا ۲۴‌سال در ۱۴۰۰ نسبت به مطالعه‌ قبلی در ۱۳۹۵ دربین زنان نزدیک به3برابر شده است . حمید سوری، اپیدمیولوژیست و مدرس بین‌المللی هم این نکته را تأیید می‌کند و آن را بسیار آسیب‌زا برای این گروه از جامعه می‌داند. او در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید: «میزان مصرف سیگار در افراد بالغ در کشورهای مختلف جهان متغیر است. در میانمار حدود 70درصد مردان بالغ سیگار می‌کشند و این عدد در لبنان هم برای مردان و هم زنان 43درصد است. در کشوری مثل سوئد هم مصرف سیگار کم است اما 6درصد مردان و 8درصد زنان سیگار مصرف می‌کنند. در کشور نیجریه 9درصد مردان سیگاری هستند و فقط نیم درصد زنان این کشور سیگار مصرف‌ می‌کنند.» او درباره شیوع مصرف سیگار در ایران هم بیان می‌کند:‌ «ایران در این‌باره در وضعیت متوسطی قرار دارد و حدود 25درصد مردان و 3 تا 4درصد زنان مصرف‌کننده سیگار هستند. البته مصرف سیگار در زنان ایرانی رو به افزایش است و  هر چند که زنان ما در مقایسه با سایر کشورها ابتلای کمتری به مصرف سیگار دارند اما شرایط کنونی به‌گونه‌ای است که اگر اقدامات مناسب و پیشگیرانه مثل آموزش بهداشت و داشتن گزینه‌های جایگزین برای اوقات فراغت و کاهش استرس این افراد وجود نداشته باشد، مصرف سیگار در زنان با افزایش میزان تحصیلات و مشارکت اجتماعی افزایش بیشتری خواهد داشت.»
این مدرس اپیدمیولوژی، کنترل مصرف سیگار در زنان را یک ضرورت می‌داند و تأکید می‌کند: «باید مراقبت از مصرف سیگار در بانوان کشور به‌شدت مورد توجه قرار بگیرد، چون علاوه بر اینکه آنها را در معرض بیماری‌های قلبی – عروقی، ریوی و فشار خون قرار می‌دهد، آنان را در سنین باروری با اثرات سوء روی فرزندآوری و جنین مواجه خواهد کرد. این در حالی است که مصرف سیگار به‌عنوان یکی از عوامل خطر جدی بیماری‌های غیرواگیر شناخته شده و جزو 7عامل خطر جدی است که سازمان جهانی بهداشت آن را اعلام کرده است؛ هشداری که برای برخی کشورها که با افزایش شیوع مصرف مواجه هستند، زنگ خطر است.»‌

مالیات سیگار روی 2گروه تأثیر دارد
سوری درباره اینکه اخیرا مالیات سیگار در کشور افزایش پیدا کرده و آیا این مسئله می‌تواند منجر به کاهش مصرف شود، بیان می‌کند:‌ «تحقیقات انجام‌شده در جهان نشان‌دهنده کاهش مصرف سیگار در ازای افزایش میزان مالیات بر این محصول است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد در آمریکای شمالی به ازای هر 10درصد افزایش مالیات سیگار حدود 4درصد کاهش مصرف ثبت شده است. بنابراین این اطمینان وجود دارد که افزایش مالیات باعث کاهش مصرف می‌شود.» او با تأکید بر اینکه مالیات هم بر کاهش گرایش مصرف سیگار و هم ترک و کاهش مصرف تعداد روزانه تأثیرگذار است، اما به یک نکته دیگر هم اشاره می‌کند؛ اینکه تأثیر این سیاستگذاری در گروه‌های مختلف متفاوت است: «دیده شده که بیشترین تأثیر افزایش قیمت سیگار بر خانواده‌های کم‌درآمد و در سنین شروع مصرف سیگار رخ می‌دهد. اما کسانی که سال‌های زیادی عادت به مصرف سیگار دارند، افزایش قیمت تأثیر چندانی بر کاهش مصرف آنها ندارد. از سوی دیگر، افزایش مالیات سیگار ‌می‌تواند در کوتاه‌مدت مؤثر باشد اما با گذشت زمان تأثیر آن کم‌رنگ‌تر و عوامل دیگری باعث می‌شود که مشکلاتی برای افراد به‌وجود بیاید.» سوری در توضیح بیشتر این مسئله هم عنوان می‌کند: «بسیاری از افراد سیگاری ترجیح می‌دهند که از سایر نیازهای اساسی زندگی ازجمله غذایی، بهداشتی و تفریحات سالم صرف‌نظر و پولشان را صرف خرید سیگاری کنند که گران‌تر شده است. به همین دلیل می‌تواند یک اثر متقابل داشته باشد و نباید تنها با افزایش مالیات از تبعات سوء، ناشی از ترجیح گروه‌های مردم به‌ویژه طبقات کم‌درآمد نسبت به حذف بودجه نیازهای اساسی و بهداشتی درباره خود و خانواده‌هایشان و جایگزینی آن برای خرید سیگار غافل شویم.»‌ او تأکید می‌کند: «عملا در بسیاری از کشورهای دنیا سیگار محصولی گران است و مالیات زیادی هم به آن تعلق می‌گیرد اما در این‌باره ضرورت دارد که تعادل منطقی بین قیمت‌گذاری سیگار و ماندگاری و اثربخشی آن در درازمدت مدنظر قرار بگیرد. طبیعی است که افزایش مالیات سیگار به‌تنهایی نمی‌تواند ما را به سمت کاهش مصرف سیگار در درازمدت هدایت کند. بنابراین برای پیشگیری از افزایش و همچنین کاهش مصرف سیگار ترجیح داده می‌شود که ترکیبی از مداخلات مؤثر ازجمله افزایش مالیات، آموزش، ایجاد زمینه‌های تفریحی مناسب، کاهش استرس‌های اجتماعی و فشارهای روانی که در جامعه وجود دارد، همچنین شناسایی دلایل گرایش افراد جامعه به‌ویژه جوانان و نوجوانان به سیگار و... درنظر گرفته شود. با شناسایی عواملی که باعث مصرف سیگار می‌شود، می‌توان شیوع این مصرف را به‌ویژه در زنان کاهش داد.»‌