عجله محاکم قضایی برای صدور حکم طلاق توافقی

متوسل شدن بسیاری از زوجین درآستانه جدایی به طلاق توافقی سبب شده بخش قابل‌توجهی از آمار طلاق زوجین را طلاق‌های توافقی تشکیل دهد. در این میان سازمان بهزیستی کشور و قوه قضاییه در مسیر چاره‌اندیشی برای کاهش این نوع متارکه‌ها برای حضور در جلسات مشاوره سامانه «تصمیم» پیش از مراجعه به محاکم قضایی، اجبار و الزام به‌وجود آورده‌اند. سامانه تصمیم سامانه‌ای مشاوره‌ای است که در قالب فعالیت‌های آن به زوجین متقاضی طلاق مشاوره داده می‌شود تا با اقدامی عجولانه کانون زندگی خود را از هم نپاشند. در این میان بسیاری از منتقدان و کارشناسان قضایی معتقدند محاکم قضایی در صدور حکم طلاق توافقی نوعی شتاب و تعجیل می‌کنند که فعالیت این سامانه را نیز به اقدامی بی‌ثمر تبدیل می‌کند. حکیمه میری، معاون قضایی سرپرست و دادرس اجرای احکام مجتمع قضایی خانواده شماره‌2 تهران این ادعا را صحیح نمی‌داند و می‌گوید: «درحال حاضر رسیدگی به دعاوی طلاق توافقی و صدور رأی در دادگاه‌ها، منوط به ارائه گواهی از مراکز مشاوره خانواده درخصوص عدم‌امکان ادامه زندگی بین زوجین است و رای صادره درواقع صحه‌گذاری بر قانونی و عادلانه بودن توافقات انجام‌شده توسط زوجین است. ضمن اعتقاد بر کراهت شرعی طلاق و آثار سوء آن، درموارد متعددی مشاهده شده که طلاق توافقی راهکار اتخاذشده توسط زوجین پس از سال‌ها درگیری قانونی، تشکیل پرونده‌های متعدد قضایی و آسیب‌های متعدد روحی وجسمی به زوجین بوده نه تصمیمی از سر عصبانیت آنی که دادگاه هم با تسریع رسیدگی به آن در مسیری غلط مساعدت کند.» آنچه در بررسی صحت و سقم ادعای منتقدان باید مورد توجه قرار گیرد، نتایج حاصله از عملکرد سامانه تصمیم است. فعالیت این سامانه از سال 1370 آغاز شده، اما در سال‌های اخیر و با اجباری شدن جلسات مشاوره برای زوجین در آستانه طلاق این سامانه در روند طلاق‌های توافقی مداخله‌گری و تأثیرگذاری بیشتری داشته است. به‌گفته بهزاد وحیدنیا، معاون مشاوره و امور روان‌شناختی سازمان بهزیستی کشور از ابتدای راه‌اندازی سامانه ۳۳۸هزار پرونده طلاق توافقی در سراسر کشور در آن ثبت شده و حدود ۴۹۰۰پرونده به صلح و سازش رسیده است. وحیدنیا به تلاش محاکم قضایی و مشاوران برای میانجیگری و صلح و آشتی دادن زوجین در حال متارکه اشاره می‌کند و درباره عملکرد سامانه تصمیم می‌گوید: «با توجه به اینکه زوجین پس از تصمیم قطعی به جدایی به این سامانه مراجعه می‌کنند، کارنامه نسبتاً قابل‌قبولی است. چون این نوع مداخله، مداخله‌ای دیرهنگام و بسیار سخت است و در مرحله‌ای انجام می‌شود که زوجین تصمیم خودشان را گرفته‌اند و برای تفاهم و سازش به بن‌بست رسیده‌اند.»