بی‌اعتنایی به چشم‌ها

پروانه‌ بندپی- روزنامه‌نگار

دهم اکتبر که به‌تازگی آن را پشت‌سر گذاشتیم، مصادف بود با «روز جهانی بینایی»؛ شاید بعضی از شما تعجب کنید که بینایی به چه دلیلی باید روز جهانی داشته باشد! باید بدانید بسیاری از افراد ۵سال یک‌بار هم به چشم‌پزشک مراجعه نمی‌کنند! خیلی‌ از آنها می‌گویند: «تا وقتی خوب می‌بینم، نیازی به معاینه چشم ندارم.» این افراد اگر مشکلی برای چشم‌شان به‌وجود بیاید، متوجه زمینه‌های  آن نمی‌شوند و زمانی متوجه می‌شوند که به یک بیماری چشمی مبتلا شده باشندیا بینایی‌شان به طرز چشمگیری کم شده باشد یا نیازمند یک جراحی پرهزینه شده باشند.
خوب است این را هم بدانید که هر ۵ثانیه، یک نفر به تعداد نابینایان جهان اضافه می‌شود، در هر دقیقه، یک کودک نابینا می‌شود و درصورت انجام نشدن اقدامات پیشگیرانه، ۱۰۰میلیون نفر دیگر دچار نابینایی یا کم‌بینایی خواهند شد. در ایران هم تخمین زده می‌شود که از هر ۲۰کودک پیش‌دبستانی و هر چهار کودک دبستانی، یک کودک مشکل چشمی داشته باشد. نکته غم‌انگیز ماجرا این است که خیلی از این کودکان به دلایل نه چندان مهم دچار نابینایی یا ضعف بینایی می‌شوند و اگر پیشگیری جدی گرفته می‌شد، بینایی بیشتر آنها حفظ می‌شد.
طراحان روز جهانی بینایی (سازمان بهداشت جهانی و نظام جهانی اپتومتری) در تمام این سال‌ها تلاش کرده‌اند تا توجه عمومی را به این نکته جلب کنند که ۸۰درصد موارد نابینایی، قابل پیشگیری یا درمان هستند. فقط نیاز است افراد سالانه حداقل یک‌بار به اپتومتریست و درصورت نیاز به چشم‌پزشک مراجعه کنند و معاینات دوره‌ای چشم‌ها را جدی بگیرند.
در اهمیت ویژه بینایی چشم‌ها باید بگوییم که ۸۰درصد اطلاعات محیط از طریق چشم‌ها و دیدن ممکن می‌شود و ۸۰درصد یادگیری انسان از طریق بینایی شکل می‌گیرد. بنابراین مراقبت از به سلامت چشم‌ها و بینایی و ارج نهادن به این موهبت الهی، یک وظیفه و ضرورت است.

خیلی ها با کار اپتومتریست‌ها آشنا نیستند
بسیاری از مردم در ایران هنوز درباره اهمیت خدمات اپتومتریست‌ها چیزی نمی‌دانند و وقتی به چشم‌پزشکی مراجعه می‌کنند، انتظار دارند مستقیم به چشم‌پزشک ارجاع داده شوند، نه اپتومتریست، درحالی‌که اپتومتریست‌ها در زمینه مراقبت‌های اولیه چشم فعالیت دارند، با بهره‌مندی از دستگاه‌های چشم‌پزشکی، بینایی‌سنجی را انجام و درصورت تشخیص وجود مشکلی، فرد را به چشم‌پزشک ارجاع می‌دهند.مجید شمس، اپتومتریست در این رابطه به همشهری آنلاین می‌گوید: اپتومتریست در معاینات چشمی، احتمال ابتلا به عیوب انکساری چشم مثل نزدیک‌بینی و دوربینی، تنبلی چشم، آستیگماتیسم، انحراف چشم و ... را بررسی می‌کند و درصورت لزوم، فرد را به چشم‌پزشک ارجاع می‌دهد تا اقدامات درمانی یا اصلاحی لازم انجام شود.
شمس ادامه می‌دهد: اپتومتریست با استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های مخصوص، بینایی فرد را اندازه‌گیری می‌کند تا میزان نیاز به عینک یا لنز مخصوص را تشخیص دهد. همچنین نسبت بینایی فرد را محاسبه و درصورت تفاوت بین دو چشم، نسبت‌های مناسبی را تعیین می‌کند. در پایان، براساس نتایج معاینه، به شما مشاوره می‌دهد و راهنمایی می‌کند که چگونه بهترین حالت بینایی خود را حفظ کنید. اگر مشکل خاصی وجود داشت که در حیطه کار اپتومتریست نمی‌گنجید، فرد را به چشم‌پزشک ارجاع می‌دهد. در غیراین صورت نیازی به ویزیت چشم‌پزشک نیست.
این متخصص اپتومتری می‌گوید: در برخی کشورها اپتومتریست‌ها به‌عنوان افراد متخصص در معاینه بینایی، تجویز عینک‌ و لنز و ... ارجحیت و مردم به آنها اعتماد دارند، اما در کشور ما خیلی از افراد با کار اپتومتریست‌ها آشنا نیستند و تصور می‌کنند حتما باید توسط چشم‌پزشک معاینه شوند. این موضوع می‌تواند ناشی از ناآگاهی مردم و نادیده گرفتن نقش مهم اپتومتریست‌ها در مراقبت از سلامت چشم‌ها باشد که نیاز به فرهنگسازی و اطلاع‌رسانی بیشتر دارد.

چه زمانی به چشم‌پزشک مراجعه کنیم؟
خیلی‌ها نمی‌دانند چه زمانی باید برای معاینات دوره‌ای چشم مراجعه کنند. توصیه چشم‌پزشکان می‌تواند در این مورد به ما کمک کند.