رشد اقتصادی چیست؟

میزان رشد تولید ناخالص داخلی را در هر کشوری، رشد اقتصادی می‌گویند. رشد اقتصادی درکنار نرخ تورم مهم‌ترین مولفه‌های اقتصادی هر کشوری است و بسیاری از نماگر‌های اقتصادی با این دو مولفه اصلی سنجیده می‌شوند. اما تولید ناخالص داخلی چیست و چرا رشد آن تا این حد اهمیت دارد؟

تعریف کلاسیک
به‌طور کلی به ارزش کل کالاها و خدمات نهایی که در یک کشور در یک دوره زمانی مشخص تولید می‌شود، تولید ناخالص داخلی می‌گویند. به بیان ساده‌تر، تولید ناخالص داخلی، حاصل‌جمع ارزش ریالی یا دلاری کل کالاها و خدمات نهایی عرضه‌شده در یک کشور در طول یک دوره زمانی مثلا یک سال است. به‌عبارتی، وقتی از تولید ناخالص داخلی صحبت می‌کنیم، می‌خواهیم بدانیم در طول یک‌سال، چند تومان یا چند دلار در کل کشور، کالا و خدمت فروخته شده است. در اینجا وقتی از کلمه نهایی استفاده می‌کنیم، منظورخدمات یا کالاهایی است که برای مصرف نهایی خریده شده و خود در یک خدمت یا محصول دیگر به‌کار برده نمی‌شود. به‌عبارت دیگر، کالاهای میانی یا واسطه‌ای در تولید ناخالص داخلی محاسبه نمی‌شوند. کالاهای واسطه‌ای کالاهایی هستند که خود مواداولیه تولید یک کالای دیگر هستند.
اقتصاددان‌ها برای توضیح اینکه کالا‌های واسطه‌ای یا میانی چه هستند، آرد را مثال می‌زنند و توضیح می‌دهند که وقتی نان را جزو محصولات نهایی حساب می‌کنید، عملا قیمت آرد هم یک‌بار لحاظ شده است.
برای محاسبه تولید ناخالص داخلی همه مخارج خانواده‌ها، دولت، سرمایه‌گذاری‌ها و تراز تجاری با هم جمع بسته می‌شود. به‌زعم اقتصاددان‌ها، از بین همه جزئیاتی که شامل تولید ناخالص داخلی می‌شوند، تراز تجاری مهم‌ترین آنهاست؛ چراکه نشان‌دهنده کیفیت تولیدات یک کشور و ارزش افزوده‌ای است که در آن کشور ایجاد شده‌‌. زمانی که ارزش کل کالا‌ها و خدماتی که تولیدکنندگان داخلی به کشور‌های خارجی می‌فروشند از ارزش کل کالا‌ها و خدمات خارجی که مصرف‌کنندگان داخلی خریداری می‌کنند بیشتر باشد‌ و به بیان دیگر صادرات از واردات پیشی بگیرد، تراز تجاری مثبت می‌شود و این موضع اثر زیادی بر تولید ناخالص داخلی کشور‌ها دارد.

چرا رشد اقتصادی کشور‌ها اهمیت زیادی دارد؟
در واقع تولید ناخالص داخلی به‌عنوان شاخص سلامت اقتصاد و پیمانه استاندارد زندگی افراد جامعه شناخته می‌شود. ازآنجا‌که نحوه محاسبه تولید ناخالص داخلی برای همه کشورها یکسان است، بنابراین، این نماگر اقتصادی می‌تواند ابزاری برای مقایسه قدرت اقتصادی کشورها باشد‌ که درعین حال دقت بالایی نیز دارد.
 آنطور که آمار‌ها، مطالعات علمی و شواهد موجود نشان می‌دهد، زمانی که رشد اقتصادی کشور‌ها افزایش می‌یابد، سطح معیشت و زندگی افراد آن جامعه نیز افزایش می‌یابد. نمونه عینی چنین کشوری چین است که تحت‌تأثیر رشد‌های بالای اقتصادی سرانه درآمد مردم آن افزایش یافته و طبقه متوسط در این کشور نسبت به چند دهه پیش به‌شدت بزرگ‌تر شده و مردم رفاه بیشتری پیدا کرده‌اند. در مقابل کاهش رشد اقتصادی منجر به فقیرتر شدن افراد جامعه می‌شود.
به همین دلیل است که بسیاری از شهروندان و رهبران سیاسی، افزایش رشد اقتصادی را معیاری مهم برای موفقیت ملی می‌دانند. همچنین همه کشورها و صنایع برای نشان‌دادن قدرت و اهمیت خود، سهم خود را از اقتصاد جهانی و اقتصاد ملی می‌سنجند.
تولید ناخالص داخلی معمولا به‌صورت سالانه و گاهی اوقات فصلی محاسبه می‌شود. برای مثال، در آمریکا، دولت هر سال برآورد تولید ناخالص داخلی را به هر دو صورت فصلی و سالانه منتشر می‌کند.