رمزگشایی از تورم صفر کالا

مقامات بانک مرکزی بی‌آن‌که آمارهای رسمی از جزئیات نرخ تورم را منتشر کنند، می‌گویند: نرخ تورم ماهانه کالاها در تیرماه صفر شده است. به‌گفته محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی، برخی اقلام کالایی افزایش قیمت، برخی از اقلام ثبات قیمت و برخی نیز کاهش قیمت را در این‌ماه تجربه کرده‌اند. با این حال روایت رسمی مرکز آمار ایران از تورم ماهانه 1.2درصدی کالاها در تیرماه حکایت می‌کند اما مرور دقیق‌تر گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ تورم کالاهای بادوام در پایان تیر‌ماه امسال منفی 1.3درصد شده است. با این توصیف صفر شدن تورم کالایی به روایت بانک مرکزی به چه معناست و آیا در ماه‌های بعد هم این روند حفظ خواهد شد؟
توضیح معاون اقتصادی بانک مرکزی از تغییر سبد محاسبه نرخ تورم خواندنی است. شیریجیان می‌گوید: تعداد اقلامی که نوسان قیمت آنها در سبد تورم محاسبه می‌شود از 368قلم در سال پایه 1395به 407قلم کالا در سال پایه 1400بیشتر شده و البته ضریب اهمیت کالاها از 48.5درصد به 52.6درصد تغییر کرده است. او با تأیید اینکه بیشترین تغییر در میان گروه‌های اصلی مربوط به گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هاست که ضریب اهمیت آن از 25.5به 32.5درصد افزایش یافته است، می‌گوید: بررسی شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در تیر‌ماه سال‌جاری نشان می‌دهد که این گروه کالا با تورم ماهانه صفر روبه‌رو بوده و میان برخی اقلام کالایی افزایش قیمت، برخی اقلام ثبات قیمت و برخی نیز کاهش قیمت را در این‌ماه تجربه کرده‌اند.

پشت‌پرده ماجرا
اصل ماجرا همین است که بانک مرکزی می‌گوید تورم کالاها صفر شده و پشت پرده هم روایت شیریجیان است که توضیح می‌دهد: در‌ماه گذشته در گروه اقلام کالایی مرتبط با خوراکی‌ها انواع برنج (برنج ایرانی درجه یک، برنج ایرانی درجه 2 و برنج خارجی(، تخم مرغ، روغن نباتی جامد، انواع میوه‌ها) میوه‌های درختی و جالیزی (سبزی‌های تازه)سبزی‌های بوته‌ای و سبزی‌های ریشه‌ای)تورم ماهانه منفی را تجربه کردند. او می‌افزاید: همچنین در سایر اقلام کالایی که با تحولات ارز ارتباط بالایی دارند، مانند ماکروویو، انواع خودرو شخصی سواری، لاستیک خودرو سواری، روغن موتور خودرو سواری، دستگاه تلفن همراه و انواع رایانه شخصی تورم ماهانه منفی داشته‌اند که با توجه به ضریب اهمیت قابل توجه این اقلام، تورم‌های مثبت سایر اقلام کالایی را خنثی نموده و در نهایت برایند تورم ماهانه گروه کالا صفر بوده است. وی خاطرنشان کرد: از دلایل عمده تحقق این مهم می‌توان به رصد و نظارت همه‌جانبه دولت و دستگاه‌های متولی امر و همچنین ثبات قابل توجه در بازار ارز و سایر بازارهای دارایی ازجمله خودرو، مسکن و طلای مرتبط اشاره کرد.

شرط کاهش تورم
گذشته از اینکه صفر شدن نرخ تورم کالاها را اتفاق بدانیم یا نتیجه یک سیاست پولی مؤثر، مهم این است که روند آینده متغیرهای پولی در ماه‌های پیش‌رو چه حرکتی خواهد داشت؟ رساندن نرخ تورم تا پایان سال به زیر 30درصد، هدف نخست دولت و بانک مرکزی است و اگر همین روند نرخ تورم ماهانه تیرماه در ماه‌های آینده تکرار شود، احتمال رسیدن به ایستگاه تورمی مورد انتظار وجود دارد اما همچنان چالش نخست دولت سیزدهم در 2سال آینده نرخ تورم بالاست. کنترل ترازنامه بانک‌ها و رفع ناترازی مالی دولت 2گامی است که باید برداشته شود و البته هرگونه شوک ارزی به بازار می‌تواند انتظارات تورمی را دوباره تحریک کند که نخستین اثر آن در همان بازارهایی نمایان می‌شود که بانک مرکزی از صفر شدن تورم آنها خبر می‌دهد.