یادداشت
بعضی‌ها فقط به‌خاطر پولشویی به فوتبال می‌آیند
امیررضا واعظ آشتیانی؛ مدیرعامل اسبق استقلال
فدراسیون فوتبال با سقف‌هایی که برای قرارداد بازیکنان یا بودجه باشگاه‌ها می‌گذارد، به‌طور اتوماتیک فوتبال ایران را گران می‌کند. سال1388 فدراسیون برای بازیکنان سقف قرارداد گذاشت و با توجه به اینکه سازوکار مناسبی برای انجام این کار نداشت و بسترسازی‌های لازم انجام نشده بود، سال بعد قیمت سقف، قیمت کف قرارداد شد و بازیکنی که 50 تا 100میلیون تومان قیمت داشت، با قرارداد 300میلیون تومانی در لیگ بازی کرد. امسال هم فدراسیون فوتبال با تعیین سقف بودجه برای باشگاه‌ها دچار این مشکل شده است.
مسئله اصلی فوتبال نداشتن استراتژی و هدف مشخص، نیروهای کارآمد و برنامه‌ریزی است و همین مسائل است که فوتبال را به چالش کشیده و به جای اینکه فدراسیون راهکار مناسبی ارائه بدهد، مسبب نابسامانی‌ها و هنجارشکنی‌ها شده است. الان سؤال این است که چرا فدراسیون برای باشگاه‌ها سقف بودجه تعیین کرده است؟ شاید بهترین پاسخی که بشود برای این موضوع مطرح کرد این باشد که چون مسئولان فدراسیون دانش لازم برای مدیریت و برنامه‌ریزی فوتبال را ندارند و با سوءمدیریت و عدم‌آگاهی که نسبت به اقتصاد فوتبال دارند، نمی‌توانند تصمیم درستی بگیرند. بهترین کار این بود که با سازوکار مناسب و با بسترسازی‌های لازم برای بازیکنان سقف قرارداد مشخص می‌شد. فوتبال ایران با توجه به ظرفیت کمی که دارد، گران است. 22سال است پول حرفه‌ای را دولت پرداخت می‌کند بدون اینکه بهره‌برداری اقتصادی داشته باشد. دولت در این مدت از هزینه‌هایی که کرده حتی بهره‌برداری اجتماعی، فرهنگی، فنی و سیاسی هم نداشته است. موضوع این است که مدیریت آماتور نمی‌تواند کار بزرگ انجام بدهد. مدیریت فدراسیون در وهله اول باید بلد باشد که چگونه درآمدزایی و چگونه هزینه کند. سال1388 وقتی برای بازیکنان سقف قرارداد گذاشتند، فدراسیون حتی نتوانست در اجرای این قانون کنترل لازم را انجام بدهد. فدراسیون فقط قانون می‌گذارد و ضمانت اجرایی لازم را ندارد.
در حال حاضر انتقاد اصلی از دولت این است که چرا از فوتبال کنار نمی‌کشد؟ من هم با این نظر که فوتبال از زیرنظر دولت باید خارج شود، موافقم اما قبل از این اتفاق، فوتبال باید برنامه 3 تا 5ساله برای سقف قرارداد بازیکنان داشته باشد. اگر دوره قبل این قانون به سرانجام نرسید، به‌خاطر این بود که پیش‌بینی‌های لازم نشده بود. مردم معترضند که چرا پول مفت دولت باید برای یک فصل به یک عده بازیکن برسد. مردم حق دارند بگویند چرا یک بازیکن یا یک مربی باید برای یک فصل 40-30 میلیارد تومان دستمزد بگیرد؟ این پول با چه متر و چه معیاری به او داده می‌شود؟ اگر بخش خصوصی به فوتبال ورود نمی‌کند، به‌خاطر همین گرانی فوتبال است و اینکه هزینه‌هایی که می‌کند توجیه اقتصادی ندارد. در برزیل، آرژانتین، پاراگوئه و... که در سطح اول جهان فوتبال بازی می‌کنند و برای فوتبال‌شان برنامه‌ریزی دارند، این پول‌ها به بازیکنان داده نمی‌شود. اگر بازیکنی فکر می‌کند که باید پول زیادی بگیرد، به کشورهای دیگر صادر می‌شود. ما هم می‌توانیم مثل آنها سقف دو سه‌میلیارد تومانی بگذاریم و هر بازیکنی هم پول بیشتری خواست، ترانسفر می‌شود. برای مقابله با قیمت، بهترین کار فعال‌کردن چرخه تولید است. وقتی بازیکن ببیند جایگزین دارد، قیمت بالا نمی‌دهد. بعضی‌ها آدرس غلط می‌دهند و می‌گویند باید فوتبال خصوصی شود چون در این شرایط می‌تواند راحت از جیبش خرج کند. ولی اینطور نیست. در بازار آشفته امروز کدام بخش اقتصادی به فوتبال ورود می‌کند؟ بعضی از بخش‌ها فقط به‌خاطر پولشویی در فوتبال سرمایه‌گذاری می‌کنند.
بهترین راه این است که نظام باشگاه‌داری هر چه زودتر در مجلس تعریف شود و با بسته‌های حمایتی دولت، باشگاه‌های بزرگی که زیرنظر دولت هستند، خصوصی شوند. با برنامه چند‌ساله می‌شود این کار را انجام داد. متأسفانه مدیران حاضر در فوتبال عالم به‌کار نیستند و خودشان را هم عالم می‌دانند. بهتر است از افرادی که در زمینه فوتبال و اقتصاد صاحب‌نظر هستند، مشورت بگیرند و برای آینده برنامه‌ریزی کنند و با تصمیماتی که یک‌شبه می‌گیرند فوتبال را هر روز گران‌تر از روز قبل نکنند.
