پوتین در آفریقای جنوبی بازداشت می‌شود؟

تا کمتر از یک‌ماه دیگر قرار است رهبران روسیه، هند، آفریقای‌جنوبی، چین و برزیل در شهر ژوهانسبورگ، پایتخت آفریقای‌جنوبی گردهم آیند تا نشست رهبران گروه بریکس را برگزار کنند، اما از هم‌اکنون بحث‌ها بر سر احتمال بازداشت «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه بالا گرفته است. دیوان بین‌المللی دادگستری در ‌ماه مارس یعنی حدود 4‌ماه پیش برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه به اتهام «اخراج اجباری کودکان از اوکراین و انتقال آنها به روسیه» حکم جلب صادر کرد، اما روز گذشته «سیریل رامافوسا»، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی با رد هرگونه خبر و احتمالی درباره بازداشت رئیس‌جمهور روسیه هنگام حضور در آفریقای جنوبی گفت که بازداشت ولادیمیر پوتین به منزله اعلان جنگ علیه مسکو است. به گزارش شبکه تلویزیونی اسکای نیوز عربی، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی افزود که قانون اساسی کشور ما بر حمایت از او تأکید دارد.
درحالی‌که آفریقای جنوبی به‌عنوان یکی از اعضای دادگاه کیفری بین‌المللی موظف است به‌واسطه حکم جلب صادر شده از سوی این نهاد، رئیس‌جمهور روسیه را درصورت ورود به خاک خود توقیف کند اما آفریقای جنوبی از ابتدای جنگ روسیه و اوکراین حمایت خود را از مسکو اعلام کرده و از سوی دیگر رهبران این کشور همواره روابط گرم و نزدیکی با روسیه دنبال می‌کنند.
براساس ماده ۹۸ اساسنامه رم دیوان بین‌المللی دادگستری دادگاه نمی‎تواند درخواست همکاری یا تسلیمی را به جریان اندازد که در آن از کشور تقاضا‌شونده درخواست شود برخلاف مصونیت سیاسی یک شخص یا دارایی یک کشور ثالث و برخلاف تعهداتش نسبت به قوانین بین‎المللی عمل کند؛ مگر آنکه دادگاه قبل از آن بتواند ابتدا همکاری آن کشور ثالث برای نقض حق مصونیت خود را به‌دست آورد. همچنین، دادگاه نمی‎تواند درخواست تسلیمی را به جریان اندازد که در آن از کشور تقاضا‌شونده درخواست عمل برخلاف تعهداتش نسبت به توافق‌های بین‎المللی شود، مگر آنکه دادگاه بتواند ابتدا رضایت کشور تحویل‌دهنده را به‌منظور تسلیم شخص به‌دست آورد. بر همین اساس به‌نظر می‌رسد که آفریقای‌جنوبی می‌تواند بدون اینکه برای دستگیری ولادیمیر پوتین تحت فشارهای بین‌المللی قرار گیرد، از رئیس‌جمهوری روسیه برای شرکت در اجلاس بریکس دعوت کند و این دعوت به‌صورت قانونی و منطبق با اساسنامه رم، دیوان بین‌المللی دادگستری بدون اشکال حقوقی خواهد بود. در سال۲۰۰۵ موضوع مشابهی بر سر حضور عمرالبشیر، رئیس‌جمهوری وقت سودان در آفریقای جنوبی مطرح شد. این قضیه باعث شد تا عمرالبشیر سریعا ژوهانسبورگ را ترک کند، زیرا بیم آن را داشت که دادگاه عالی آفریقا به‌دنبال صدور حکم جلب برای او باشد.