30 سال علیه آلودگی هوا

سرنخ بسیاری از رخدادهایی که میلیون‌ها شهروند تهرانی هر روز با آن سرو کار دارند، به ایده‌های کارشناسی برمی‌گردد که در یکی از شرکت‌های شهرداری تهران شکل گرفته است؛ از اجرای طرح‌های نوی ترافیکی تا هشدارهایی که روزانه بابت افزایش آلودگی هوا به مردم داده می‌شود. از راه‌‌اندازی خطوط معاینه فنی تا توزیع سوخت‌های استاندارد برای وسایل نقلیه. همه و همه این ایده‌ها و بسیاری دیگر در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران شکل گرفته است. گزارش اینفوگرافی پیش‌رو به 30سال دستاوردهای مهم این شرکت برای مردم تهران می‌پردازد.





7973روز پایش آلودگی هوای تهران





اقدامات سال اخیر
توسعه موتورسیکلت‌های برقی
شرکت پست با بیش از 1350نامه‌رسان دارای موتورسیکلت بنزینی که متوسط پیمایش روزانه آنها حدود 4کیلومتر در روز است، یکی از مهم‌ترین ناوگان‌های حمل بار و کالای درون‌شهری شهر تهران است که روزانه حجم قابل توجهی محموله‌های خرد را در سطح شهر جابه‌جا می‌کند. سیدمحمدمهدی میرزایی قمی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا در این‌باره گفت:   در سال 1401سعی بر آن شد که با توجه به ماهیت ناوگان موجود و تأثیر آن بر افکار عمومی جامعه برای ارتقای جایگاه موتورسیکلت برقی، این ناوگان با تسهیلات پرداختی از طرف شهرداری تهران در اولویت تبدیل به موتورسیکلت برقی قرارگیرد. در نهایت طی توافقنامه‌ای میان شرکت ملی پست و شهرداری تهران، شرایطی با هدف تبدیل 500دستگاه موتورسیکلت بنزینی کارکنان شرکت پست با وام کم‌بهره ‌برای خرید موتورسیکلت برقی با اقساط بلندمدت تنظیم شد. همچنین شهرداری تهران متعهد شد علاوه بر پرداخت وام کم‌بهره، هر ماهه نیز پس از اعلام و تأییدکارکرد هر دستگاه موتورسیکلت برقی، نیمی از بهای هر قسط را نیز پرداخت کند و شرکت ملی پست جمهوری‌اسلامی نیز متعهد شد در خرید و نصب و راه‌اندازی ایستگاه شارژ باتری سواپ(باتری قابل تعویض در ایستگاه‌های شارژ) و باتری مورد نیاز پروژه سرمایه‌گذاری کند که در راستای این توافقنامه به‌عنوان نخستین در نوع خود در کشور تا پایان سال 1401تعداد 95دستگاه موتورسیکلت بنزینی به نوع برقی در شرکت ملی پست تعویض شد . امید است تا پایان سال 1402این تعداد به 500دستگاه برسد.

توسعه ایستگاه‌های جدید سنجش هوا
در دوره مدیریت فعلی شهری و مصادف با سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در سال 1400(یعنی حدود 6ماه پس از استقرار مدیریت ششم شهر)یک ایستگاه سنجش کیفیت هوا در منطقه 12تهران به بهره‌برداری رسید. همچنین توسعه و بهره‌برداری از 3ایستگاه جدید سنجش آلودگی هوا از محل مؤسسه همکاری‌های بین‌المللی دولت ژاپن (جایکا) در سال 1401در دستور کار قرار گرفت و با اجرایی شدن آن تعداد نقاط جمع‌آوری داده کیفیت هوا به میزان 20درصد در شهر تهران افزایش خواهد یافت.

توسعه نرم‌افزار مدل‌سازی آلودگی صوتی
نرم‌افزار مدل‌ساز آلودگی صوتی با نام تجاری CadnaA که در سال 95توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران خریداری شد، توسعه یافته است. امکان ورود اطلاعات با حجم زیاد، دقت و سرعت از قابلیت‌های منحصر به‌فرد این نرم افزار است. از قابلیت‌های این نرم افزار مدل‌سازی آلودگی صوتی در محیط‌های شهری است. نقشه آلودگی صوتی شهر تهران در سال95با نرم‌افزار مذکور در بازه زمانی کوتاهی به‌روزرسانی و نقشه حریم صوتی بزرگراه‌ها نیز برای نخستین بار در کشور ترسیم شد. این نرم‌افزار همچنین قابلیت مدل‌سازی صدای منابع مختلف ازجمله خطوط هوایی را نیز دارد. در واقع نقشه‌های تولید شده توسط این نرم‌افزار امکان شناسایی نقاط با سطح تراز صدای بحرانی و اولویت‌بندی اجرای راهکارهای کاهشی را برای مدیران و برنامه‌ریزان شهری فراهم می‌کند.

تحلیل تصاویر ماهواره‌ای و شناسایی کانون‌های گردوغبار برای نخستین بار
روش‌های سنجش از دور نوری فضابرد (ماهواره‌ها) می‌توانند در عرض چند ساعت و شاید کمتر یک دور کامل حول کره زمین حرکت کرده و داده‌برداری کنند. نتایج حاصل از این اندازه‌گیری‌‌های ماهواره‌ای دارای تفکیک فضایی و زمانی بالایی هستند. به همین دلیل به‌کارگیری این فناوری‌های جدید به‌منظور بهبود برنامه‌ریزی، مدیریت و تصمیم‌گیری برای وضعیت آلودگی شهر تهران از اهمیت بالایی برخوردار است.

تدوین سناریوهای کاهش آلودگی هوا
شرکت کنترل کیفیت هوا با به‌کارگیری دقیق‌ترین داده‌ها و استخراج صحیح‌ترین اطلاعات توسط نیروهای زبده همواره ارائه‌دهنده به‌صرفه‌ترین و عملیاتی‌‍‌ترین روش‌های کاهش آلودگی هوا بوده است. به‌عنوان مواردی از این دست می‌توان به «برنامه پیشنهادی 3ساله کاهش آلودگی هوای تهران» اشاره کرد.

کربن سیاه
ذرات کربن سیاه به‌عنوان یکی از آلاینده‌های هوای شهر تهران مورد پایش قرار می‌گیرند. اندازه‌گیری غلظت کربن سیاه برای نخستین بار در سطح کشور در پایتخت توسط شهرداری تهران از سال 96آغاز شد و به ‌مرور دامنه آن گسترش یافت و در حال حاضر اندازه‌گیری این آلاینده در 4ایستگاه سنجش کیفیت هوا صورت می‌پذیرد. مطالعات انجام ‌شده در شرکت کنترل کیفیت هوا نشان می‌دهد که بیشترین غلظت این آلاینده در ساعات شب و کمترین آن در طول روز مشاهده می‌شود که متأثر از عوامل جوی همچون ارتفاع لایه مرزی و منابع انتشار است. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان انتشار کربن سیاه در تهران عمدتاً از منابع محلی و غلظت آنها تا حد زیادی تحت‌تأثیر انتشار وسایل نقلیه دیزلی ازجمله کامیون‌های سنگین در شهر تهران است. به‌منظور اجرای این پروژه در سال 1401 اندازه‌گیری‌ها در سیکل‌های متفاوت ساعات روز، ساعات شب، روزهای کاری و روزهای تعطیل انجام شده است.

برنامه‌های آتی شرکت
کمک فنی و اعتباری به جایگزینی 5هزار دستگاه موتور‌سیکلت‌ برقی
احداث ساختمان آزمایشگاه مرجع آلودگی
بهسازی و تجهیز ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا و صدا
 راه‌اندازی و راهبری 3 دستگاه آنالایزر NH3
به‌روزرسانی ضرایب و سیاهه انتشار منابع آلاینده شهر تهران و محدوده تأثیر‌گذار بر آن
راهبری، توسعه و به‌روزرسانی سامانه تحت وب سیاهه انتشار و سامانه پیش‌بینی آلودگی هوا
مطالعات، ارزیابی زیست‌محیطی منابع آلاینده و مدل‌سازی ریز مقیاس آلودگی هوا
طراحی شبکه سنجش
اندازه‌گیری ضرایب انتشار آلایندگی خودروهای تولید داخلی
بررسی تأثیر کیفیت سوخت بر انتشار آلایندگی خودروهای تولید داخل
تدوین راهکارهای کاهش و کنترل صدا ناشی از فعالیت‌های ساختمانی و عمرانی
برگزاری یازدهمین همایش ملی مدیریت آلودگی هوا و صدا
توسعه سایت air.tehran.ir و به‌روزرسانی و نگهداری اپلیکیشن کیفیت هوای تهران
اخذ مجوز آزمایشگاه معتمد سازمان محیط‌زیست جهت نمونه‌برداری‌های منابع ثابت و متحرک
به‌روزرسانی انجام سیاهه انتشار در کشور
مدل‌سازی شهری و صنعتی آلودگی هوا و صدا
پروژه ساختمان سبز