مأموریت ویژه نجات باغ‌های قدیمی
در چند دهه اخیر باغ‌های قدیمی و خصوصی بسیاری به تفرجگاه عمومی تبدیل شده است
حمید رسولی
تا همین چند دهه قبل و به‌طور دقیق‌تر تا عصر قاجار، تهران با لقب‌هایی مثل «چنارستان» و«شهر باغ‌ها» شناخته می‌شد اما باغ‌های معروف تهران با گذشت زمان، یکی پس از دیگری تخریب شدند تا نفس‌های پایتخت به شماره بیفتد. حفظ و احیای برخی باغ‌های تاریخی تنها نقطه روشن ماجراست. چنانچه بارها رهبر معظم انقلاب به این موضوع تأکید کردند و شهردار تهران هم عزمش را جزم کرده تا حفظ باغ‌های تاریخی تهران در اولویت قرار بگیرد. باغ‌های تاریخی تهران تا چند دهه قبل در تملک درباری‌ها و افراد خاص بود اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی احیا شد و در اختیار عموم قرار گرفت. اینگونه بود که قدم زدن در باغ‌های تاریخی که تا چند سال قبل برای تهرانی یک رؤیا بود به واقعیت بدل شد.
باغ‌هایی که سفارتخانه شدند
باغ‌های تاریخی تهران در دوره قاجار وسیله‌ای برای بذل و بخشش پادشاهان بود؛ مثل باغ 17هکتاری قلهک که محمدشاه قاجار به ماهی 30تومان به دولت بریتانیا اجاره داد تا«دفتر شورای فرهنگی بریتانیا» در آن تأسیس شود. باغ اتابک هم در دوره قاجار به روس‌ها پیشکش شد و عکس معروف چرچیل، روزولت و استالین در همین باغ گرفته شده است.باغ فرمانیه هم در سال 1318از طرف ورثه عبدالحسین میرزا فرمانفرمایان به ایتالیایی‌ها فروخته شد.
باغ‌هایی که موزه شد
تبدیل باغ‌های تاریخی به موزه، کاری است که در سال‌های بعد از انقلاب آغاز شد و به پروسه باز شدن در باغ‌های تاریخی به روی مردم سرعت داد. در همین راستا، بخشی از اراضی باغ فردوس به موزه سینما تبدیل شد. باغ سپهبد هم که به سپهبد میراحمدی تعلق داشت در سال1384به باغ موزه هنر ایرانی تبدیل شد. باغ نگارستان هم که به دستور فتحعلی‌شاه قاجار ساخته شد تا محلی برای اقامت تابستانی شاه باشد،اکنون موزه تاریخ علم است.
قصه متروکه‌ها
آمار دقیقی از باغ‌های قدیمی تهران وجود ندارد اما نام و آوازه برخی از آنها آنقدر در تهران پیچیده که هنوز درباره‌شان حرف می‌زنند. تا3 دهه پیش در محدوده محله طرشت، توتستان‌های بسیاری پیدا می‌شد اما حالا فقط «باغ کاج» باقی مانده و از باغ تاریخی کیهانی محله سنگلج امروز فقط بخشی از این باغ در کوچه کیهانی باقی مانده.باغ کلیسای انجیلی در خیابان سی‌تیر و باغ رضوانیه در محله تجریش هم از معروف‌ترین باغ‌های متروکه تهران است.
برج به جای باغ
اینکه برخی باغ‌های قدیمی تهران طعمه تبر شدند یک واقعیت تلخ و غیرقابل انکار است که اگر پذیرفته شود جلوی تخریب بقیه باغ‌ها گرفته خواهد شد. نمونه‌هایی از این دست در تهران کم نیست. باغ حقیقی در محله فرمانیه در همین یکی دو سال اخیر جای خودش را به یک برج مسکونی داد و باغ بهزیستی در همین محله هم به سرنوشت مشابهی دچار شد. باغی هم که یکی از لوکیشن‌های سریال شب‌های برره بود با 22هزار مترمربع مساحت در منطقه سعادت‌آباد، جای خودش را به یک برج مسکونی داده است.
عدد خبر
18باغ در دوره مدیریت شهری فعلی از سوی شهرداری تهران تملک و احیا شده تا هم به‌عنوان پارک در اختیار عموم قرار بگیرد و هم سرانه فضای سبز شهر تهران بیشتر شود.
1270هکتار از باغ‌های کن و فرحزاد قرار است به یک مجموعه تفرجگاهی تبدیل شود.در کن و فرحزاد باغ‌های میوه بسیاری وجود دارد.
75باغ در محله‌های قدیمی پایتخت در سه دهه اخیر توسط شهرداری تملک شده و به تفرجگاه عمومی تبدیل شده است.
4باغ قدیمی در سال 1401به تملک شهرداری درآمد و 6باغ که قبلا تملک شده بود به‌عنوان بوستان عمومی افتتاح شد تا مورد استفاده شهروندان تهرانی قرار بگیرد.
