وقتی سگ‌های وفادار خشن می‌شوند

نگهداری از سگ‌ها با نژادهای مختلف به‌عنوان حیوان خانگی بنا به دلایلی اتفاق می‌افتد؛ دلایلی مانند تبعیت از یک رویه فراگیر شده اجتماعی، گرایش به سبک زندگی غربی بر پایه فرهنگ خودمحوری و یا حتی درمان برخی از بیماری‌های روحی و روانی به شیوه متفاوت حیوان‌درمانی. فارغ از چرایی و چگونگی موضوع نگهداری از سگ‌ها در فضاهای شهری، باید آمار نگران‌کننده حوادث ناشی از آن مانند گزیده شدن توسط سگ‌ها را دریابیم که سیر صعودی و خطرناک آن (ابتلا و شیوع بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان و نیز خطر مرگ‌ و میر) امنیت عمومی زیست شهری را به چالش کشانده است. حال مروری مختصر بر آمار و البته آخرین حوادث مرتبط با آن خواهیم داشت.

آمارها چه می‌گویند؟
طبق آماری که نیمه نخست سال گذشته از سوی گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت منتشر شده، در سال 1400 بیش از 260هزار مورد حیوان‌گزیدگی و 16مورد مرگ انسانی ناشی از ابتلا به بیماری هاری گزارش شده است. در نیمه نخست سال 1401 نیز 7مورد مرگ ناشی از هاری در کشور ثبت شده است. این در حالی است که سگ‌ها عامل بیش از 80 تا90درصد موارد حیوان گزیدگی و انتقال بیماری هاری و مرگ ناشی از آن در انسان هستند. 70درصد حوادث گزش سگ‌ها به سگ‌های دارای صاحب و خانگی تعلق دارد. همچنین 40درصد از افراد گاز گرفته شده توسط سگ‌ها مظنون به هاری، افراد زیر 15سال و از گروه سنی کودکان هستند. بیشترین گزش سگ در رتبه بعدی به گروه سنی 30 تا 40سال اختصاص یافته است. در حدود 60درصد موارد گزش بر اثر حمله ناگهانی سگ‌ها و 10درصد نیز در هنگام بازی با آنها اتفاق می‌افتد. 8درصد از حوادث مربوط به گزش سگ‌ها هم هنگام غذا دادن به آنها رخ می‌دهد. براساس همین آمار، بیشترین موارد حیوان گزیدگی در کلانشهرها و شهرهای توریستی به‌ترتیب در تهران، خراسان رضوی، مازندران، فارس، اصفهان، کرمان و گلستان روی می‌دهد.

از آخرین حوادث حمله سگ به انسان‌ها چه خبر؟
برای اطلاع از آخرین حوادث ناگوار مربوط به حمله سگ‌ها به انسان در نقاط مختلف کشور کافی ا‌ست اخبار رسانه‌ها را مرور کنیم. یکی از آخرین این حوادث مربوط به چند روستای حاشیه شهر بیرجند است که طی آن 4نفر، 2کودک و 2میانسال از ناحیه سر، صورت، کتف و دست به ‌شدت مجروح شدند. حادثه زخمی و دریده شدن خانمی جوان در یکی از محله‌های شمال پایتخت نیز در شبکه‌های مجازی بسیار بازنشر شد و احساسات جمعی را جریحه‌دار کرد. در جریان این حادثه که اردیبهشت ‌ماه سال ‌جاری رخ داد، سگی بدون قلاده و دور از صاحب خود از یکی از منازل محله شهرک غرب خارج می‌شود و ناگهان به‌ سوی خانم جوانی که در حال عبور از خیابان بود، حمله‌ور می‌شود. در نوروز  1402 نیز حوادث مربوط به حمله سگ‌ها به افراد در بوستان‌ها به ثبت رسیده است. جراحت عمیق دختربچه‌ای 8ساله در پارک جنگلی چیتگر در پی حمله یک سگ خانگی، از جمله مهم‌ترین آنهاست که ضمن ایجاد آسیب‌های جسمی و اعمال هزینه‌های مالی، آسیب‌ روحی فراوانی را نیز تحمیل کرد.

نگهداری از سگ با اعمال شاقه
یکی از عجیب‌ترین و پرتکرارترین حوادث، حمله سگ‌ها به صاحبان خود است. با بررسی برخی نظرات کاربران شبکه‌های مجازی می‌توان از آمار افزایشی این حوادث مطلع شد. در اغلب این نظرات که نقلی از تجربه‌های شخصی و روایت‌های کاربران است، این‌چنین بیان شده که خشونت رفتاری سگ‌های خانگی با وجود هزینه‌هایی که برای آموزش‌ و رفاه آنها صرف می‌شود، افزایش می‌یابد. یکی از بدیهی‌ترین دلایل آن، فقدان تناسب میان بیش از 70درصد فضای نگهداری سگ‌ها با خصوصیات ذاتی و نژادی آنهاست؛ فقدانی که در گذر زمان، باعث آزار حیوان می‌شود؛ پس حیوان وفاداری مانند سگ هم این روزها اغلب به صاحب خود هنگام غذا دادن، بازی کردن و یا آموزش، حمله می‌کند.

سگ‌هایی که دیگر طاقت زندگی شهری را ندارند
حمله سگ گران‌قیمت به خانم جوانی در اصفهان، بستری شدن کودک 10ساله بر اثر حمله سگ همسایه، مرگ کودک 5ساله بیرجندی در پی بروز عفونت ناشی از گزش سگ، دریدن گلوی کودکی 4ساله در قم توسط سگ بدون قلاده، جان باختن جوان 25ساله شیرازی به ‌دلیل شدت جراحات حمله سگ و بسیاری دیگر از این دست حوادث، با گرایش روافزون برخی از افراد به نگهداری از سگ‌های بزرگ و وحشی، ابعاد خوفناک‌تری پیدا کرده است؛ برای مثال کافی‌ است خبر زخمی شدن پسری جوان در باغ یکی از دوستانش را که بهمن‌ماه سال گذشته توجه بسیاری را جلب کرد، بخوانید. پسر جوان در حال شوخی با سگی از نژاد بوردو (ماستیف فرانسوی) بود که دچار آسیب‌ گسترده در ناحیه صورت شد یا خانم جوانی که به تنهایی زندگی می‌کرد؛ برای حفاظت از خود یک سگ از نژاد گریت دین تهیه کرد. سگی که بعد از 3‌ماه به جای حفاظت، او را راهی بیمارستان کرد.