تلاش برای بازگشایی محور کرج-چالوس

راحله عبدالحسینی- روزنامه‌نگار

هفته گذشته در پی بروز بارش رگباری پنجشنبه شب (18خرداد) بود که امان محور کرج -چالوس را برید و با ایجاد سیل و خسارت و بسته شدن مسیر همراه شد. بارش‌ ۱۴.۵ میلی‌متری در استان البرز و در محدوده جاده کرج- چالوس به‌ویژه سد کرج رخ داد و به‌گفته کارشناسان، خسارت سنگینی در حوزه زیرساختی به‌وجود آمد. نیروهای خدمات‌رسان و امدادی در تلاش‌اند تا هر چه زودتر مسیر بازگشایی و ایمن‌سازی شود، اما اینطور که بخشدار آسارا به همشهری می‌گوید «نمی‌شود برای بازگشایی جاده چالوس زمان دقیقی را تعیین کرد.» جاده چالوس، از آن جهت که یکی از جاده‌های اصلی شمال کشور است و از 3استان تهران، البرز و مازندران می‌گذرد، اهمیت زیادی دارد؛ زیرا که ۴۵۳ نقطه ریزشی، ۲۷ نقطه لغزشی، ۹۷ نقطه مستعد رواناب و ۳۲ دهنه پل بدون راه جایگزین در این جاده وجود دارد.

زمان بازگشایی جاده مشخص نیست
بعد از وقوع سیل، تلاش برای بازگشایی مسیر آغاز شد و تا ظهر دیروز (22خرداد) به جز قسمت‌های الف و ب تونل شماره ۲ جاده کرج _ چالوس، مابقی تونل‌ها باز شد. بخشدار آسارا با اعلام این مطلب به همشهری می‌گوید: «محورهای دسترسی به راه‌های روستایی از مسیرهای فرعی باز شده است و راه روستایی مسدودی نداریم. تمام تلاش نیروها روی بازگشایی تونل شماره 2است. در مابقی محورها نیز عملیات بازسازی و بهسازی در دست انجام است.» ‌ سجاد خدری ادامه می‌دهد: «با توجه به حجم گسترده سیلاب و خسارت‌ها و ایجاد یک حفره 50متری در جاده، نمی‌توانیم اعلام کنیم عملیات ایمن‌سازی، اصلاح هندسی و بازگشایی کامل مسیر چند روز زمان می‌برد.»  علیرضا اکبری، معاون سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای کشورهم می‌گوید که برای بهسازی و رفع خرابی‌های ناشی از سیل جاده کرج- چالوس حدود ۲ هفته زمان لازم است.‌

گل و لای در تونل‌ها
تونل شماره ۲ جاده کرج چالوس حدود ۲ متر گل و لای دارد و تیم‌های راهداری در حال تخلیه گل‌ولای این تونل‌ها هستند. این را معاون سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور می‌گوید و ادامه می‌دهد: «دهانه انتهای تونل الف جاده کرج - چالوس ۵۰ متر با سد کرج فاصله دارد که این امر حساسیت کار را بیشتر کرده است. تونل شماره 2 جاده کرج - چالوس نیز تا ارتفاع ۲ متر از مصالح و گل و لای پر شده است که در مجموع روشنایی و تهویه این تونل آسیب دیده ‌ است. در فاصله بین این دو تونل مصالح در برخی نقاط به ارتفاع 5متر بر سطح زمین پراکنده شده بود که پاکسازی محور از سوی نیروهای راهداری در دست انجام است.»

تخصیص اعتبار برای بازسازی
بررسی‌ها نشان می‌دهد در سیل اخیر جاده چالوس حدود ۱۲۰۰ دستگاه خودرو گرفتار شدند. 5مورد از این خودروها به‌طور کامل در میان گل‌ولای مدفون شده و چند مورد هم در سد کرج گیر کرده بودند که سرنشینان آنها نجات پیدا کردند. حدود ۱۰۰ متر از جاده هم به‌طور کامل شکاف برداشته و از بین رفته است. معاون سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای کشور نیز خبر داد که برای ترمیم خرابی‌های سیل در جاده کرج چالوس اختصاص ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. به‌گفته علیرضا اکبری، بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت به دیوارها و ابنیه فنی ۲ تونل در این جاده وارد شده است. همچنین تاسیسات، چراغ‌های روشنایی و کانال‌های ۲ تونل مذکور نیز حدود ۱۰۰ میلیارد تومان خسارت دیده‌اند.‌

دسترسی به روستاها برقرار است
به‌گفته بخشدار آسارا، دسترسی روستاها باز است، اما اهالی برخی از روستاها ازجمله خوزنکلا و کوشک باید از مسیر بزرگراه تهران-شمال تردد کنند. از پیچ خوزنکلا تا روستای کوشک بالا محدوده‌ای است که مجموعه راه و راهداری استان البرز در تلاش برای بازگشایی آن است که بیشترین حالت بحران پس از خوزنکلا و در پیچ حسن‌کوچ است. در پیچ حسن‌کوچ یک محور دسترسی موقت برای ماشین‌آلات راهسازی درنظر گرفته شده که برای تردد مسافران مناسب نیست. خدری، درباره طولانی شدن مسیر دسترسی روستاییان در توضیح بیشتر می‌گوید: «برای دسترسی تا روستای خوزنکلا مشکلی نداریم، اما اهالی برخی از دهستان‌های آسارا مثل نسا، باید از آزادراه، زمان بیشتری را برای تردد صرف کنند، اما در تلاشیم تا مسیر همیشگی زودتر بازگشایی و ایمن‌سازی شود.»

چالوس؛ جاده‌ای خاطره‌انگیز و پر مخاطره
جاده چالوس جاده‌ای بسیار پرتردد و پرمخاطره است. جاده‌ای که به یکی از زیباترین جاده‌های کشور معروف است و 90سال از عمرش می‌گذرد، هرازگاهی خبرساز می‌شود. واقعیت ماجرای این جاده چیست؟ ریزش‌های سنگی به‌ویژه پس از بارندگی‌ها، موجب انسداد این شریان جاده‌ای مهم برای ۳ استان تهران، البرز و مازندران می‌شود. مطالعه مرکز تحقیقات راه‌وشهرسازی نشان می‌دهد که مورفولوژی
 (ریخت شناسی) مسیر جاده چالوس، خاص و ناهموار و امکان آزادی عمل را در احداث مسیرهای جایگزین سلب کرده است؛ به‌طوری که در همین امتداد محور کرج-چالوس، ۳۲ دهنه پل وجود دارد که دارای مسیر جایگزین نیست. این بدان‌معنی است که درصورت خرابی آنها، مسیر کاملا مسدود خواهد شد. در جاده چالوس ۴۵۳ نقطه ریزشی شناسایی شده است. همچنین ۲۷ زون لغزشی، ۴۳ نقطه تلاقی گسل، ۹۷ زون مستعد رواناب، ۲۴ زون خطر انسان‌ساخت وجود دارد. همچنین در محور چالوس ۴۵ درصد پل‌های مورد ارزیابی از آسیب‌پذیری بالا برخوردار هستند که عمده‌آسیب‌های آنها شامل خردشدگی، نم‌زدگی و شوره‌زدگی ناشی از تراوش و نشت آب در اجزای سازه‌ای است و درنتیجه آن، مشکلات ثانویه‌ای از قبیل پوسیدگی و تخریب بتن ایجاد شده است که اقدامات ویژه‌ای را می‌طلبد.
طول جاده چالوس که در استان البرز قرار دارد، حدود ۷۰ کیلومتر است و حد فاصل کرج تا محدوده تونل کندوان را در برمی‌گیرد. این محور در یک وضعیت دره‌ای قرار گرفته است و اغلب گذر آن از دامنه‌ها و یال‌های شیبدار امتداد می‌یابد. بیشترین شیب باتوجه‌به مشاهدات میدانی در امتداد محور جاده مربوط به منطقه کندوان و قبل از آن است.در این محور ۲۷۶ مورد نقطه حادثه‌خیز ثبت شده است. بخشی از این جاده که در استان مازندران قرار دارد، حد فاصل تونل کندوان که ابتدای حوزه استحفاظی استان مازندران است، تا چالوس را شامل می‌شود. طول این محور در حدود ۱۶۰ کیلومتر است. در طول محور جاده پیچ‌های زیادی به‌همراه شیب طولی مشاهده شد که این مورد بر پیچیدگی شرایط پیرامون این محور می‌افزاید. در این محور ۱۵۱ ایستگاه حادثه‌خیز در مشاهدات میدانی ثبت شده است. از ۲۴۲ نقطه ثبت‌شده، ۱۵۰ مورد و یا به‌عبارتی ۶۲ درصد مرتبط با پدیده ریزش است. ۵۲ مورد از نقاط ثبت‌شده مرتبط با رواناب است. ۲۰ مورد از نقاط که در حدود ۸ درصد است، مرتبط با تلاقی گسل، ۱۵ مورد مرتبط با احتمال وقوع لغزش و ۵ مورد یا به‌عبارتی ۲ درصد مرتبط با عوامل خطرآفرین انسانی است. در حدود ۶۰ درصد از نقاط ثبت‌شده، پدیده‌های خطرآفرین رواناب و ریزش به‌طور مشترک وجود دارند که از نظر تعداد ۴۴ مورد است. پدیده ریزش با موارد انسانی و لغزش نیز به‌طور مشترک در نقاط ثبت‌شده وجود دارند و این موضوع فقط یک معنی می‌دهد و آن اینکه پدیده ریزش مهم‌ترین مسئله محور جاده چالوس در استان مازندران است. با رفع نقاط ریزشی به‌طور حتم ایمنی قابل‌توجهی در طول محور حاکم خواهد شد.