قلعه‌ای اسرارآمیز در میان کوه‌های کرکس
روستای فراموش‌شده جزن نخستین ماجراجویی سرزمین‌های ناشناخته در مسیر راه شاهی است
مهلا داریان- دبیر سرزمین من
1200کیلومتر راه را باید طی می‌کردیم تا به 40کیلومتری جاده باستانی برسیم که باد لوار آن را از زیر خاک بیرون آورده بود. سفر از تهران تا کرمان مثل زندگی کردن روی دور تند است؛ پر از شگفتی و ماجرا. اولین جست‌وجوی‌مان برای کشف سرزمین‌های ناشناخته روستای فراموش‌شده‌ای به نام جزن است؛ روستایی در کنار جاده تهران به اصفهان و 7کیلومتری شهر نطنز که نمادش قلعه‌ای است در میان کوه‌های اسرارآمیز کرکس.
مسیر ورودی‌اش نامشخص است و بعد از 2بار دور زدن راه را پیدا کردیم. باد تندی در میان درختان کاج گورستان روستا می‌وزید و گندمزاری آن‌طرف‌تر زیر سایه‌روشن آفتاب پشت ابر، می‌رقصید.
وارد روستا شدیم. دیوارهای کاهگلی و طاقچه‌های گنبدی‌شکل چشم‌ها را نوازش می‌کرد. کوچه‌هایش در مسیر‌های مختلف گذرهایی مسقف و هلالی دارد که می‌شود زیر خنکای سایه‌اش کمی نشست و شعر خواند. کوچه اصلی روستا به قلعه‌ای با دیوارهای بلند روی تپه‌ای مشرف به جاده منتهی می‌شود که در گذشته مردم روستا در مواقع خطر به آن پناه می‌بردند. می‌گویند گنجینه‌هایش با حفاری‌های غیرمجاز به غارت رفته و قلعه تنهای جزن در پناه کوه کرکس همچنان مراقب خانه‌های روستاست.
راه ابریشم پرآوازه‌ترین جاده تجاری جهان از گذشته‌های دور تا‌کنون است؛ راهی که پیوند‌دهنده 3قاره آسیا، اروپا و آفریقا بوده و علت عمده جنگ‌های ایرانیان اشکانی و سپس ساسانی با امپراتوری روم و بیزانس بر سر تسلط بر این شریان حیاتی دادوستد در آن دوران بوده است.
اما آنچه از چشم بسیاری پنهان مانده و کم‌کم در صفحات تاریخ گم‌شده جاده شاهی است که به فرمان داریوش هخامنشی در پهناورترین امپراتوری تاریخ ساخته شد.
روستای جزن و قلعه‌اش هم یکی از همان روستاهای پررونق و آباد در مسیر شاخه فرعی راه شاهی است که طی سلسله‌های مختلف تاریخی به‌علت ضرورت تجارت و امنیت، مردمانی در آن ساکن شده و زندگی کرده‌اند.
