پایتخت تاب‌آور می‌شود

زینب زینال‌زاده؛ روزنامه‌نگار

تهران در کنار شهرهایی چون ناپل ایتالیا، استانبول ترکیه، مانیل فیلیپین، سانفرانسیسکو و لس‌آنجلس آمریکا، ناگویای ژاپن، جاکارتای اندونزی، اوزاکا و توکیوی ژاپن جزو 10شهر حادثه‌خیز در برابر بلایای طبیعی محسوب می‌شود؛ بنابراین نیاز است تا برای افزایش تاب‌آوری پایتخت در برابر حوادثی چون سیل، زلزله، آتش‌سوزی و... تدابیری اندیشیده و اقداماتی انجام شود. گرچه در این میان نقش مدیریت یکپارچه شهری بسیار کلیدی است و نبود چنین مدیریتی می‌تواند آسیب‌های جدی به شهر و شهروندان وارد کند، اما شورا و شهرداری تهران با پیش‌بینی موارد پیشگیرانه در برنامه چهارم توسعه پایتخت، تلاش کردند گام‌های مؤثری در راستای افزایش تاب‌آوری تهران بردارند. مهدی بابایی، رئیس کمیته ایمنی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با همشهری اقدامات مدیریت شهری را خوب ارزیابی می‌کند و می‌گوید: «قطعا با اجرایی‌شدن احکام و برنامه‌های مربوط به حوزه ایمنی شاهد کاهش آسیب‌ها و صدمات در مواقع بحرانی خواهیم بود.» ادامه گفت‌وگو را بخوانید.

چه مخاطراتی تهران را تهدید می‌کند؟
مخاطرات صرفا حوادث غیرمترقبه مانند سیل و زلزله و... نیستند، بلکه مخاطرات انسان‌سازی مانند آتش‌سوزی هم جزو موارد بحرانی هستند که تهران را تهدید می‌کنند و چه‌بسا این مخاطرات تبعات بحرانی شدیدی به همراه داشته باشند؛ چراکه ممکن است از یک حادثه کوچک شروع و به مخاطره بزرگ و جدی تبدیل شوند. به‌طورکلی مخاطراتی که امروز شهری چون تهران را با تهدید مواجه می‌کند، سیل، زلزله و توفان است.
اینها حوادث قابل ‌پیش‌بینی هستند. برای پیشگیری از آنها اقداماتی انجام شده است؟
هر یک از موارد ذکر شده (سیل، توفان و زلزله) نیازمند اقدامات خاص و ویژه هستند؛ بله کارهایی در تهران انجام شده که می‌توان به‌عنوان نمونه به احداث کانال‌ها و تونل‌های زیرسطحی، اشاره کرد که می‌توان سیلاب‌ها را مدیریت کرد. یا اقدام دیگر سیل‌بند اتوبان شهید باکری بود که در زمان بارش‌های سیل‌آسا، به‌خوبی آب‌ها مدیریت و از وقوع سیل در تهران جلوگیری شد. درخصوص زلزله هم که وقوع 6ریشتری تهدید جدی برای تهران محسوب می‌شود، سامانه هشدار سریع، راه‌اندازی شده‌است. البته درخصوص پیشگیری و کاهش آسیب‌های زلزله باید به نوسازی بافت‌های فرسوده هم توجه شود که در این دوره کارهای خوبی صورت‌گرفته و مدیریت شهری با ارائه تسهیلات یک‌طبقه اضافی و تأیید آن در کمیسیون ماده 5، گامی برای نوسازی و کاهش مخاطرات زلزله برداشته است. تغییر شرایط اقلیمی هم تهران را با بحران توفان مواجه کرده و برای مدیریت چنین حوادثی، بادسنج نصب شده است.
در کمیته ایمنی شورا برای افزایش تاب‌آوری تهران چه اقداماتی انجام شده است؟
اولین قدم در راستای ایمنی شهر برداشته شد و با پیگیری‌های صورت‌گرفته واحد اچ‌اس‌ای (ایمنی، محیط‌زیست و سلامت) زیرمجموعه سازمان پیشگیری و مدیریت بحران قرار گرفت که شهردار تهران مسئولیت مستقیم این سازمان را بر عهده دارد. درواقع با نظارت شهردار تهران، فعالیت این واحد (اچ اس ای) اثربخشی بیشتری خواهد داشت. همچنین با پایش‌های انجام شده، از ابتدای تشکیل شورای شهر تهران تا‌کنون بیش از 60مصوبه در حوزه ایمنی وجود داشته که بیش از 20مصوبه اجرایی و مابقی بنا بر دلایلی ازجمله ضعف‌های قانونی و... اجرایی نشده‌اند. باتوجه‌به اینکه مصوبات موجود برای تهران کفایت می‌کنند و نیازی به مصوبات جدیدی نیست، سعی داریم با رفع خلأهای قانونی مصوبات این حوزه را اجرایی کنیم.
درخصوص مهم‌ترین مصوبه ایمنی که در این دوره پیگیری و اجرایی شده است، توضیح می‌دهید؟
مهم‌ترین مصوبه حوزه ایمنی و مدیریت بحران پایش برخط ساختمان‌های خطرساز یا ناایمن بود. طبق این مصوبه ساختمان‌های مهم باید برخط و آنلاین به مرکز فرماندهی آتش‌نشانی وصل شوند. با پیگیری‌های صورت‌گرفته اتصال چند ساختمان بلندمرتبه انجام شده که به‌عنوان نمونه می‌توان به بنای جدید پلاسکو اشاره کرد. البته این فرایند در برنامه چهارم همچنان ادامه دارد. همچنین براساس پایش‌های انجام شده 129ساختمان ناایمن و پرخطر توسط سازمان آتش‌نشانی شناسایی و اخطارهای لازم داده شده بود، اما برخی مالکان تمکین نمی‌کردند. در این دوره طی برگزاری جلسات متعدد و هماهنگی با مسئولان دستگاه قضا تعداد این ساختمان‌ها به 93مورد رسید که با وجود پیگیری‌ها مالکان اقدامی برای رفع خطر انجام ندادند و در نهایت هم لیست این ساختمان‌ها در اختیار مسئولان قضایی قرار گرفت و منتشر شد.
برای افزایش تاب‌آوری شهر تهران، ایجاد زیرساخت‌ها اهمیت دارد یا تقویت و به‌روز کردن تجهیزات؟
برای افزایش تاب‌آوری در شهری چون تهران که پایتخت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... محسوب می‌شود، باید به هر دو گزینه توجه کرد؛ چراکه کاهش مخاطرات حتما نیاز به نوسازی زیرساخت‌ها و به‌روز کردن تجهیزات دارد، اما مدیریت زمان و سوله‌های بحران را نباید فراموش کرد. درواقع همه این موارد مانند تکه‌های پازل هستند که باید کنار هم قرار بگیرند تا خدمت‌رسانی در زمان بحران درست و اصولی انجام شود.
مهم‌ترین موضوعی که در مقوله ایمنی در برنامه چهارم موردتوجه قرار گرفته است، چیست؟
در برنامه چهارم به موضوع پیشگیری توجه شده است. امروز باتوجه‌به الزام مالکان برای دریافت تأییدیه آتش‌نشانی در ساختمان‌های نوساز، دغدغه‌ای در این مورد وجود ندارد؛ بنابراین موضوع پایش ساختمان‌های پرخطر و پیگیری برای رفع خطر از آنها که عمدتا قدیمی هستند، دغدغه اصلی مدیریت شهری است. علاوه‌برآن در راستای پیشگیری به موضوع آموزش موارد ایمنی و موضوعات فرهنگی به شهروندان با مشارکت اداره کل آموزش‌های شهروندی هم توجه شده است.