فهیمه پناه‌آذر- روزنامه‌نگار
خرمشهر هنوز هم قصه‌ای است تمام‌نشده؛ چه آن زمان که مورد تجاوز قرار گرفت، چه حالا که هنوز نتوانسته زخم‌هایش را التیام ببخشد. اما واقعیت آن است که خرمشهر هیچ وقت فراموش نمی‌شود؛ حتی اگر مدیران وقت حواسشان به آبادی‌اش نباشد. این شهر مظلوم داستان‌های ریز و درشتی دارد که در این سال‌ها یا فیلم شدند یا مستند و سریال ، گاهی هم داستانش نمایشی شده روی صحنه تئاتر. سالروز آزادسازی این شهر باعث شد که باز هم نگاهی به آثار ماندگار با موضوع فتح خرمشهر بیندازیم.
گپ
واقعیت‌های جنگ را بپذیریم
مدیر تئاتر حوزه هنری: به هنرمندان اعتماد کنیم
کوروش زارعی، کارگردان تئاتر و نمایشنامه نویسی است که در دهه70 تئاترهایی با موضوع آزادسازی خرمشهر روی صحنه برده است؛ کارگردانی که حالا مدیر تئاتر حوزه هنری است و این روزها درگیر برگزاری شانزدهمین جشنواره تئاتر رضوی در تبریز. جشنواره‌ای با 14گروه شرکت‌کننده که به‌مدت 5روز در تبریز رقابت دارند. زارعی درباره آثار تولید شده درباره داستان خرمشهر و آزادی‌سازی این شهر به همشهری می‌گوید:«بیش از 40سال از این اتفاق تاریخی می‌گذرد و آزادسازی خرمشهر، جزء بزرگ‌ترین اتفاقات معاصر ایران است. اما کودکان و نوجوانان امروز، کمترین شناخت را از این واقعه تاریخی دارند. درست است که فیلم‌ها و سریال‌ها و همچنین نمایش‌های زیادی در این موضوع تولید شده اما در میان انبوه آثار فقط چند اثر توانسته ماندگار و مؤثر باشد و مابقی آثار بیشتر فراموش شده‌اند.» کارگردان نمایش «کانال کمیل» در ادامه تصریح می‌کند:«مشکل بزرگ ما این است که کارهای ساخته شده، چون حالت سفارشی دارند به خاطر برخوردهای سلیقه‌ای، محتوای شعاری پیدا می‌کنند. نخستین موضوع در تولید یک اثر هنری، قصه خوب است که بتواند برای مردم جذاب باشد، قصه‌ای واقعی که دخل و تصرفی در آن نشده باشد. وقتی درباره فتح خرمشهر فیلم و تئاتر تولید می‌شود، باید قصه از دل خـرمـشـهر باشد؛ از قصه‌های مردمانش باشد که مخاطب امروز، آن را لمس کنند. ارتباط برقرار کردن با این نوع آثار، کار را برای سازندگان سخت می‌کند.»
آثاری که باورپذیر نیستند
زارعی اغراق‌های بیش از حد را بزرگ‌ترین لطمه آثار هنری درباره جنگ و فتح خرمشهر عنوان می‌کند و اینکه عموم آثار به‌خاطر دخالت‌های بی‌مورد برای مردم باورپذیر نیستند. مدیر مرکز تئاتر حوزه هنری یادآور می‌شود: «نسل امروز دیگر شعار را قبول نمی‌کند؛ باید قصه‌ها باورپذیر باشند. بچه‌های امروز باید بدانند که ما هنوز در جنگ هستیم؛ جنگی که ناحق است اما چون توضیحی برایش نمی‌دهیم، همه آن را به‌حساب دیگر می‌گذارند. در عصری هستیم که کار هنرمندان سخت‌تر شده؛ درست است که نقد در عملکرد برخی مدیران وجود دارد اما باید جوان نسل امروز بداند که ما کشور مستقلی هستیم و برای آنکه همه‌‌چیز را بداند، باید واقعیت‌ها را توضیح داد و گاهی این توضیح به زبان هنر مؤثرتر است.»
نگاه ارگانی نداشته باشیم
زارعی در ادامه به ورود ارگان‌ها و سازمان‌ها به‌عنوان تهیه‌کننده و سفارش‌دهنده آثار اشاره می‌کند:«یکی از مشکلات بزرگمان این است که وقتی یک ارگان، تهیه‌کننده اثری درباره خرمشهر یا جنگ می‌شود، حق خودش می‌داند که به محتوای آثار ورود کند و این بیشترین ضربه را به اثر می‌زند. یکی از بهترین کارها این است که بخش خصوصی را وارد این حوزه کنیم. باید بپذیریم که هنرمندان ما بعد از سال‌ها کار، دیگر خطوط قرمز را می‌شناسند. باید در تولید محتوا دست هنرمندان باز باشد. اجازه بدهیم، هنرمند کارش را انجام دهد.» وی تصریح می‌کند: «هرقدر به اتفاقات و واقعیت‌های جنگ بپردازیم، به‌طور حتم برای مخاطب امروز، باورپذیرتر خواهد بود که همه اطلاعات در پیرامونش وجود دارد. هر جنگی، هم شکست دارد و هم پیروزی؛ چرا برخی موارد را کتمان می‌کنیم؟ باید همه ابعاد تاریخ معاصر را در آثارمان لحاظ کنیم.»
خرمشهر؛ قصه‌ای که هنوز تمام‌نشده
مروری بر آثار تولید شده درباره خرمشهر
در همینه زمینه :
