می‌خواهم ایران همیشه سر زبان‌ها باشد

مریم باقرپور

حدود 8سال دارد و خیلی اتفاقی با رشته شطرنج آشنا شده است. اما قابلیت‌ها و استعدادهایش او را به جایی رساند که مهرماه سال گذشته در مسابقات آسیایی اندونزی و در رقابت با 465شطرنج‌باز دختر و پسر با چادر روی سکو رفت و نخستین طلای مسابقات برون‌مرزی خود را کسب کرد. افتخار‌آفرینی سلما همتیان، شطرنج‌باز مشهدی در مسابقات بین‌المللی آن هم با حجاب کامل بازتاب‌های زیادی در رسانه‌ها داشت. او که در ابتدای مسیر حرفه‌ای خود قرار دارد، رویاهای متعددی مثل بالارفتن از سکوی رقابت‌های جهانی با چادر و ثبت سبکی برای شروع بازی شطرنج به نام ایران در دنیا را در سر می‌پروراند.

موفقیت با وجود مخالفت‌ها
متولد 27مهر‌ماه سال 1393و از 5سالگی رشته شطرنج را شروع کرده است. پس از چند‌ماه از آغاز، استادش پیشنهاد داده در مسابقات استانی شرکت و تجربه کسب کند. او هم برای آشنایی با فضای مسابقات همین کار را انجام داده و نتیجه‌اش کسب عنوان نایب قهرمانی استان خراسان رضوی در سال 1399است. سلما این موفقیت را در شرایطی به‌دست آورده که خانواده‌اش پیش از آن مخالف ادامه فعالیت او در رشته شطرنج بودند. سلما می‌گوید: «با کسب این مقام، خانواده‌ و باشگاه روی من جدی‌تر برنامه‌ریزی کردند. پس از آن در مسابقات کشوری ثبت‌نام کردم و این مسابقات در دوران شیوع ویروس کرونا مجازی برگزار شد.» پس از آن، سلما به تیم‌ملی راه پیدا کرد و در این فاصله با شرکت در هر مسابقه‌، قهرمان می‌شد. او به یاد می‌آورد: «باتوجه به قهرمانی در مسابقات کشوری، فدراسیون شطرنج، شرکت در مسابقات آسیایی را به‌عنوان جایزه برایم درنظر گرفت.» زمان اعزام به مسابقات آسیایی مهرماه بود و همین موضوع باعث شد تا سلما فقط در نخستین روز از سال تحصیلی در کلاس درس حاضر شود و پس از آن را به تمرین بگذراند. به‌طوری‌که قبل از اعزام روزی 400مسئله شطرنجی برای تقویت تمرکز حل می‌کرد. او می‌گوید: «به‌دلیل عملکرد خوبم در شطرنج و ریاضی، از نظر آموزشی هم شکر خدا با مشکلی مواجه نشده‌ام.»

آرزویی برای ایران
سلما این روزها علاوه بر تحصیل، خودش را برای حضور در مسابقات جهانی آماده می‌کند. با این تفاوت که در دوره جدید حریفان او رده سنی بالای 8سال هستند. به همین دلیل ‌گاه تا 9ساعت از روز برای تمرین وقت می‌گذارد. بدون اینکه در جمع خانواده‌ حریفی داشته باشد. سلما می‌گوید: «بیشتر بازی‌هایم را آنلاین انجام می‌دهم و امیدوارم بتوانم با آمادگی کامل در مسابقات آینده جهانی شرکت کنم.» دختر شطرنج‌باز مشهدی، به جز آرزوی شرکت در مسابقات جهانی، آن هم با حجاب کامل و بالا‌بردن پرچم ایران، آرزوی دیگری برای ماندگاری نام کشورش دارد و ادامه می‌دهد: «رشته شطرنج، شروع، وسط و پایان دارد که شروع آن به نام کشورهای مختلف مانند فرانسه، ایتالیا، اسکاتلند، انگلیس، اتریش و... ثبت شده است اما از ایران نامی نیست. دنبال این هستم تا سبکی برای شروع به نام «ایران» هم ثبت کنم تا از این طریق نام کشورم همیشه سرزبان‌ها باشد.»

کسب قهرمانی با حجاب

این پدیده نوظهور شطرنج کشورمان برای حضور در مسابقات آسیایی تنها و بدون همراهی پدر و مادرش اعزام شد چون آنها برای همراهی باید هزینه‌ها را خودشان تقبل می‌کردند و پرداختش برای خانواده چندان آسان نبود. سلما شب پیش از اعزام را به خوبی به یاد می‌آورد و می‌گوید: «به مادرم گفتم چادر و پرچم ایران را در چمدانم بگذار؛ اگر مقام بیاورم می‌خواهم با چادر روی سکو حاضر شوم و پرچم ایران را بالا ببرم و با همین نیت هم رقابت کردم.» مسابقات شطرنج رده‌های سنی کودک و نوجوان آسیا در اندونزی، برق‌آسا برگزار شد و تیم ایران توانست به 10مدال رنگارنگ در این مسابقات برسد که سلما یکی از مدال‌آوران بود و با پوشش کامل چادر توجه‌ها را به‌خود جلب کرد. او می‌گوید: «وقتی در مقابل حریفان اندونزیایی، سریلانکایی، هندی، ویتنامی و قزاق پیروز شدم و مدال طلا گرفتم، دوست داشتم با چادر روی سکو بروم چون معتقد بودم طلا با چادر قشنگ‌تر است.»

بازخوردهای متفاوتی گرفتم
حضور دختر 8ساله با چادر بر سکوی قهرمانی و حین برپایی رقابت‌ها در آن دوران بازخوردهای زیادی داشت، درحالی‌که به سن تکلیف هم نرسیده بود. سلما می‌گوید: «یکی از رقبای جدی‌ام، دختر هندی و قهرمان دوره‌های گذشته بود. مادرش وقتی من را با حجاب کامل دید، از من اجازه خواست تا عکس سلفی بگیریم. یا وقتی از روی سکو پایین آمدم، یکی از خانم‌های اندونزیایی، برای اینکه نشان دهد در کشورشان افراد مذهبی کم نیستند، فیلمی از مراسم مذهبی کشورشان نشانم داد و تشویقم کرد. همه اینها برایم ماندگار شد و همان جا تصمیم گرفتم برای شرکت در رقابت‌های قهرمانی جهان بیشتر تلاش کنم تا باز هم با چادر و پرچم ایران روی سکو بروم.» بازگشت سلما از مسابقات ه م بازخوردهای زیادی داشت و بسیاری از رسانه‌ها تیتر زدند: «سلما، دختر محجبه‌ای که پدیده شطرنج آسیا شد.» یا «‌‌دختر 8ساله مشهدی با حجاب خود در آسیا تاریخ‌ساز شد.» در روز حضور او در مدرسه هم شور و نشاط خاصی وجود داشت. سلما می‌گوید: «حس عجیبی داشتم. فقط روز اول به مدرسه رفتم و بقیه را در مسابقات بودم اما وقتی وارد شدم، گویا همه من را می‌شناختند. به‌نظرم جز موضوع قهرمانی‌ام، حجابم عامل این شهرتم شده. همانجا به دوستانم گفتم که اگر به رشته‌ای علاقه‌ای دارید، با همه مخالفت‌ها تلاش کنید و بدانید حجاب در کل دنیا مانعی برای کسب موفقیت نیست.»