صدور رأی پرونده هواپیمای اوکراینی

حدود 40ماه پس از ساقط شدن پرواز752 اوکراین، رأی اولیه 10متهم این پرونده اعلام شد. 18دی‌ماه1398 یک فروند هواپیمای بوئینگ متعلق به خطوط هوایی اوکراین با شلیک اشتباه سامانه پدافندی سقوط کرد. تمام سرنشینان 176قربانی این حادثه ایرانی بودند.این پرونده از سوی سازمان قضایی نیروهای مسلح رسیدگی شد و 20جلسه دادگاه در جریان رسیدگی به اتهامات متهمان این پرونده برگزار شد. شب گذشته احکام صادر شده برای متهمان این پرونده منتشر شد. همچنین برای هر جانباخته این حادثه مبلغ ۱۵۰هزار دلار یا معادل یورویی آن نیز به‌عنوان پرداخت‌های دلجویانه فارغ از رسیدگی‌های قضایی درنظر گرفته شده است که به خانواده این افراد تعلق می‌گیرد.براساس گزارش مرکز رسانه قوه قضاییه، در جریان برگزاری 20جلسه دادگاه درمجموع ۱۱۷شاکی شکایت خود را ثبت کردند، ۵۵نفر از شاکیان در جلسات دادگاه صحبت و قرائت لایحه داشتند و ۲۰وکیل نیز به وکالت از شاکیان شکایت و ادله مربوطه را بیان کردند. شعبه دوم دادگاه نظامی یک تهران با توجه به تحقیقات مفصل انجام شده در دادسرا و دادگاه، اظهارات و گزارش‌های ضابطان نظامی و دادگستری، گزارش‌های پزشکی قانونی، نظریات علمی و تخصصی هیأت‌های کارشناسی، تحقیقات بین‌المللی، اظهارات مطلعان، کارشناسان، شاکیان و دفاعیات متهمان اقدام به صدور رأی کرد.

دادگاه علت ساقط شدن هواپیما را چه  موضوعی اعلام کرد؟
در دادنامه صادر شده متهم ردیف اول به‌عنوان فرمانده سامانه دفاعی تور‌ام یک، به تصور اینکه ویژگی‌های هدف شبیه به موشک کروز بوده، برخلاف دستور پست فرماندهی و بدون اخذ مجوز و مغایر با دستورالعمل‌های مربوط اقدام به شلیک 2 فروند موشک به سمت هواپیمای اوکراینی پرواز پی‌اس۷۵۲ کرده است.
در شرح اتهامات متهم ردیف اول آمده است: براساس دستور عملیاتی مربوطه، سامانه در حالت آتش‌محدود بوده و شلیک موشک بدون کسب اجازه از سوی پست فرماندهی، مجاز نبوده است و براساس اظهارات مسئول میز پست فرماندهی، طی پیام هشداری به تمام مواضع پدافندی اعلام شده بود که هیچ‌کس حق ندارد بدون هماهنگی فرماندهی اقدامی بکند.
بنا بر اعلام ستاد کل نیرو‌های مسلح، فرمانده سامانه درصورت قطع لحظه‌ای ارتباط نیز برابر دستورالعمل قطع ارتباط  باید در وضعیت انتظار و آتش قطع، قرار می‌گرفته است.
جابه‌جایی مداوم سامانه در طول شب، بدون انجام هماهنگی لازم با پست فرماندهی، عدم‌اشراف کافی به مفاد دستورالعمل‌های پدافندی مربوطه، عدم‌تنظیم ناوبری یا شمال‌یابی سامانه بعد از جابه‌جایی و خاموشی سامانه، اعلام آمادگی عملیاتی سامانه بدون تامین لایه‌های ارتباطی پایدار، ضعف و عدم‌تلاش مؤثر برای برقراری ارتباط با پست فرماندهی به‌منظور شناسایی هدف کشف شده قبل از شلیک اول و دوم، توجیه ننمودن کارکنان عملیاتی سامانه به محیط پیرامونی و کریدور‌های هوایی، از دیگر اشتباهاتی است که درخصوص متهم ردیف اول این پرونده ذکر شده است.
دادگاه با توجه به اینکه رفتار متهم ناشی از جهل به موضوع و تصور اشتباه از هدف کشف شده بوده و با اعتقاد به متخاصم و نزدیک‌شونده بودن هدف، به‌سوی آن شلیک نموده و قصد سرنگونی هواپیمای مسافربری را نداشته، اتهامات انتسابی به متهم ردیف اول را وارد دانسته و بزهکاری وی را احراز کرده است.

احکام متهمان ردیف اول تا دهم
  براساس رأی صادره از سوی دادگاه، متهم ردیف اول پرونده به اتهام مباشرت در قتل شبه‌عمد سرنشینان هواپیمای اوکراینی مستند به مواد قانونی به تحمل 3سال حبس تعزیری محکوم شده است. این متهم همچنین به‌دلیل لغو دستور ابلاغی و با توجه به گستردگی آثار و تبعات این اقدام به حداکثر مجازات (۱۰سال حبس تعزیری) نیز محکوم شده است. بر این اساس مجموع حکم حبس صادر شده در مورد متهم ردیف اول (فرمانده سامانه دفاعی تور‌ام یک) ۱۳سال حبس تعزیری است که اشد مجازات (۱۰سال حبس) با احتساب ایام بازداشت قبلی قابل اجرا خواهد بود. متهم ردیف اول علاوه بر حبس به پرداخت دیه در حق اولیای دمی که مطالبه دیه داشته‌اند نیز محکوم شده و دادگاه برای این متهم مجازات تکمیلی نیز درنظر گرفته است.
  همچنین دادگاه بنا‌ بر اتهامات مندرج در دادنامه و اشتباهات و قصور رقم خورده از سوی سایر متهمان این پرونده، متهمان ردیف دوم و سوم (پرسنل سامانه دفاعی تور‌ام یک) را به یک‌سال حبس
متهم ردیف چهارم (مسئول میز سامانه‌های دفاعی تور‌ام یک) را به 3سال حبس
متهم ردیف پنجم (مسئول پست فرماندهی سامانه دفاعی تور‌ام یک) را به 3سال حبس
متهم ردیف ششم پرونده (فرمانده وقت پایگاه پنجم پدافند هوایی تهران) را به 2سال حبس
متهم ردیف هفتم پرونده (افسر شیفت مرکز کنترل عملیات منطقه‌ای تهران) را به 2سال حبس
متهم ردیف هشتم (فرمانده وقت مرکز کنترل عملیات منطقه‌ای تهران) را به تحمل یک‌سال‌ونیم حبس
متهم ردیف نهم (فرمانده وقت منطقه پدافند هوایی تهران) را به تحمل یک سال حبس
و متهم ردیف دهم (فرمانده وقت پدافند هوایی نیروی هوا و فضای سپاه) را به تحمل یک سال حبس محکوم کرده است.