ایران از نگاه ژان شاردن، جهانگرد مشهور فرانسوی
وصف قم، کاشان و اصفهان
ایران از دیرباز مورد توجه سیاحان خارجی قرار داشته و برای آنها کشوری امن و البته پرزرق و برق برای گردش و تفریح بوده است. شهرهای بزرگ ایران از روزگار قدیم در کانون توجه جهانگردها قرار میگرفت و با جاذبههای طبیعی و بناهای باستانیاش آنها را مجذوب میکرد. به همینخاطر سیاحان مشهور خارجی سفرنامههای بسیاری درباره سفر به ایران نوشته و همگی متفقالقولند که ایران به لحاظ جاذبههای طبیعی و بناهای شگفتانگیز تاریخی کشوری بیهمتا بوده است. ژان شاردن، جهانگرد مشهور فرانسوی هم سفرنامهای مبسوط درباره اهمیت فرهنگ و سنت در ایران نوشته است.
سرزمین توران
شاردن در بخشی از سفرنامهاش درباره تاریخ کهن ایران چنین وصف کرده است: «ایرانیان کشور خویش را به نامی میخوانند که آن را به یکسان ایرون و ایران تلفظ میکنند. این نام باستانی را تورانیان که ایرانیان کنونی منتسب به آنان هستند، ابداع کردند. در تاریخ آمده است که افراسیاب نهمین پادشاه ایران، امپراتوری عظیم خود را به 2قسمت تقسیم کرد؛ قسمت جنوبی را ایران و قسمت شمالی را توران نامید.» جهانگرد فرانسوی، گریزی هم به اهمیت فرهنگ و سنت در ایران و به جشن چهارشنبهسوری زده است: «شومترین روز درنظر ایرانیان، چهارشنبه آخر سال است اما بهطور کلی ایرانیان چهارشنبه را یک روز نیک و فرخنده میدانند و معتقدند که روشنایی در همین روز آفریده شده و هرگونه آموزش و تحصیل را فقط در همین روز آغاز میکنند.»
از صادرات صابون تا برجهای کبوتر
ژان شاردن از زیباییهای شهرهای مختلف هم غافل نبوده و بخشی از سفرنامهاش را به توصیف 3شهر مهم ایران اختصاص داده است. او قم و کاشان را در آن سالها اینگونه توصیف کرده: « شهر قم حدودا شامل 15هزار باب خانه است و هرچند از نظر تجاری دارای اهمیت زیادی نیست ولی صادرکننده صابونهای مرغوب و ظروف سفالی و تیغه شمشیر است. کاشان هم با داشتن حدود 650هزار خانه و 40مسجد و 3مدرسه بهمراتب از قم بزرگتر بود.» جهانگرد فرانسوی تنها منبع آب آشامیدنی و مصرفی کاشان در آن روزگار را یک قنات دانسته و درباره اصفهان هم درمورد بناهای تاریخی این شهر بهوجود برجهای کبوتر پرداخته است: «در اطراف شهر حدود 3هزار برج کبوتر وجود داشت که از آنها برای جمعآوری کود و تقویت محصولات صیفی بهخصوص خربزه و طالبی استفاده میشد. شاه حدود 800باز و قرقی نگه میداشت که هر کدام هم دارای نگهبان مخصوص خود بود. اعیان و اشراف هم دارای پرندگان شکاری بودند. شکار شامل شیر و ببر و پلنگ بود. ماهی غالبا از بحر خزر بهصورت خشک و نمکسود به اصفهان و چند شهر دیگر برده میشد. ماهی خلیجفارس هم که لذیذترین ماهی جهان است به بازار میرسد.» ژان شاردن، جواهرفروش و جهانگردی بود که لقب «تاجرشا» را از شاهعباس دوم دریافت کرد. او در عصر صفوی به ایران سفر داشت و سفرنامه 10جلدیاش بهعنوان یکی از ارزشمندترین آثار پژوهشگران غربی درباره ایران به شمار میآید.