بیم و امیدهای گیشه هالیوود

محمدناصر احدی-روزنامه‌نگار

صنعت سینما در مقیاس بین‌المللی از زمان شیوع کرونا با چالش‌های جدی مواجه شده که هنوز نتوانسته به‌طور کامل بر آنها فائق آید. کرونا بیش از 2سال است که بر زندگی مردم جهان سایه افکنده و عادت سینمارفتن را کمرنگ کرده است. البته همه‌گیری تنها مسئله‌ای نیست که سینما را به چالش کشیده است؛ پلتفرم‌های پخش آنلاین نیز به رقیب قدرتمند سینما بدل شده و در دوره تعطیلی سینماها در زمان شیوع کرونا بر تعداد مخاطبان‌شان افزوده‌اند. با این حال، سال2022 برای سینما سال امیدوارکننده‌ای بود. فروش بالای برخی فیلم‌ها مثل «تاپ گان: ماوریک» و «آواتار: راهِ آب» این امیدواری را به‌وجود آورد که صنعت سینما می‌تواند روزهای خوش پیش از کرونا را تکرار کند. کو مِه لی، مدیرعامل بزرگ‌ترین پخش‌کننده فیلم در مالزی، معتقد است: «مردم تردیدی برای تماشای فیلم مورد علاقه‌شان در سینما ندارند، اما عادت مصرف‌کنندگان به واسطه بلاک‌باسترها تغییر کرده است. سینمارفتن دیگر کاری متداول نیست و به امری مناسبتی تبدیل شده است.» به اعتقاد وی، پخش‌کننده‌های فیلم باید عادت سینمارفتن را بازگردانند، اما چطور؟ سینماها چطور می‌توانند دوباره به‌عنوان مراکز تفریحی و سرگرمی مورد توجه قرار بگیرند؟ با وجود اینکه سازوکار تولید، توزیع و نمایش فیلم در ایران با سایر کشورها متفاوت است و اتکا به بودجه دولتی در فیلمسازی باعث شده که دست‌اندرکاران برخی فیلم‌ها چندان دغدغه مخاطب و فروش نداشته باشند، اما شاید در شرایط عادی استفاده از تجربیات جهانی بتواند قدری به کسب‌وکار سینماهای داخلی رونق ببخشد.

ابتکارهایی برای نمایش فیلم
در افتتاحیه فیلم «همه‌چیز، همه‌جا، یکباره» که یکی از فیلم‌های مورد توجه سال2022 بود، پخش‌کننده فیلم که «آلامو دِرَفت‌هوس» نام داشت، اکران ویژه‌ای را ترتیب داد که در آن به شرکت‌کنندگان چشم‌های عروسکی متحرک هدیه داده می‌شد. این چشم‌های تزئینی به عادت شخصیت مرکزی فیلم اشاره داشتند که با چسباندن این چشم‌ها روی همه‌چیز و همه‌کس با دیگران شوخی می‌کرد. وقتی اکران فیلم «نوچ» جردن پیلی در ماه جولای آغاز شد، یک سینمای زنجیره‌ای در تگزاس، اکرانی در فضای باز یک مزرعه پرورش اسب ترتیب داد که اشاره‌ای ظریف به 2شخصیت خواهر و برادر این فیلم بود که در مزرعه پرورش اسب گرفتار ماجرای عجیبی می‌شدند. دسامبر گذشته که فیلم ترسناک «مِنوی غذا» اکران شد، «آلامو دِرَفت‌هوس» ضیافتی از غذاهای متنوع برگزار کرد تا تماشاگران بتوانند درست به سبک شخصیتی که در فیلم به قتل می‌رسید، غذایی بخورند. همه این کارها چه هدفی دارد؟ سارا پایتر از مدیران «آلامو دِرَفت‌هوس» به این سؤال چنین جواب می‌دهد: «ما هر کاری که بتوانیم انجام می‌دهیم تا مردم را به سینما برگردانیم. ما عاشق فیلم هستیم و هر کاری برای تقویت محتوایی که نمایش می‌دهیم، انجام خواهیم داد. این کارها در واقع بازسازی رابطه ما با مشتریانم است.» درحالی‌که کمپانی‌های بزرگ نمایش فیلم در دنیا می‌کوشند برنامه‌های جنبی‌ای برای اکران فیلم‌های‌شان طراحی کنند، سینمای ایران با شیوه‌های مبتکرانه نمایش فیلم کاملا غریبه است.

سینما، کرونا، جنگ
با وجود اینکه بازار فیلم و ویدئو از 244.43میلیارد دلار در سال2021 به 247.21میلیارد دلار در سال2022 رشد کرده، اما هنوز فروش بلیت سینما در داخل آمریکا نسبت به قبل از شیوع کرونا 30درصد کمتر است. جز کرونا و پلتفرم‌های آنلاین، صنعت سینما با مسائل دیگری هم مواجه است. جنگ روسیه و اوکراین باعث شده که فیلم‌های آمریکایی دیگر در روسیه به نمایش درنیایند و این واقعیت را باید به یاد داشت که روسیه یکی از 10بازار بزرگ نمایش فیلم است. همچنین تنش میان آمریکا و چین باعث شده که فیلم‌های استودیویی آمریکایی کمتری در چین نمایش داده شود با همه اینها، مدیران استودیوها با بیم و امید به آینده می‌نگرند و سعی می‌کنند در بخش تولید روی پروژه‌هایی مثل کمیک‌بوک‌ها سرمایه‌گذاری کنند که از بازگشت سرمایه‌شان مطمئن‌تر هستند و در بخش توزیع نمایش هم به روش‌های خلاقانه‌تری بیندیشند. پرداختن به موضوعات جذاب برای مردم و نوآوری در پخش فیلم‌ها 2 موضوعی هستند که باید در سینمای ایران هم مورد توجه قرار بگیرند.