آسان کن بر ما تغییر و خوب بودن را

هانی چیت‌چیان- مدرس تدبر در قرآن - بخش دوم

دعای حیات طیبه با موضوع عمل آغاز می‌شود. عملی که سبک زندگی انسان را شکل می‌دهد و براساس آنچه در قرآن کریم نیز آمده عمل یک انسان، خود انسان است. در ادامه دعا آمده است:
«آسان کن برای من اعمالی را که دوست داری و عاملین آن اعمال را هم دوست داری.» در قرآن ترکیب ایمان و عمل صالح، جزو پرتکرارترین ترکیب‌هاست. انسان وقتی به کمال خود می‌رسد و زندگی‌اش زندگی می‌شود که اندیشه و عمل درست داشته باشد.این دو با هم زندگی را می‌سازند. آیا می‌شود انسان عملی را انجام دهد اما باور این عمل در او نباشد؟ ‌بله مثل نماز خواندن از روی ریا. این عمل، او را به جایی که باید برساند نمی‌رساند. آیه وای بر نمازگزاران آنها که در نماز سهو می‌کنند و از روی ریا می‌خوانند همین است. از طرف دیگر می‌شود باور درستی داشته باشیم اما به عمل درستی منجر نشود؟ بله این نیز ممکن است. باور قلبی باید در رفتار نیز بروز داشته باشد. فقط پاک بودن دل، امری ناقص است. نمی‌شود دل پاک باشد و باورها خوب باشد و در رفتار هر طور که خواستیم عمل کنیم، این ممکن نیست. برای ما در زندگی خودمان پذیرفته شده است که عمل نیازمند باور و باور نیازمند عمل است. هردو باید باشند اما گاهی دچار این آسیب هستیم. افرادی که رفتار دینی یا رفتارهای انسان دوستانه و درست دارند اما روی باورهای خودشان کار نکرده‌اند یا از آن طرف افرادی که روی باورهای خودشان کار کرده‌اند و آن را پرورانده‌اند اما روی عمل‌شان کار نکرده‌اند.
زمانی‌که شما سراغ کلام وحی می‌روید می‌بینید این دو باید با هم باشد. در ساختن و ایجاد حیات طیبه نیز همین است. خداوند در قرآن می‌فرماید کسی که عمل صالح انجام دهد درحالی‌که مومن است و باور درست دارد این آدم زنده می‌شود.برای اینکه انسان از گرفتگی خارج شود و زنده شود قطعا هم نیازمند باور خوب و درست است هم نیازمند عمل خوب. بی‌تردید هر کس هر جای زندگی‌اش احساس نادرست داشته و از آرامش بی‌بهره است، پویا و فعال نبوده و به هم ریخته است. یا عملش اشکال دارد یا باور  یا هردو. هرکدام از ما برای سنجش میزان باور و عمل‌مان می‌توانیم فهرستی از باورهای‌مان را آماده کنیم. سپس بررسی کرده و ببینیم چقدر از این باورها به عمل تبدیل می‌شود. بعضی وقت‌ها متوجه خواهیم شد عمل‌مان با باورهای‌مان متفاوت است یا برخلاف آن است و باید آنها را درست کنیم. به‌عنوان مثال همواره می‌گوییم خدایا تو یکی هستی و بی‌همتایی اما هیچ کاری برای یکی بودنش انجام نمی‌دهیم، این باور و اعتقاد، عمل لازم دارد. اینجاست که باید به قرآن مراجعه کرد، خداوند برای هر باوری یک عمل معرفی کرده و هیچ اعتقادی را بی‌عمل نگذاشته است. ترکیب باور و عمل در زندگی واقعی نقش بسیاری دارد.
این دعا به آسان شدن عمل نیز توجه کرده و آن را از خداوند خواسته است. ما در زندگی زمانی کاری برای‌مان آسان می‌شود که تداوم داشته باشد اما برخی کارها حتی در مرتبه اول چون دوست‌شان داریم یا به آن اعتقاد داشته یا احساس نیاز به آن داریم و زندگی‌مان را وابسته به آن می‌دانیم، انجام دادنش برای ما راحت‌تر می‌شود. آن انگیزش، ‌نگاه، ‌اعتقاد و باور ما به آن عمل و آن اخلاق است. بسیاری از ما کارهایی را دوست داریم در زندگی انجام دهیم اما چون سخت است سراغ‌شان نمی‌رویم. به‌عنوان مثال می‌دانیم باید تغییری در زندگی‌مان ایجاد کنیم، اخلاقی را ترک کنیم، ‌اخلاقی را بیفزاییم اما به‌دلیل سختی این کار، ‌به سراغش نرفته‌ایم. وقتی کاری برای ما خیلی سخت است بدین معناست که به آن اعتقاد نداریم و آن را با سخت بودن توجیه می‌کنیم. آیا واقعا ممکن است چیزی را دوست داشت یا به آن اعتقاد داشت اما تغییرش نداد؟! این بزرگ‌ترین مشکل ما آدم‌ها در تغییر نکردن است. دوست نداریم از حالت عادی‌مان خارج شویم برای همین تغییر سخت است. چرا برای امثال حر تغییر سخت نیست؟! تغییر کمی نبوده! چرا برای ما سخت است. دعا وقتی با این عبارت شروع شده یعنی موضوعی بسیار جدی است و در واقع چکیده کل دعاست،«یسرلی» چکیده این دعا است. کسی که تغییر نمی‌کند یا تغییر کردن برایش سخت است، هنوز اعتقادش اشکال دارد. باور ندارد به اینکه خوب بودن با این روند رخ می‌دهد و مرده است و باید زنده شود. اگر فقط تمایل داریم که خوب شویم، فایده ندارد و خوب نخواهیم شد درست مثل همین دوست داشتن‌هایی که دائم بی‌اعتقاد بر زبان می‌آوریم. اگر تصمیم داریم و می‌خواهیم در زندگی از این مردگی و عادت و تکرار خارج شویم و زندگی‌مان واقعا زنده شود، باید قدرت تغییر پیدا کنیم و انجام دادن کارها و اخلاق نیکو و خوبی که آن را لازم می‌دانیم، برایمان آسان شود. این مهم چگونه رخ می‌دهد؟ با دعا کردن، با ارتقا دادن اعتقادات و باورها و تمرکز روی آنها و با توجه کردن به اینکه تا تغییر نکنم اثبات نکرده‌ام به چه چیزی اعتقاد دارم. این در شکل‌گیری حیات طیبه نقش دارد.