تماشای آتشفشان سرد در گلستان

 همسایگی استان مرزی گلستان با دریای خزر، موقعیت ویژه‌ای از لحاظ اقتصادی، شبکه ارتباطی و نیز جاذبه‌های گردشگری برای آن رقم زده‌است. ثبت ملی 3گلفشان نادر به نام‌های «قارن یارق»، «نفتلیجه» و «اینچه» در این استان نیز بر جذابیت آن افزوده است. گِلفشان پدیده‌ای زمین‌شناسی است که از یک یا چند دهانه آتشفشانی تشکیل شده و به‌طور مداوم گِل سردی ناشی از خروج گازهای طبیعی داخل زمین، از آن به بیرون پرتاب می‌شود و با انباشته شدن گل‌ها روی هم، کم‌کم مخروط‌های کوچک و بزرگی تشکیل می‌شود که دیدنی است. این پدیده که تا پیش از این فقط در جنوب کشور (سیستان و بلوچستان و هرمزگان) و با گِل خاکستری رنگ به چشم می‌خورد، طی اتفاقی نادر در استان گلستان و به رنگ صورتی یا بنفش درآمده که در نوع خود یک جاذبه گردشگری خاص است. کارشناسان میراث فرهنگی استان معتقدند برای رونق گردشگری و معرفی این پدیده جذاب طبیعی و منحصر به فرد، باید یک بسته گردشگری برای گلستان تعریف شود که مقدمات آن در حال شکل‌گیری است. بعد از ثبت ملی، گلفشان‌های گلستان بر سر زبان‌ها افتاد و ناگفته نماند که در این بین زمزمه مفید بودن گلفشان‌ها برای سلامت پوست و بدن نیز رواج پیدا کرد. در این گزارش ضمن نگاهی به پدیده گلفشان‌های استان، موضوع گردشگری سلامت را نیز بررسی کرده‌ایم.

گلفشان‌هایی با رنگ خاص

شرایط جغرافیایی و طبیعی بکر، گلستان را در ردیف استان‌های توانمند در حوزه گردشگری قرار داده است. جاذبه‌ای که از سلسله جبال البرز و قله‌های بلندی مانند گاوکشان و تل‌انبار آغاز می‌شود و تا رودخانه‌ها، آبشار و چشمه سارها مانند کبود وال و شیرآباد و همچنین سازه‌های متعدد زمین شناختی مانند تاقدیس و ناودیس طبیعی دهنه محمد‌آباد کتول ادامه پیدا می‌کند. حالا به این لیست جذاب گردشگری، 3گلفشان در شهرستان‌های گمیشان و آق‌قلا نیز اضافه شده‌است که خود زمینه‌ساز جذب گردشگر و به‌دنبال آن رونق اقتصاد و اشتغال بومیان است. از 911اثر ثبت ملی در گلستان، 40اثر شامل میراث طبیعی می‌شود. مسئول ثبت آثار اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گلستان در مورد سابقه ثبت ملی گلفشان‌ها به همشهری می‌گوید: میراث فرهنگی، طبق قانون وظیفه حفظ میراث طبیعی را هم دارد و از این‌رو گلفشان‌های استان ثبت ملی شدند.
سید مقداد موسوی ادامه می‌دهد: در یکی دو سال اخیر گلفشان «نفتلیجه» به سبب برخی فعل و انفعالات زمین‌شناسی در بعضی از روزهای اردیبهشت به رنگ بنفش و صورتی درآمد و به‌عنوان یکی از رخدادهای منحصر به فرد طبیعی مورد توجه بومگردان و گردشگران قرار گرفت. این در حالی است که در گلفشان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان خبری از تغییر رنگ نیست و جذابیت گلفشان‌ نفتلیجه همین تغییر رنگ است.

گلفشان و خاصیت درمانی!
زمزمه خاصیت درمانی گلفشان‌های گلستان برای دردهای مفصلی و روماتیسمی و ناراحتی‌های پوستی بین محلی‌ها کماکان شنیده می‌شود و گردشگران را هم ترغیب می‌کند.
مهدی عطایی، فعال حوزه گردشگری سلامت استان گلستان به همشهری می‌گوید: تحقیقات نشان داده در گلفشان‌ها گازهای زیرزمینی همراه با ترکیبات لجنی بالا می‌آید. در گلفشان‌ها، مخصوصا قارن یارن، ترکیبات بسیار نمکی و باعث سوزش و آسیب رساندن به پوست می‌شود.
تحقیقات دانش‌بنیان و فرآوری‌های جدید بهره‌مندی از لجن‌های ساحلی در ترکیبات درمانی را در دست دارد. عطایی ادامه می‌دهد: امیدواریم تحقیقات مشابه برای ترکیبات خروجی گلفشان‌ها نیز آغاز شود.‌

تدوین بسته گردشگری

«قارن یارن»، بزرگ‌ترین گلفشان گلستان است که 5هکتار مساحت دارد. اما بازدیدکنندگان از گلفشان‌های استان بیشتر به دانشجویان زمین‌شناسی و فعالان عرصه اکوتوریسم محدود می‌شود. تابلوی راهنما، مسیر دسترسی آسان، آب آشامیدنی و سرویس بهداشتی ازجمله اصلی‌ترین مقدمات جذب گردشگر است که جایشان در کنار گلفشان‌های گلستان خالی است.
با وجود این چنین جاذبه گردشگری منحصر به فردی چطور می‌تواند به رونق بومگردی، اشتغال‌زایی برای بومیان و محلی برای سرمایه‌گذاران حوزه گردشگری منجر شود. این پرسش را با موسوی در میان می‌گذاریم و او تدوین یک بسته گردشگری برای استان را پیشنهاد می‌دهد؛ اتفاقی که هنوز سازوکار جدی برای آن عملی نشده‌است.
او می‌گوید: بسته گردشگری به گردشگر کمک می‌کند تا از تمام نقاط گردشگری طبیعی، روستایی و تاریخی استان دیدن کند زیرا جذب گردشگر فقط برای دیدن گلفشان به توسعه پایدار گردشگری استان ختم نمی‌شود. برشی از بسته گردشگری گلستان نشان می‌دهد که گردشگر در مسیر بازدید از گلفشان قارن یارن، به روستای سقرتپه هم سری می‌زند و با گذر از بافت روستایی به فاصله کمتر از هزار متر به گلفشان و در فاصله 1200متری به دیوار بزرگ گرگان می‌رسد. سرمایه‌گذاران گردشگری در تدوین بسته گردشگری برای گلستان، برنامه گردشگری گذر از دریا، کوه، روستا، گلفشان و دیگر جاذبه‌های گردشگری تاریخی استان را خواهند دید. امید سقلی، فرماندار گمیشان نیز فراهم بودن امکانات زیرساختی را راهی برای جذب گردشگر می‌داند.