اینترنت در پیچ مشکلات فنی

وزارت ارتباطات تقریبا همیشه از وضعیت مناسب اینترنت به لحاظ سرعت و کیفیت سخن می‌گوید. در بعضی از مقاطع هم این ادعاها درست بوده و مردم گلایه‌ای نداشته‌اند. با این حال، کاربران و کسب‌وکارهای دیجیتال، به‌ویژه کسب‌وکارهای فناورانه و نوآورانه که سرعت و کیفیت اینترنت به‌طور مستقیم بر کار آنها تأثیر می‌گذارد، آنچه لمس و تجربه می‌کنند با آنچه وزارت ارتباطات ادعا می‌کند، متفاوت می‌بینند. داستان کندی اینترنت، داستان جدیدی نیست، ولی انتقادها از وضعیت اینترنت طی ماه‌های اخیر، کم سابقه است. اما سؤال این است که چه عواملی بر سرعت و کیفیت اینترنت تأثیر می‌گذارد، آن هم در شرایطی که سایت اسپیدتست سرعت اینترنت را تقریبا قابل‌قبول نشان می‌دهد. درحالی‌که عواملی چون دی ان اس، پکت لاس، انتخاب مسیر و فاکتورهای دیگر در پایداری و دسترسی به اینترنت تأثیرگذارند، سایت اسپیدتست که وزیر ارتباطات همیشه به آن اتکا می‌کند نمی‌تواند معیار مناسبی باشد. کاهش کیفیت و سرعت اینترنت ربطی به پلتفرم‌های فیلتر شده و بهانه‌ای به نام مسائل امنیتی ندارد.

گلایه یک کاربر متخصص
کاربری که از مدیران یک شرکت دانش‌بنیان در حوزه فناوری و کسب‌وکار هوشمند است، به تازگی به مشکلاتی که در استفاده روزمره اینترنت با آن روبه‌روست، اشاره کرده است. محمد تقی مظفری، به‌عنوان مدیر ارشد فنی(CTO) هلدینگ گرین‌وب می‌گوید که روزانه بیش از 12ساعت به‌طور مداوم از اینترنت استفاده می‌کند و از ارتباط ناپایدار شکایت دارد. به‌گفته او «دانلود از یک آدرس مشخص طی زمانی کوتاه(کمتر از یکی، دو دقیقه) می‌تواند بین ۲۰مگابیت تا ۲۰کیلوبایت تغییر کند». او تاکید کرده که در استفاده از outlook برای مدیریت ایمیل با مشکل مواجه است و در واقع استفاده از IMAP با استفاده از SSL/TLS مقدور نیست. او همچنین ارتباط روی پروتکل‌های مدیریتی مانند SSH و RDP را دچار اختلال و قطعی مداوم عنوان می‌کند.
 این مدیر ارتباط با کلودفلیر به‌عنوان بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده رایگان خدمات افزایش سرعت و امنیت به وب سایت‌ها را با اختلال همراه می‌داند. برخی از کارشناسان بستن بی‌محابای پروتکل‌های ارتباطی از سوی وزارت ارتباطات به بهانه مقابله با فیلترشکن‌ها را از عوامل اصلی اختلال در اینترنت کشور می‌دانند.

عوامل فنی
این در حالی است که یک کارشناس فنی پیش از این، در گفت‌وگو با همشهری به عوامل مؤثر بر کیفیت اینترنت اشاره کرد و دی ان اس یا «سامانه نام دامنه» را نخستین و مهم‌ترین عامل در کیفیت اینترنت دانست. نعیم فرهادیان با اشاره به اینکه مهم است که DNS Server از چه نوع باشد، ادامه می‌دهد: «این موضوع از یک ISP به ISP دیگر می‌تواند متفاوت باشد؛ یعنی یک ISP ممکن است DNS خود را استفاده کند، یک ISP ممکن است DNS مخابرات یا دیگری DNS شرکت زیرساخت را استفاده کند.» به‌گفته او «وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها برای بالا آمدن به DNS نیاز دارند و اختلال(عمدی یا غیرعمدی) روی DNS دسترسی به سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها را با مشکل مواجه می‌کند». این کارشناس همچنین در توضیح عامل
packet loss می گوید: «به‌طور کلی اینترنت شامل بسته‌هایی است که در حال رفت و برگشت هستند. اگر این بسته‌ها در مسیر گم شوند، باعث می‌شود که کاربر احساس کند که اینترنت کند شده است.» فرهادیان در تشریح عامل «انتخاب مسیر» هم با فرض اینکه مثلا شرکت زیرساخت، 2لینک به یک نقطه دارد که یکی یک ترابیت و لینک دیگر 2ترابیت است، می‌گوید: «قاعدتا ترافیک باید پخش شود؛ زیرا همه ترافیک را نمی‌توان از لینک یک ترابیتی یا 2ترابیتی فرستاد.»

افزایش قیمت به شرط توسعه
این در حالی است که صادق عباسی شاهکوه، معاون وقت وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی(رگولاتوری) چندی پیش اعلام کرده بود که «با افزایش قیمت‌ها و امکان سرمایه‌گذاری اپراتور‌ها، دیگر بهانه‌ای از اپراتورها نمی‌پذیریم. » این در حالی است که کاربران نه‌تنها افزایش کیفیت را باوجود افزایش قیمت احساس نمی‌کنند بلکه گلایه‌ها حاکی از بدتر شدن سرعت و کیفیت اینترنت پس از افزایش حدود ۶۰درصدی قیمت‌هاست. همان موقع هم، احمدرضا نخجوانی، که مدیرعامل گروه شرکت‌های شاتل بود، در گفت‌وگو با همشهری در پاسخ به این پرسش که چه تضمینی برای افزایش کیفیت اینترنت پس از افزایش‌های صورت گرفته در قیمت اینترنت وجود دارد، گفت: «این موضوع که افزایش قیمت منوط به افزایش کیفیت است، حرف مبهمی است.»
او با این حال، بهبود کیفیت برای یک اپراتور را به نفع آن اپراتور می‌دانست و می‌گفت: «مردم اگر احساس کنند که یک اپراتور در برابر پولی که دریافت می‌کند، کیفیت مورد انتظار را ارائه نمی‌دهد، حتما اپراتور دیگری را جایگزین می‌کنند.»