خاطرات یک رزمنده شهربابکی

آزاده سلطانی _ روزنامه‌نگار

در دل 8سال دوران دفاع‌مقدس آن‌قدر خاطرات تلخ و شیرین نهفته است که هر بار وقتی با کتاب نخوانده‌ای از خاطرات آن ایام مواجه می‌شویم، ابعاد دیگری از حماسه‌آفرینی‌های رزمندگان در آن سال‌ها برای‌مان روشن می‌شود. راویان، همان رزمندگان دیروز جبهه‌ها و یادگاران آن برهه حساس در روزگار امروزمان هستند که با توجه به اهمیت ضرورت انتقال ارزش‌های دوران دفاع‌مقدس به نسل‌های فعلی و آینده، خاطرات خود را بازگو می‌کنند تا در قالب سندی مکتوب از تاریخ شفاهی دوران دفاع‌مقدس برای نسل‌های بعدی به یادگار بماند. یکی از آثار قابل‌توجه در این زمینه، کتاب «بچه‌های حاج‌قاسم»؛ خاطرات سردار حسین معروفی با خاطره‌نگاری افسر فاضلی شهربابکی است که از سوی نشر فاتحان منتشر شده است.

 در این کتاب، شرح دلاوری‌های یکی از فرزندان دلیر این سرزمین روایت شده که تجربه سال‌ها حضور در جبهه‌های جنگ و نیز اسارتگاه‌های دشمن را دارد و حالا راوی صادقی از روزهای پرتلاطم آن دوران است برای آنهایی که دوست دارند درباره آن سال‌های سرنوشت‌ساز بیشتر بدانند. در مقدمه کتاب به نقل قولی از سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی اشاره می‌شود که راوی این کتاب، سردار حسین معروفی را، کم سن و سال‌ترین فرمانده گردان لشکر41 ثارالله در طول دوران دفاع‌مقدس معرفی می‌کند. شروع کتاب با توضیحات خاطره‌نگار کتاب در مقدمه اثر همراه است که یادآوری می‌کند، راوی خاطرات در سال1367 و 4روز پس از پذیرش قطعنامه 598 شورای امنیت، در شلمچه در حالی به اسارت نیروهای بعثی درآمد که امکان فرار از معرکه برایش مهیا بود؛ اما مردانه و جانانه تا آخرین لحظه ایستاد، مقاومت کرد و بچه‌های گردانش را که همیشه یار و یاور او بودند، تنها نگذاشت و همراه آنها اسیر شد و مدت 26ماه در زندان‌های رژیم بعثی عراق، به‌دلیل مفقودالاثر بودن (ثبت‌نام نشدن توسط صلیب‌سرخ) و نیز شناسایی شدن توسط بعثی‌ها، سخت‌ترین شکنجه‌ها را تحمل کرد اما لحظه‌ای از اعتقادات و آرمان‌های خود دست برنداشت.

بچه‌های حاج‌قاسم
کتاب«بچه‌های حاج‌قاسم» در 5بخش تنظیم شده که بخش اول آن با عنوان «سال‌های نخست» در 2 فصل به دوران کودکی و نوجوانی راوی می‌پردازد که مقطع سنی نوجوانی راوی همزمان می‌شود با وقوع انقلاب اسلامی در سال1357 و او یادآوری می‌کند: «در دوران راهنمایی بودم که انقلاب اسلامی به رهبری حضرت امام‌خمینی(ره) به پیروزی رسید.» 
بخش دوم کتاب با عنوان«سال‌های دفاع‌مقدس» در 20 فصل، سال‌ها حضور راوی در مناطق جنگی را روایت می‌کند و او در این مدت سمت‌های گوناگونی را از یک نیروی رزمنده عادی تا فرماندهی گروهان و گردان در لشکر41 ثارالله را تجربه می‌کند. این بخش با شروع جنگ تحمیلی رژیم بعثی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران آغاز می‌شود که در این ایام حسین معروفی نوجوان در حال و هوای روزهای دفاع‌مقدس قرار می‌گیرد و به توصیه و سفارش برادرش غلامرضا که بعدها در جبهه شهید می‌شود، حسین نوجوان هم عازم مناطق جنگی می‌شود. حضور طولانی این رزمنده در جبهه‌های مختلف تا روزهای بعد از پذیرش قطعنامه598 شورای امنیت هم ادامه پیدا می‌کند که در نهایت منجر به اسیری او به‌دست دشمن می‌شود. در بخش سوم کتاب دوران اسارت راوی بیان و نیز در بخش چهارم، خاطرات همسر حسین معروفی از دوران اسارت همسرش روایت می‌شود. بخش زیادی از کتاب به دوران دفاع‌مقدس و حضور رزمندگان شهربابک در مناطق جنگی اختصاص یافته که اطلاعات دقیق و مستند بسیاری در این زمینه به خوانندگان اثر ارائه می‌شود.
 از افراد بسیاری در بخش‌های مختلف کتاب یاد می‌شود که راوی تلاش کرده درباره هریک از این افراد شرح مختصری در قالب زیرنویس ارائه دهد. راوی خاطرات همچنین تلاش کرده زمان و مکان خاطرات خود و همچنین اسامی افراد حاضر در آن وقایع را با دقت و جزئیات بیشتری شرح دهد تا گفته‌هایش علاوه بر بیان شفاهی یک رزمنده، به‌منزله سند مکتوب تاریخی هم برای نسل‌های بعدی به‌یادگار بماند. او در بخشی از کتاب می‌گوید: «اوایل دی ماه سال1365 بود. کم‌کم داشتیم برای یک عملیات بزرگ آماده می‌شدیم. در این اعزام اکثر بچه‌های شهربابک قدیمی و باسابقه جبهه حضور داشتند. هم کادر گردان قوی بود و هم نیروهای زبده پای کار و باتجربه گرد هم جمع شده بودند. از سد دز در اهواز و جنگل‌های دب حردان رفتیم. جای مناسب و خوبی را انتخاب و بچه‌ها مستقر شدند. در این عملیات، فتاحی فرمانده گردان، علویان جانشین و من معاون بودم. علی‌اصغر پوراحمدی، حسن فاضلی و بهرام امیرحیدری که بچه رابر کرمان بود، هم فرمانده گروهان بودند.» 

حضور مؤثر سردار سلیمانی در مناطق جنگی
او در بخش‌های مختلف خاطرات خود به حضور مؤثر سردار شهید حاج‌قاسم سلیمانی به‌عنوان فرمانده لشکر41 ثارالله در مناطق جنگی اشاره می‌کند که با تدبیر، افراد و رزمندگان گروهان‌ها و گردان‌ها را در بخش‌های گوناگون لشکر سازماندهی و هدایت می‌کند. سختی‌های دوران اسارت هم با جزئیات بیشتری شرح داده می‌شود تا استقامت آزادگان در آن دوران سخت بیان شود. همچنین خاطرات همسر سردار حسین معروفی موقعیت خانواده‌های رزمندگان و آزادگان در آن دوران سخت را به شکل ملموس روایت می‌کند. در بخش پایانی و پنجم کتاب که به تصاویر اختصاص یافته، 4سند و 56عکس مرتبط با موضوع خاطرات ضمیمه کتاب شده است.