پایتخت سال‌های دور ایران

طبیعتا نوشتن راجع به تاسیس یک شهر، غیرعادی است چون به جز شهرهای جدید، شهرهای قدیمی به مرور ساخته شده و توسعه پیدا کرده‌اند و بعید است که شهری را اول بسازند و بعد سر یک روز معین دم دروازه شهر بایستند و بگویند: «حالا بریم تو». اما شهری مثل قزوین، کمی فرق دارد و یک تاریخ تاسیس مشخص برای آن تعیین شده که برمی‌گردد به سال 245میلادی. نام اولیه قزوین «ارساس» بوده که در زمان ساسانیان به آن «کشوین» می‌گفتند. یکی از دلایل این نامگذاری این بوده که قوم کاسپ که از حاشیه‌های دریای خزر بودند، به این منطقه مهاجرت کرده بودند. بنای اولیه شهر را شاپور اول -مؤسس ساسانیان- گذاشت و اسمش هم شاد شاپور شد. سپاه اسلام در سال 21هجری قمری آن را فتح کرد. کاسپین بعد از ورود اعراب، معرب شده و قزوین تلفظ می‌شد و در زمانی که اسماعیلیان در قلعه‌های الموت بودند، محل جنگ و گریز آنها و حاکمان محلی بود. قزوین با وجود 2زلزله مهیب در قرن پنجم، به راهش ادامه داد تا شاه طهماسب صفوی از خوف حمله عثمانی، از اردبیل به قزوین آمد و این شهر را پایتخت خود کرد. قزوین تا زمان شاه عباس همچنان پایتخت بود. نخستین خیابان تاریخ ایران که مستقیم و مسطح بود، در این شهر ساخته شد. عمارت چهل ستون، عالی قاپو، مسجد جامع و... هم در این زمان کوتاه در قزوین ساخته شدند. این بناها بعدا با ابعاد وسیع‌تری در اصفهان -پایتخت جدید صفویان- ساخته شد. قزوین بعدها به واسطه نزدیکی به پایتخت جدید -تهران- مهم‌تر شد و گلوگاه ورود نیروهای متفقین در 2جنگ جهانی به داخل ایران بود. کودتای رضا خان از همین شهر کلید خورد و اتوبان این شهر تا تهران، از نخستین بزرگراه‌های کشور بود. قزوین شهر مشاهیر هم هست؛ حمدالله مستوفی، دهخدا، سیداشرف‌الدین حسینی(نسیم شمال)، عماد الکتاب، حاج ملا محمد تقی رغانی(شهید ثالث)، میرعماد، بهاالدین خرمشاهی، شهید رجایی و شهید بابایی نمونه‌هایی از این مشاهیر هستند.