40روز توفانی نخستوزیری لیز تراس
چالشهای متعدد سیاسی-اقتصادی دولت انگلیس در همین ابتدای کار، نخستوزیر جدید را در شرایط بحرانی قرار داده است
40روز پس از ورود لیز تراس به دفتر نخستوزیری انگلیس، گمانهزنیها درباره جانشین احتمالی او آغاز شده است. تراس که در نتیجه بالا گرفتن انتقادها و برای بقای سیاسیاش اواخر هفته گذشته مجبور شد تا کواسی کوارتنگ، وزیر دارایی را برکنار و از برنامه اقتصادی دولت عقبنشینی کند، با بدترین بحران حیات سیاسی خود روبهروست.
لیز تراس که با شعار کاهش مالیاتها رقیب خود ریشیسوناک را در انتخابات درونحزبی کنار زده بود، قصد داشت تا در کوتاهمدت با افزایش استقراض و در میانمدت و بلندمدت افزایش درآمدها از طریق افزایش تولید ناخالص داخلی اقتصاد انگلیس را متحول کند. بر همین اساس، کواسی کوارتنگ بزرگترین بسته کاهش مالیات در ۵۰سال اخیر انگلیس را ارائه کرد که بازارها را وارد بحرانی جدی کرد و ارزش پوند را به شدت کاهش داد. سرانجام با بالا گرفتن اعتراضها، خانم تراس روز جمعه وزیر خزانهداری خود را که از سفر واشنگتن بازگشته بود برکنار و اعلام کرد که اجازه خواهد داد تا قانون افزایش مالیات اجرا شود؛ اقدامی که عقبنشینی بزرگی از سیاستهای اقتصادی او بهشمار میرود.
نخستوزیر انگلیس جرمی هانت را بهعنوان وزیر خزانهداری جدید منصوب کرد؛ سیاستمدار میانهرو و عملگرایی که به نظر میرسد هدف از انتخابش آرام کردن بازارهای مالی و افکار عمومی انگلیس باشد. اما کنفرانس خبری 8.5دقیقهای که تراس پس از این عزل و نصبها برگزار کرد بار دیگر خشم ناظران و افکار عمومی را برانگیخت. به اعتقاد منتقدان و حتی حامیان تراس، این کنفرانس خبری شکستی تمامعیار بود.
وبسایت اسپکتیتور درباره واکنشها به این کنفرانس خبری نوشته: «تا جایی که به نمایندگان حزب محافظهکار مربوط میشود، کنفرانس خبری تراس همهچیز را بدتر کرده است. بهمحض تمامشدن این نشست شماری از نمایندگان پارلمان که قبلا از تراس حمایت کرده بودند، به ترز کوفی معاون نخستوزیر و از دوستان نزدیک او زنگ زدند. یکی از نمایندگان به کوفی گفته که امیدوار بوده تا لیز تراس چیزی بگوید که بتواند اعتماد از دست رفته را احیا کند اما این اتفاق نیفتاده است. این روزها حتی نمایندگان حامی تراس هم تمایل چندانی ندارند که کنار او در انظار عمومی دیده شوند یا حتی تصاویرشان با او منتشر شود. این جمله که همهچیز برای نخستوزیر بدتر و بدتر میشود، حالا نه فقط از سوی مخالفان که از زبان حامیان سابقش نیز شنیده میشود.»
چالشهای سیاسی ـ اقتصادی
برکناری وزیر دارایی آخرین حلقه از بحرانهای پیدرپی سیاسی و اقتصادی است که دولت لیز تراس در عمر کوتاه 40روزه خود با آن روبهرو بوده است. پنجم سپتامبر بود که لیز تراس 47ساله در قامت رهبر حزب محافظهکار بهعنوان نخستوزیر معرفی شد. او چهارمین نخستوزیر انگلیس از سال2015 میلادی تاکنون است. تراس در آن زمان وعده داد که به سرعت به بحران افزایش هزینههای زندگی در انگلیس رسیدگی خواهد کرد. او وعده داده بود که ظرف یک هفته طرحی را برای مقابله با افزایش هزینههای انرژی و تامین سوخت در آینده ارائه خواهد کرد. 2روز بعد(هفتم سپتامبر) تراس در پاسخ به درخواست رسمی ملکه، اعضای کابینهاش را معرفی کرد که 15چهره جدید داشت. تغییر وزیر دارایی یکی از مهمترین تغییرات ترکیب کابینه جدید بود.
هشتم سپتامبر خبر مرگ ملکه 96ساله انگلیس اعلام شد. انگلیسیها 10روز درگیر عزای عمومی شدند. 23سپتامبر بود که وزیر دارایی از طرح اقتصادی دولت در پارلمان رونمایی کرد؛ طرحی که هدفش کاهش مالیات و پایین آوردن هزینههای انرژی همراه با رشد اقتصادی این کشور بود. اما طرح دولت نتیجه کاملا عکس داشت و بازارها واکنش تندی به آن نشان دادند. پوند به شدت سقوط کرد. شرایط چنان بحرانی شد که صندوق بینالمللی پول با درخواست از دولت انگلیس برای تغییر رویه خود گفت که از نزدیک تحولات را دنبال میکند. یکروز بعد، بانک مرکزی انگلیس در اقدامی غیرمعمول مجبور به مداخله شد. این نهاد مالی اعلام کرد که بهطور موقت 65میلیارد پوند اوراق قرضه دولتی بلندمدت انگلیس را برای بازگرداندن نظم به بازار خریداری میکند. با این حال، بیستونهم سپتامبر لیز تراس با نادیده گرفتن واکنش منفی گسترده بازارها بار دیگر از برنامه اقتصادی دولتش دفاع کرد و گفت که مایل است برای رشد اقتصادی تصمیمهای دشواری اتخاذ کند. او در نخستین واکنش به هرج و مرج اقتصادی و سقوط بازارها در این کشور پس از اعلام برنامه اقتصادیاش گفت: «انگلیس با شرایط اقتصادی بسیار بسیار دشواری روبهروست.»
الجزیره مینویسد: لیز تراس پس از چند هفته مقاومت سرانجام در چرخشی تحقیرآمیز برنامه کاهش مالیات خود را کنار گذاشت. کواسی کوارتنگ پیش از سخنرانی در کنفرانس سالانه حزب محافظهکار با انتشار بیانیهای اذعان کرد که طرح اقتصادی دولت جدید باعث اخلال در ماموریت آنان برای مقابله با چالشهای پیشروی انگلیس شده است. اما این اقدام هم نتوانست از فشار انتقاد بر لیز تراس و تیم اقتصادی او بکاهد تا اینکه نخستوزیر مجبور شد جمعه(14اکتبر) کواسی کوارتنگ را برکنار کند.
ریچارد ریوز نماینده حزب کارگر انگلیس میگوید: «تغییر وزیر خزانهداری نمیتواند جبرانکننده آسیبی باشد که ایجاد شده است. ما به تغییر وزیر نیاز نداریم، دولت باید تغییر کند تا بتوان این آشفتگی را جمع کرد.»