چاپ دوم «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی»

کتاب «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی» که با موضوع مکانیسم‌های دستکاری و فریب افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی از سوی انتشارات روزنامه همشهری چاپ شده بود، به چاپ دوم رسید. این کتاب نوشته محققان دانشگاه آکسفورد و با ترجمه عباس رضایی ثمرین، روزنامه‌نگار و رسول صفرآهنگ پژوهشگر علوم سیاسی منتشر شده است. این کتاب در سال ۲۰۱۹ در قالب یک پروژه تحقیقاتی فراملیتی در مؤسسه تحقیقات اینترنت دانشگاه آکسفورد نوشته شده و به یکی از مهم‌ترین مسائل مبتلابه جامعه امروز یعنی دستکاری واقعیت در شبکه‌های اجتماعی از طریق به‌کارگیری فرایندهای خودکار و حساب‌های جعلی می‌پردازد. در این پروژه تحقیقاتی، پژوهشگرانی از کشورهای مختلف روند دستکاری در رسانه‌های اجتماعی را در ۹ کشور مختلف بررسی کرده و مقاله‌های جداگانه درباره هر یک از کشورها نوشته‌اند. در هر یک از این مقاله‌ها، فضای کلی رسانه‌های اجتماعی، گروه‌های ذی‌نفع و فعال، جریان‌سازی‌های دروغین و نهایتاً تأثیر این جریان‌سازی‌ها در رویدادهای سیاسی و اجتماعی کشورهای هدف مطالعه به دقت بررسی شده است. روسیه، اوکراین، کانادا، لهستان، تایوان، برزیل، آلمان، آمریکا و چین کشورهایی هستند که در این کتاب روند «پروپاگاندای رایانشی» در آنها از طریق پایش فضای رسانه‌های اجتماعی و بررسی رویدادهای خاص سیاسی و اجتماعی مطالعه شده است. پروپاگاندای رایانشی اصطلاحی است که در این کتاب دستکاری افکار عمومی در بستر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را توضیح می‌دهد.
این نوع پروپاگاندا به‌عنوان یک روش ارتباطی، به استفاده از الگوریتم‌ها، فرایندهای خودکار و عوامل انسانی برای مدیریت فضای کلی رسانه‌های اجتماعی یا توزیع اطلاعات گمراه‌کننده از طریق این پلتفرم‌ها اطلاق می‌شود. به‌عنوان بخشی از این فرایند، نرم‌افزارهای خودکار مثل روبات‌ها برای دستکاری افکار عمومی طیفی گسترده از پلتفرم‌ها و شبکه‌های درون اینترنت به‌کار می‌روند. این نرم‌افزارها با شرکت در گفت‌وگوهای آنلاین یا پاسخ دادن به کاربران دیگر، در حقیقت رفتار کاربران واقعی را تقلید می‌کنند. با این روش از آنها در رسانه‌های اجتماعی برای تقویت یا سرکوب پیام‌های سیاسی خاص استفاده می‌شود. در این کتاب که یکی از مهم‌ترین کتاب‌ها در حوزه مطالعات رسانه‌های اجتماعی در جهان به‌شمار می‌رود، روند مداخله قدرت‌های داخلی و خارجی از طریق پروپاگاندای رایانشی در رویدادهای سیاسی مهم چون انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا، انقلاب یورومیدان اوکراین، پرونده فساد دولتی بزرگ در برزیل موسوم به «فساد کارواش» و موارد متعدد دیگر کاوش و بررسی شده است.
سرپرست نویسندگان کتاب «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی» ساموئل سی.وولی و فیلیپ ان.هاوارد از پژوهشگران برجسته حوزه مطالعات اینترنت و هوش مصنوعی هستند که پیش‌تر مقاله‌ها و کتاب‌های فراوان در این زمینه منتشر کرده‌اند. مترجمان کتاب هم عباس رضایی ثمرین، روزنامه‌نگار و پژوهشگر رسانه و رسول صفرآهنگ، پژوهشگر علوم سیاسی هستند. از رضایی‌ثمرین پیش از این 2 کتاب «چگونه با خبرنگاران مصاحبه کنیم» و «ارتباطات بحران در رسانه‌های اجتماع» در انتشارات ثانیه به چاپ رسیده است. چاپ دوم کتاب ۳۶۶ صفحه‌ای «دستکاری در رسانه‌های اجتماعی؛ پروپاگاندای رایانشی»، کمتر از ۹ ماه پس از چاپ اول آن، از سوی انتشارات همشهری در شمارگان ۳۰۰ نسخه با قیمت ۱۵۰ هزار تومان منتشر و روانه پیشخوان کتابفروشی‌ها شده است.