انتقال 30درصد معاملات برق به بورس انرژی

در شرایطی که مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق اعلام کرد: مشترکان بالای یک مگاوات از مهرماه سال ‌جاری برای تامین انرژی مورد نیاز وارد بورس انرژی خواهند شد. مدیرعامل بورس انرژی هم  تأکید کرده است: هم‌اکنون 6هزار مشترک برق وجود دارند که مصرف‌شان بالای یک مگاوات است که معادل 30درصد برق مصرفی کشور را به خود اختصاص داده‌اند.
به گزارش همشهری، سال‌هاست که بحث انجام معاملات برق در بورس انرژی مطرح است و اساسا بورس انرژی نیز با هدف انجام معاملات برق آغاز به ‌کار کرد. به‌طوری که در ابتدا نام آن بورس برق بود و بعدها به بورس انرژی تغییر نام داد، اما با گذشت دست‌کم یک دهه از تدوین طرح‌های اولیه برای انجام معاملات برق در بورس انرژی هنوز بخش عمده معاملات برق در خارج از این بورس انجام می‌شود و سهم بورس انرژی از کل معاملات برق فقط 3درصد است. علت اصلی این موضوع نظام قیمت‌گذاری دستوری است که در صنعت برق وجود دارد که مسیر مبادلات برق در بورس انرژی را مسدود کرده است. با این حال طبق مصوبه 2سال پیش هیأت وزیران، دولت مکلف است از مهرماه سال ‌جاری معاملات مشترکان بالای یک مگاوات را به بورس انرژی منتقل کند؛ به این معنا که کارخانه‌های صنعتی که 30درصد برق کشور معادل 20هزار مگاوات را مصرف می‌کنند از این پس باید برق مورد نیاز خود را از طریق بورس انرژی خریداری کنند. دیروز سخنگوی صنعت برق وعده داد از مهرماه امسال معاملات برق همه این مشترکان به بورس انرژی منتقل خواهد شد.

آغاز معاملات برق کارخانجات صنعتی
مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق درباره آغاز معاملات مشترکان بالای یک مگاوات در بورس انرژی گفت: هم‌اکنون فقط مشترکان صنعتی بالای ۵ مگاوات در بورس انرژی فعالیت دارند، اما وزارت نیرو در تلاش است که مشترکان بالای یک مگاوات را نیز به‌زودی و از مهرماه سال‌جاری وارد بورس انرژی کند تا عملا یک سوم از برق مصرفی کشور از طریق بورس معامله شود.
او تأکید کرد: بر اساس برنامه‌ریزی انجام شده غیر از مصرف‌کننده‌های خانگی و رعایت‌کنندگان الگوی مصرف که تعرفه قبلی را خواهند داشت و هیچ تغییری در نحوه خرید برق آنها صورت نمی‌گیرد، انرژی مصرفی سایر مصرف‌کنندگان باید از طریق شرکت‌های خرده‌فروش برق یا شرکت‌های توزیع از بورس انرژی تامین شود تا خریدار و فروشنده بتوانند به‌طور مستقیم و بدون دخالت یا واسطه‌گری دولت، با یکدیگر در فضایی شفاف و کارآمد معامله کنند.
رجبی‌مشهدی درباره تمهیدات درنظر گرفته شده برای ورود بیشتر بخش خصوصی در معاملات گفت: تمامی نیروگاه‌های خصوصی هم‌اکنون در بورس انرژی حضور دارند و برای ورود بیشتر مصرف‌کنندگان به این حوزه به‌تدریج با اصلاح قیمت‌ها در بخش‌های مختلف به‌خصوص در بخش صنایع انرژی‌بر در حال اجراست تا عرضه و تقاضای برق در بورس انرژی بدون درنظر گرفتن قیمت‌های تکلیفی و صرفا براساس قیمت‌های واقعی صورت گیرد.
سخنگوی صنعت برق ابراز امیدواری کرد: با تصویب و ابلاغ قانون توسعه و مانع‌زدایی از صنعت برق در مجلس و شورای نگهبان، خرید و فروش برق بر مبنای قیمت‌های واقعی گسترش بیشتری داشته باشد.
او تأکید کرد: در نهایت اگر به سمت توسعه بورس انرژی و واقعی کردن قیمت‌ها حرکت نکنیم، این احتمال وجود دارد که کشور صنعت برق پایدار نداشته باشد و با مشکل مواجه شود.
به‌گفته او اگر چرخه اقتصاد برق اصلاح شود تولیدکنندگان برق می‌توانند علاوه بر تأمین منابع مالی و اطمینان از دریافت بهای کالای تولیدی خود نسبت به بهره‌برداری ایمن و مناسب از نیروگاه‌ها اقدام کنند. مصرف‌کنندگان کوچک یا بزرگ نیز می‌توانند با خاطری آسوده برق مورد نیاز خود را به‌صورت مطمئن دریافت کنند و بدون قطعی برق به کسب‌وکار خود بپردازند.

6هزار مشترک، برق خود را از بورس انرژی می‌خرند
علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی هم در این‌باره به همشهری گفت: براساس مصوبه هیأت وزیران در مهرماه 1399، وزارت نیرو مکلف است که مصرف‌کنندگان بالای یک مگاوات برق را از مهرماه1401 وارد بورس انرژی کند.
علی نقوی با بیان اینکه این یک الزام قانونی است که باید انجام شود، تأکید کرد: در حال حاضر بالای 6هزار مشترک بالای یک مگاوات برق در کشور وجود دارد که طبق مصوبه هیأت وزیران، این مشترکان باید بتوانند از مهرماه امسال برق مورد نیاز خود را از بورس انرژی خریداری کنند. این مشترکان عمدتا کارخانه‌های صنعتی هستند که بیش از 30درصد برق کشور را آنها مصرف می‌کنند.
او اضافه کرد: در چند ماه گذشته جلسات مختلفی در این زمینه با وزارت نیرو برگزار شده ولی هنوز جمع‌بندی‌ها انجام نشده و دستورالعمل نهایی در این‌باره از وزارت نیرو ابلاغ نشده است؛ بنابر این نمی‌توان به‌طور دقیق گفت که آیا این مشترکان می‌توانند از ابتدای مهرماه برق خود را از طریق بورس انرژی خریداری کنند یا نه.
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به نظام قیمت‌گذاری که در صنعت برق وجود دارد آیا امکان رقابت بر سر قیمت برق در بورس انرژی وجود دارد یا خیر، گفت: یکی از چالش‌های مورد نظر همین موضوع است. طبق قانون بودجه 1400و 1401، وزارت نیرو مکلف است برق صنایع را براساس قراردادهای خرید تضمینی محاسبه کند؛ بنابراین نرخ برق صنایع، فارغ از اینکه برق‌شان را از بورس خریداری کنند یا خیر، ثابت و این با سازوکار بورس در تناقض است.
به‌گفته او اگر قرار باشد برق صنایع در بورس مبادله شود، تعیین قیمت ثابت برای صنایع که در برخی مقررات درنظر گرفته شده، موضوع اصلی بورس، یعنی رقابت‌پذیری را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
او در عین حال تأکید کرد: در جریان نشست‌هایی که با وزارت نیرو داشته‌ایم دستورالعمل‌هایی تنظیم شده تا این مشکل از طریق سناریو‌های مختلف حل شود.
نقوی در مورد سایر چالش‌های موجود برای مبادلات برق در بورس انرژی گفت: یکی دیگر از چالش‌های معاملات برق در بورس انرژی ضمانت‌های اجرایی معاملات برق در بورس انرژی است؛ به‌عنوان مثال در یک مقطع، توانیر، معاملات شرکت‌های توزیع برق را به‌مدت 3سال متوقف کرد، بعد از آن نیز با تزریق نکردن منابع مالی عملا شرکت‌های توزیع از حضور در بورس انرژی محروم شدند و بخش عمده معاملات در خارج از بورس و در شرکت مدیریت شبکه انجام شد.
او افزود: اینکه بگوییم با عرضه برق در بورس انرژی همه مشکلات این صنعت حل می‌شود خیلی دقیق نیست، اما معاملات در بورس موجب می‌شود شفافیت به صنعت برق باز گردد. در مرحله بعد باید از ظرفیت‌های بازار سرمایه برای تامین مالی این صنعت استفاده شود.
مدیرعامل بورس انرژی همچنین درباره سهم معاملات برق در بورس انرژی گفت: سهم معاملات برق در بورس انرژی نسبت به کل معاملات برق کشور 3درصد است، بخش بسیار کمی، در حد 3تا 4درصد هم در قالب قرارداد‌های دوجانبه معامله می‌شود، بقیه معاملات، یعنی بخش اعظم معاملات برق، در بازار معاملات عمده برق، زیرنظر مدیریت شبکه انجام می‌شود.