حالا در ماه ،چی بپوشیم؟

جواد نصرتی - روزنامه‌نگار

 انسان‌ها، دوباره بعد از چند دهه می‌خواهند خودشان را به ماه برسانند و ناسا، تنها سازمان فضایی دنیا که قبلا انسان به ماه فرستاده، پروژه جدید خود به نام «آرتمیس» را کلید زده است. بعد از دو بار تعویق، قرار است ماموریت آرتمیس یک به‌زودی انجام شود. در ماموریت آرتمیس 3که در سال 2025انجام می‌شود، 2فضانورد، یک خانم و یک آقا، به ماه می‌‌روند تا نه‌تنها عصر اکتشاف دوباره ماه از سر گرفته شود که راه برای سفر به مریخ هم هموار شود. از میان تمام مشکلات فنی و تخصصی‌ای که دانشمندان و مهندسان ناسا در این پروژه با آن درگیر هستند، یکی زمینی‌تر از هر چیزی است که می‌توان فکرش را کرد؛ حالا که به ماه می‌رویم، باید چه بپوشیم؟ این سؤال که به گوش ما یادآور دغدغه‌های فشن و مد زندگی روزمره است، یکی از پیچیده‌ترین سؤالاتی که دانشمندان با آن روبه‌رو بوده‌اند و پاسخ به آن، پروژه‌های چندصد میلیون دلاری است که ناکامی‌اش، می‌تواند تمام پروژه بازگشت به ماه را به چالش بکشد. فقط برای اینکه بدانیم چرا سؤال «چی بپوشیم؟» این قدر مهم است، باید به این نکته اساسی توجه کنیم که دانشمندان و کارشناسان فضایی، لباس‌های فضانوردان را در واقع یک سفینه فضایی کوچک به شکل انسان می‌دانند. لباس فضانوردان، چه در پروژه‌های آمریکایی و چه در پروژه‌های شوروی، مسئله‌ای حیاتی بوده است. ناسا، برای شاتل، 18لباس فضایی تهیه کرد که هر کدام بین 15تا 22میلیون دلار در سال 1974قیمت داشتند. از این تعداد، چند لباس در انفجار تأسف‌آور شاتل‌ها و راکت‌های حمل بار از بین رفت، و اوضاع چنان خراب بود که در سال‌های اخیر‌، ناسا کلا 4لباس آماده به خدمت داشت. تخمین زده می‌شود جایگزینی این لباس‌ها، خودش به تنهایی پروژه‌ای 250میلیون دلاری است. لباس‌ها چنان مهم هستند که یک ماموریت تاریخی راهپیمایی تمام زنانه فضانوردان ناسا، به‌خاطر اینکه لباس مردانه برای یکی از 2 فضانورد زیادی گشاد بود، به تعویق افتاد. ناسا در سال‌های اخیر، حدود 200میلیون دلار برای توسعه لباس‌های فضانوردی اختصاص داده و در پروژه تولید آنها را به 2شرکت خصوصی برون‌سپاری کرده است. در مجموع ناسا تا سال 2034میلادی، 3.4میلیارد دلار برای خرید لباس‌های فضایی از این 2شرکت درنظر گرفته است؛ ‌لباس‌هایی که قرار است درصورت موفقیت پروژه‌های ناسا، به انسان‌ها در مریخ قابلیت فعالیت و زنده ماندن بدهند.
لباس‌های فضانوردی باید از فضانوردان در برابر سرما و تشعشعات و غبار ماه محافظت کنند، دی‌اکسید کربن تولیدی آنها را جذب، امکان تنفس را برایشان فراهم و فشار داخلی را برای آنها تنظیم کنند و با وجود استحکام بی‌نظیر، به آنها آزادی عمل و حرکت بدهند. بی‌دلیل نیست که به این لباس‌ها، سفینه‌های کوچک پوشیدنی گفته می‌شود.