تجربه غرب در نظام‌های اجتماعی

حضرت‌آیت‌الله خامنه‌ای(حفظه‌الله):

من به شما در یک جمله عرض کنم که تجربه غرب، تجربه ناموفقی است. محصول تجربه غرب در نظام‌های اجتماعی، یکی فاشیسم است (حکومت نازی)، یکی کمونیسم است (حکومت بلوک شرق سابق)، یکی هم لیبرالیسم است (حاکمیت مطلق‌العنان امروز دنیا که مظهرش آمریکاست و نور چشمی و عزیزکرده‌اش هم اسرائیل است). همه جنایت‌هایی که تقریباً در طول 150 سال اخیر صورت گرفته - از آغاز روشنفکری غربی در عرصه عمل - محصول تجربه غرب است؛ یک قلم آن، دو جنگ جهانی است که میلیون‌ها کشته بر ملت‌ها تحمیل کرد؛ بدون اینکه خودشان بخواهند. گروه‌های سیاسی در اروپا، در فرانسه و در سایر کشورها چقدر تلاش کردند که از جنگ جهانی اول پیشگیری کنند - با مقالات آتشین، با نطق‌های مهیج، با اجتماعات گوناگون - اما نشد که نشد.چند سال قبل، از یک نویسنده قوی فرانسوی رمانی خواندم به نام «خانواده تیبو». البته آن نویسنده، معروف نیست؛ اما این رمان خیلی قوی است. معمولاً رمان‌های بزرگ و قوی فرانسوی‌ها و روس‌ها و دیگر کشورهایی که رمان‌های بزرگ از آنجاها منتشر شده، تصویر هنرمندانه واقعیت‌های زندگی است. شما کتاب‌های بالزاک یا ویکتورهوگو یا نویسندگان روسی را ببینید؛ اینها تصویر هنرمندانه‌‌ای است از واقعیت‌هایی که در متن جامعه جریان دارد. این کتاب هم همینطور است. در آنجا، مجموعه‌های چپ و سوسیالیست در فرانسه و آلمان و اتریش و سوئیس چقدر تلاش کردند برای اینکه بتوانند جلوی جنگ جهانی اول را -که استشمام می‌کردند جنگی دارد راه می‌افتد- بگیرند؛ اما نتوانستند و همه این تلاش‌ها هدر رفت. تلاش آنها برای ایجاد حاکمیت سوسیالیستی بود. بعد از اندکی، این حاکمیت در روسیه تزاری به‌وجود آمد؛ آن هم شد یک تجربه ناموفق دیگر برای این حرکت غربی. تجربه شوروی هم تجربه غربی‌هاست؛ متعلق به شرق نیست. درست است که در بلوک‌بندی می‌گفتند شرق و غرب، اما آن هم متعلق به اروپاست؛ آن هم برآمده از افکار اروپایی‌ها و از تفکر مارکس و انگلس است؛ یعنی یک تجربه ناموفق.
منبع: بیانات در دیدار با جمعی از دانشجویان استان کرمان 1384/02/19