سیدمهدی نبییان*
حیوانات وحشی آنهایی هستند که در حیاتوحش بدون دخالت انسان زندگی میکنند. انسان در طول تاریخ، حیواناتی را برای رفع نیازهای خودش اهلی کرده است. با این نگاه، حیوانات اساسا هیچگونه زیستگاه حیاتی مستقل از انسانها ندارند و حالا که انسان به دلایلی نیاز زیادی به سگهای اهلی شده ندارد، آنان با زاد و ولد و افزایش تعدادشان هیچ ایستگاه حیاتی برای زندگی ندارند. در تعریف علمی، سگ ولگرد، سگی است که کنترلی روی رفتارش نیست؛ حتی اگر سگی دارای صاحب باشد و چنین حالتی داشته باشد، سگ ولگرد بهحساب میآید. با این تعریف در استرالیا شتر ولگرد دارند که برایشان بحران ایجاد کرده است؛ به همینخاطر این کشور در سال 2016حدود 10هزار نفر شتر ولگرد را معدوم کرده و از بین برد. در این بین باید توجه داشت که سگهای ولگرد 5تهدید اصلی ایجاد میکنند:
- در حیاتوحش دست به شکار میزنند.
- رقابت غذایی با حیوانات حیاتوحش ایجاد میکنند.
- خطر هیبریدشدن با سایر حیوانات و از بینبردن ژنهای خاص.
- باعث انتقال بیماریها میشوند.
- ناامنی زیستی را در پی دارند.
نتیجه: طبق برآوردهای صورت گرفته در ایران سالی حدود 100میلیارد تومان هزینه مدیریت سگهای ولگرد است؛ درحالیکه بودجه سالانه ملی حمایت از یوز ایرانی در سال 2میلیارد تومان است. برای آنکه هم جلوی این هزینههای سنگین گرفته شود و هم خود حیوانات و محیطزیست آسیب نبینند، در شهرهای توسعهیافته غذا دادن به حیوانات توسط مردم ممنوع شده است و نادیده گرفتن این موضوع مشمول جریمه میشود، اما در ایران یکی از مسائل بغرنج فعلی تقابل با آدمهای سودجوست که در این زمینه نوعی مافیا درست کردهاند و حتی از بیخبری و ناآگاهی مردم برای کسب منافع مالی بهره میبرند. حتی طبق پروندههای قوه قضاییه برخی از این گروهها با شبکههای ماهوارهای نظیر من و تو مرتبط هستند و پولهای دریافتی از مردم را بهحساب آنان واریز میکنند. این گروهها در قالب صدها پیج مجازی در حال جمعکردن کمکهای مالی و اعانه از مردم برای سگها هستند؛ حتی دست به کارهای عجیبتر نظیر نذری برای سگها زدهاند و مردم را تحریک میکنند تا جهت خیرات امواتشان برای سگها غذا تهیه کنند.
* کارشناس محیطزیست و مجری مطالعات سگهای بلاصاحب