ازدواج؛ زیر چتر حمایتی دولت سیزدهم

فاطمه عسگری‌نیا- روزنامه‌نگار

 تسهیل ازدواج جوانان، در زمان تبلیغات انتخابات رئیس‌جمهوری، یکی از مهم‌ترین برنامه‌های سید ابراهیم رئیسی از تریبون‌های مختلف تبلیغاتی اعلام شد؛ موضوعی که بعدها با شعار «جوانان ازدواج کنند مسکن با ما» رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت؛ تا جایی که برنامه ساخت مسکن دولت هم براساس آن شکل گرفت و قرار شد سالی یک‌میلیون خانه در کشور ساخته شود؛ خبرهایی که نور امید را در دل خیلی از جوان‌ها روشن کرد؛ قشری که خیلی‌هایشان معتقدند هزینه‌های بالای زندگی و مسکن، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های آنها در موضوع ازدواج است.
از وقتی این شعار دهان به دهان چرخید، آرزوی تشکیل خانواده جوان‌های در آستانه ازدواج بر پایه‌اش  شکل گرفت، دولتمردان هم بیکار ننشستند و سعی کردند مقابل  سنگ‌اندازی‌هایی که علیه ازدواج جوانان رخ می‌دهد، محکم بایستند.
 البته اقدامات تشویقی دولت هم برای ازدواج جوان‌ها در یک سال اخیر  قابل توجه بوده که ازجمله آن می‌توان به اولویت استخدام متاهلان در دستگاه‌های اجرایی اشاره کرد.

افزایش ازدواج‌ها
براساس آمارهای دریافتی از مرکز آمار ایران از ابتدای سال 1400 تا اردیبهشت‌ماه سال 1401مجموعا 568هزار و 545فقره ازدواج در سراسر کشور ثبت شده است که در این میان استان تهران با ثبت 71هزار و 54فقره بیشترین ازدواج‌های ثبت‌شده و سمنان با 3هزار و 608فقره کمترین ازدواج‌های ثبت‌شده‌ را به خود اختصاص داده‌اند.
آمار در این مدت را که با سال 99مقایسه می‌کنیم حکایت از افزایش 11هزار و 814فقره‌ای ازدواج دارد؛ امر مهمی که قطعا در سایه برنامه‌های حمایتی دولت سیزدهم از حوزه جوانان و ازدواج آنهاست  که از جمله این حمایت‌ها می‌توان به افزایش مبلغ وام ازدواج و کاهش بروکراسی‌های اداری برای دریافت آن اشاره کرد.

 افزایش مبلغ وام ازدواج
درست است قصه وام‌های ازدواج  به عنوان دغدغه مهم پیش‌روی زوج‌های جوان در دولت سیزدهم هم تب و تاب خاص خود را داشت و دارد، اما اهتمام جدی دولت در رفع موانع پیش‌روی جوان‌ها در این بخش باعث شد تا تعداد خبرهای خوب دولت در این بخش همواره برای زوج‌های جوان امیدبخش باشد. یکی از این خبرهای خوب  افزایش قابل توجه وام ازدواج در دولت سیزدهم بود که باعث شگفتی همه شد. خبر حکایت از ارائه وام 120میلیون تومانی به زوجین جوان داشت؛ البته این خبر برای زوج‌های زیر 25سال و زوجه‌های زیر 23سال کمی شیرین‌تر بود؛ چراکه اعلام شد این افراد براساس طرح تشویقی دولت نفری 30میلیون تومان بیشتر وام ازدواج دریافت می‌کنند؛ رقمی معادل نفری 150میلیون تومان!

کاهش موانع دریافت وام ازدواج
 گرچه از ابتدای سال بانک‌ها با تاخیر در پرداخت وام ازدواج جوانان موجبات نارضایتی‌هایی را فراهم کرده بودند، اما دولت در آستانه هفته دولت اعلام کرد تمام پرونده‌های تکمیل شده متقاضیان وام ازدواج تا مردادماه امسال، در هفته دولت وام خود را تمام و کمال دریافت می‌کنند.
در حقیقت مبلغ وام ازدواج در دولت سیزدهم 40درصد‌ نسبت به دولت قبل افزایش پیدا کرده و بانک‌ها موظف شده‌اند در بخش اخذ ضمانت‌ها حداکثر همکاری را با جوان‌ها داشته باشند. براساس آمارهای موجود از ابتدای امسال تا شهریورماه  378هزار فقره وام ازدواج به ارزش 52هزار میلیارد تومان به متقاضیان پرداخت شده است.  ناگفته نماند که رئیس‌جمهور در جشن وصال که به مناسب سالروز ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا (س) برگزار شد، بانک مرکزی را ملزم کرد که ظرف ۱۵روز آیین‌نامه‌ای را برای تسریع و تسهیل در پرداخت وام ازدواج از «حیث وثایق و تضامین» و تعیین «سقف زمان انتظار» تهیه کند که براساس آن زوجین بدانند ظرف چه مدتی وام‌شان پرداخت می‌شود.

تسهیل آشنایی افراد و ازدواج آنها
انسیه خزعلی، معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده با اشاره به تسهیلات مناسبی که در بودجه سال1401 دولت برای ازدواج جوانان‌ها و استحکام نهاد خانواده در نظر گرفته، می‌گوید: « در جهت تضمین پایداری خانواده نسبت به سیاستگذاری و تدوین قوانین، اصلاح رویه‌ها و مقررات اقدام شده است که از جمله این موارد می‌توان به  تدوین منشور مشاوران و برنامه پیشگیری از طلاق در 4سال اول زندگی اشاره کرد.»
به گفته او، آگاه‌سازی و تبلیغات مؤثر  بخش دیگری از برنامه‌ها جهت تحکیم خانواده است؛ بنابراین در دولت سیزدهم چندین اقدام در حوزه تسهیل ازدواج جوانان طی  سال 1400 اجرایی شد و در سال 1401 ادامه و وسعت یافت که ازجمله آنها می‌توان به تسهیل آشنایی افراد و زمینه‌سازی برای همسرگزینی اشاره کرد. او با بیان اینکه دولت از طرح‌های زمینه‌ساز برای ازدواج آسان و موفق حمایت می‌کند، می‌افزاید: «در طرح‌هایی مثل طرح هدی از اینکه بتوانند جوان‌ها را با هم آشنا کنند پشتیبانی می‌کنیم تا در ادامه زمینه ازدواج آنها فراهم شود.»
دولت سیزدهم برای تسهیل امور ازدواج جوانان نمی‌خواهد به تنهایی تمام امور را انجام دهد، بلکه معتقد است با مشارکت تشکل‌های مردم‌نهاد و خیرین می‌تواند به نتایج مطلوب‌تری در این حوزه برسد. خزعلی در این باره می‌گوید: «‌از خیرینی که در این زمینه مایل به کار هستند، از جانب معاونت امور زنان حمایت‌های خوبی صورت گرفته است و امیدوارم در سایه این مشارکت‌ها بتوانیم شاهد اتفاقات خوبی در حوزه ازدواج جوان‌ها باشیم.»

اجرای یک بند قانون تسهیل ازدواج بعد از 17سال
همه کارشناسان حوزه خانواده معتقدند اگر قانون تهسیل ازدواج جوانان اجرایی شود، بخش قابل‌توجهی از مشکلات پیش‌روی جوان‌ها حل و فصل می‌شود. قانونی که کارشناسان از آن دم می‌زنند سال 84 در 13بند مصوب شد، اما   17سال است که در ا نتظار اجراست. براساس این قانون به منظور توانمندسازی جوانان برای تشکیل خانواده، دولت مکلف است صندوق اندوخته ازدواج جوانان را ایجاد کند. همچنین علاوه بر استفاده از منابع بودجه سنواتی پیش‌بینی شده، از محل «صندوق اندوخته ازدواج جوانان» به مزدوجین نیازمند به اجاره مسکن، حسب تشخیص کمیته سامان ازدواج با توجه به امکانات صندوق، وام ودیعه مسکن پرداخت کند. ساخت مسکن موقت و قرار دادن آن در اختیار زوجین جوان برای مدت 3سال، پرداخت کمک‌هزینه زندگی به زوجین فاقد منبع درآمد به صورت قرض‌الحسنه، تشکیل کمیته ساماندهی ازدواج، رفع مشکلات سربازی متأهلان، طرح جامع آموزش و مشاوره قبل و بعد از ازدواج، اولویت دسترسی به فرصت‌های شغلی، وام اشتغال و وام مسکن برای متأهلان از مواردی است که در این قانون مورد تأکید قرار گرفته‌است.
همچنین طبق این قانون، تمامی دستگاه‌های دولتی، نهادهای عمومی و شهرداری‌های دارای امکانات رفاهی، فرهنگسرا و تالار، باشگاه و اردوگاه موظفند با هماهنگی کمیته سامان ازدواج، فضاهای مذکور را برای برگزاری جشن‌ها و مراسم ازدواج در اختیار زوج‌های واجد شرایط قرار دهند.
سید ابراهیم رئیسی در مراسم روز ازدواج جوانان با تأکید بر ازدواج آسان به تبیین وظایف و اقدامات دولت برای تسهیل امر ازدواج پرداخت و گفت: «دولت به عنوان کارگزار نظام اسلامی خود را موظف به حمایت از امر ازدواج می‌داند.»
او همچنین با تعیین مهلت 1۵روزه به دبیر شورای‌عالی جوانان مأموریت داد آیین‌نامه‌ای را برای برگزاری مراسم ازدواج در مراکز فرهنگی و تفریحی دولتی در سراسر کشور تهیه و ابلاغ کند.

30 درصد منابع حمایتی صرف 3 هدف دولت
وحید یامین‌پور، معاون وزیر ورزش و جوانان هم از ازدواج آسان و بهنگام، فرزندآوری و توسعه مراکز همسریابی  به عنوان مهم‌ترین اقدامات دولت در حوزه جوانان یاد کرده و می‌گوید: «این 3هدف را سند تحول دولت و قانون جوانی جمعیت برنامه ششم خواسته است.»
به گفته او، در قانون جوانی جمعیت حداقل ۳۰درصد از منابع حمایتی خودمان را صرف سازمان‌ها و مجموعه‌های مردم‌نهاد کردیم که در راستای تحقق این 3هدف فعالیت می‌کنند.