روزهای تلخ کارگران نیشکر

عارف شریفی صرخه| شوش- خبرنگار:

به تعویق افتادن حقوق و دستمزد کارگران کارخانه کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه و تاثیرات اقتصادی و اجتماعی آن بر شهرستان شوش همچنان ادامه دارد.
ده‌ها کارگر نی‌بر هفته گذشته در محوطه این کارخانه تجمع کردند. این اعتراض‌ها تازگی ندارد و ماه‌های گذشته نیز برقرار بود. سال گذشته نیز کارگران در اعتراض به تاخیر در پرداخت حقوق و مزایا چند بار دست به اعتراض و تجمع زدند.

اما چرا کارخانه‌ای قدیمی که عمرش به 70 سال می‌رسد، اکنون به نحوی دچار مشکل شده است که در خط تولید خود و پرداخت حقوق کارگرانش به مشکلات اساسی برخورده است؟ کارشناسان «سنتی بودن سیستم کشاورزی اعم از شیوه کاشت، داشت و برداشت»، «پایین بودن تکنولوژی و فرسوده بودن تجهیزات و ماشین‌آلات و عدم اصلاح ساختار»، «تراکم نیروی انسانی غیرماهر» و «بالا بودن هزینه تولید» را به عنوان دلایل بروز مشکلات مجتمع کشت ‌و صنعت هفت‌تپه عنوان می‌کنند. برخی هم معتقدند واگذاری این شرکت به بخش خصوصی در ایجاد مشکلات متعدد برای این شرکت بسیار موثر بود.
در این میان، کارگران نیشکر به‌ویژه کارگران نی‌بر، روزهای تلخی را سپری می‌کنند و امید دارند که مسئولان به فریاد این کارخانه و آنها برسند تا کامشان شیرین شود. 


وعده‌ها محقق نشد

«محمد» یکی از کارگران است که به خبرنگار همشهری می‌گوید: وعده‌ها برای رفع مشکلات ما تا حالا محقق نشده است.
او می‌گوید: پرداخت ۴ درصد از هزینه بازنشستگی سخت و زیان‌آور، پرداخت حق جیره و حق پاداش تولید، سه مطالبه مهم ما کارگران نی‌بر است که تاکنون اقدام موثری برای تحقق آن انجام نشده است.
«اسماعیل» یکی دیگر از کارگران نی‌بر در گفت‌وگو با همشهری بیان می‌کند: حقوق اسفند 96 و فروردین امسال‌ ما هنوز واریز نشده و این تاخیر در پرداخت مطالبات، باعث مشکلات معیشتی زیادی برای ما شده است.


نشست سه‌جانبه

پس از تجمع اعتراضی کارگران، نشستی برای بررسی و رفع مشکلات کارگران نی‌بر در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شوش برگزار شد. 
سرپرست اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان شوش در این زمینه به خبرنگار همشهری می‌گوید: تجمع‌کنندگان معترض 281 نفر از کارگران نی‌بر هستند که سابقه بخشی از آنها کفایت می‌کند که بازنشسته شوند، اما به دلیل پرداخت نشدن ۴ درصد از هزینه بازنشستگی سخت و زیان‌آور به تامین اجتماعی توسط شرکت، فرایند بازنشستگی آنها با مشکل مواجه شده است.«حمید ظریف خسرج» ادامه می‌دهد: بر این اساس، نشستی با حضور نمایندگانی از کارگران معترض و مسئولان کارخانه نیشکر هفت‌تپه در دفتر اداره کار شوش برگزار شد.
وی بیان می‌کند: در این نشست پس از بررسی مشکلات این کارگران، مقرر شد که ۴ درصد از هزینه بازنشستگی سخت و زیان‌آور پس از 15 روز از اعلام کارشناسی تامین اجتماعی، توسط کارخانه پرداخت شود.
ظریف‌ خسرج در مورد مطالبات دیگر کارگران معترض، به شرایط کارخانه نیشکر هفت‌تپه اشاره می‌کند و می‌افزاید: با توجه به پایین بودن تولید این کارخانه نسبت به ظرفیت اسمی آن و مشکلاتی که از گذشته گریبان این کارخانه را گرفته است، شرایط پرداخت حق جیره و حق پاداش تولید برای کارخانه نیشکر هفت‌تپه سخت است. با این حال مقرر شده در این زمینه اقدامات موثری انجام شود تا نگرانی کارگران برطرف شود.


از کارگر حمایت می‌کنیم

فرماندار شوش نیز در گفت‌وگو با خبرنگار همشهری درباره مشکلات مستمر کارگری و وضعیت کارخانه کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه تأکید می‌کند که اول از کارگر حمایت می‌کنیم، هرچند حمایت از کارفرما نیز همواره در دستور کار است. «عدنان غزی» می‌گوید: با پیگیری‌هایی که انجام شد مطالبات بهمن ‌ماه کارکنان پرداخت شد و به طور کلی مشکلات کارگران این کارخانه در حال حل شدن است.
وی معتقد است: با توسعه این شرکت و استفاده از ظرفیت‌های بالقوه این منطقه مستعد، می‌توان امیدوار به شکوفایی مجدد کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه و اشتغال‌زایی بود.


وعده‌های شیرین‌تر از شکر 

شرکت کشت و صنعت نیشکر هفت‌تپه از بهمن ماه ١٣٩٤ طی یک فرایند قانونی در سازمان خصوصی‌سازی به بخش خصوصی واگذار شد. اعتراضات صنفی کارگران تنها دو ماه پس از این واگذاری از سر گرفته شد، چون پرداخت مطالبات آنها توسط کارفرمایان جدید نیز نامنظم بود.
موج منفی‌ای که پیش از واگذاری این کارخانه در منطقه شکل گرفته بود رفته‌رفته رنگ حقیقت به خود ‌گرفت، در حالی که گاهی که تجمعات اعتراضی برپا می‌شد وعده‌های شیرینی همچون احداث فرودگاه و صنایع تکمیلی و تبدیلی هم داده می‌شد.
یک کارشناس امور اقتصادی می‌گوید: این شرکت در بهمن‌ماه ١٣٩٤ طی یک فرایند قانونی در سازمان خصوصی‌سازی به بخش خصوصی واگذار شد. واگذاری این شرکت که زمانی یکی از طلایی‌ترین شرکت‌های تولیدکننده شکر در ایران و حتی جهان بود، در حالی صورت گرفت که این شرکت در چند حوزه اقتصادی با مشکلات متعددی مواجه بود. بدهی سنگین به سازمان تامین اجتماعی و همچنین ضرر انباشته سرسام‌آور تنها بخشی از عملکرد ناصحیح و غیراصولی مدیران پیشین بود که بخش خصوصی آن را به ارث برد.
«حسین علیمی» اظهار می‌کند: بدهی به بیمه سازمان تامین اجتماعی در صورت وضعیت‌های واگذاری سازمان خصوصی‌سازی قید نشده و همین امر سبب بروز مشکلات متعدد برای بخش نی‌بری و کارگران نی‌بر شده است.


نگذاریم پرونده نیشکر بسته شود

پیشینه خصوصی‌سازی در کارخانه قند شوش و ورشکستگی آن و ورود سهامداران غیربومی از یک طرف، و محقق نشدن مطالبات کارگران بعد از واگذاری به بخش خصوصی از طرف دیگر باعث ‌شد که موجی منفی در اذهان عمومی در قبال این واگذاری شدت بگیرد.این موضوع باعث شد تا پس از دو سال از واگذاری این شرکت به بخش خصوصی، نیشکر هفت‌تپه به خبرسازترین کارخانه در حوزه کارگری تبدیل شود.
کارخانه‌ای که عنوان نخستین شرکت تولیدکننده قند در ایران را یدک می‌کشد در دوران طلایی خود باعث رونق اقتصادی شمال خوزستان و اشتغال هزاران نفر از اهالی منطقه شده بود.
این کارخانه پیشینه‌ای پربار در عرصه صنعت و اقتصاد کشور دارد؛ کارخانه‌ای که توانست اولین دوره بهره‌برداری خود را در آذرماه ۱۳۴۰ با برداشت نیشکر از سطحی معادل ۲۴۰۰ هکتار آغاز کند؛ کارخانه‌ای که نیم‌ قرن از فعالیتش می‌گذرد و مسئولان استان و کشور نباید اجازه بدهند که به همین آسانی تسلیم نابودی شود و پرونده فعالیت آن برای همیشه بسته شود.