این خانه عزادار حسین است

الهام مصدقی‌راد-روزنامه نگار

یک هفته قبل از محرم شکل و شمایل خانه تغییر می‌کرد. وسایل بزرگ و دست و پاگیر به یکی از اتاق‌ها می‌رفت و مبل‌ها جایشان را به پشتی‌ها می‌دادند. زیر پشتی‌ها و دور تا دور اتاق‌ها پتوهای تا خورده‌ای که رویشان با ملافه‌های سفید روکش شده بود پهن می‌شد. کتیبه‌ها و سیاهی‌ها، ‌دیوارهای خانه را می‌پوشاندند.جای هرکدام‌شان معلوم بود. کتیبه در ورودی و آنکه بالای سر حاج آقا قرار می‌گرفت ازکربلا آمده بود. سه‌چهار صندوق بزرگ هم از زیرزمین یا از بالای کمدها می‌آمد دم دست. یکی صندوق جزء‌های قرآن بود و منتخب مفاتیح که جایشان همیشه روی میز کوتاه ترمه‌پوشی بود و تا شروع مجلس هر کس تمایل داشت جزئی را قرائت می‌کرد یا دعایی می‌خواند.یکی هم صندوق گلاب‌پاش‌ها و بادبزن‌های بزرگ حصیری؛ محرم که به تابستان می‌افتاد در کنار پنکه‌های روشن، بادبزن‌های حصیری هم میان مهمانان و عزاداران دست به‌دست می‌چرخید. 2 صندوق بزرگ هم برای استکان‌ها و نعلبکی‌ها و لیوان‌ها بود و کاسه‌های نسبتا بزرگ چینی که پراز قند می‌شدند. زمستان‌ها چای بود و تابستان‌ها شربت‌های خنک و خوش‌طعم آبلیمو اما سماورها همیشه روشن بودند. پارچه سیاه روی صندلی حاج آقا صاف و مرتب پهن می‌شد، ‌کسی اجازه نداشت روی آن بنشیند. زمان روضه کار ما کوچک‌ترها از قبل معلوم بود؛‌یکی کفش‌ها را جفت می‌کرد. یکی دونفر سوز روضه نوحه‌خوان که زیاد می‌شد، ‌دستمال کاغذی تعارف می‌کردند. یک نفر بادبزن‌ها را به مهمان‌ها می‌داد.یکی دونفر هم پشت سر بزرگ‌ترهایی که سینی چای را می‌چرخاندند، ‌قند تعارف می‌‌کردند. بزرگ‌تر که شده بودیم یا شعرهای روضه‌خوان را حفظ می‌کردیم یا از کتاب نوحه، ‌می‌نوشتیم و می‌خواندیم. هر کدام که رویش را داشتیم کم‌کم جلوی مهمانان و عزاداران هم، روضه‌خوانی کردیم.ظهرها که همه می‌رفتند، ‌اجازه داشتیم یکی‌یکی روی صندلی حاج‌آقا بنشینیم، ‌یکی روضه می‌خواند. یکی مثلا سخنرانی می‌کرد. یکی پارچه‌ای بزرگ روی دوشش می‌انداخت و همه را به نماز جماعت دعوت می‌کرد... و این ماجرای هر روزه‌مان بود از ابتدای محرم تا پایان هفتم امام. هر روز با شوق مسئولیت‌هایمان و باشوق بزرگ شدنی که در روضه خواندن و تعارف کردن ادعیه به مهمان‌ها جلوه داشت، ‌بیدار می‌شدیم.گوشه همان اتاق‌های سیاهپوش شده، سیاهپوش می‌شدیم و منتظر روشن شدن چراغ خانه برای حضور عزاداران حسینی.

بچه‌ها، پای ثابت روضه
امکان حضور بچه‌ها را در روضه‌ها فراهم کنید، به بهانه سر و صدا و ایجاد مزاحمت نباید آنها را از عزاداری و سخنرانی دور کرد یا همراه خود به این محافل نبرد. روضه اهل‌بیت و مدح در رثای آنها از همان کودکی در دل و جانشان خواهد نشست. کودکان کم‌سن و سال‌تر هم آهسته آهسته یاد خواهند گرفت که باید سکوت کرد و آرام بود. بچه‌ها عاشق به‌عهده گرفتن مسئولیت هستند، همین روضه‌ها فرصت مناسبی برای سپردن کارهای کوچک به بچه‌هاست تا هم درس مدیریت و تعهد را بیاموزند و هم خدمت کردن زیر پرچم اهل‌بیت(ع) برایشان افتخار باشد.

نوحه خوان بپرورید
بعضی‌ها عاشق برپایی روضه‌های خانگی‌اند اما به هر دلیل امکان دعوت کردن از مداح و روضه‌خوان را ندارند. روضه‌های کوچک خانگی را می‌توان بدون روضه‌خوان هم برگزار کرد، بعضی روضه‌دارها از نواها و روضه‌های ضبط شده استفاده می‌کنند، بعضی‌ها در میان آشنایان و دوستانشان کسانی هستند که عاشقانه و دلی روضه می‌خوانند، می‌توان از روضه‌خوانی آنها بهره‌مند شد. روضه‌های خانگی حتی فرصت مناسبی برای پرورش کودکان نوحه‌خوان است‌. بچه‌ها از همان کودکی می‌توانند اشعار و نوحه‌هایی را در مراسم کوچک عزاداری بخوانند.

اعیاد را با شکوه برپا کنید
روضه‌های خانگی شاید اصطلاحی عام و کلی برای برگزاری محافل مذهبی و گرامیداشت اهل‌بیت(ع) باشد، اما قرار نیست فقط به برپایی مراسم عزاداری و شهادت ائمه بپردازد. برگزاری اعیاد و ولادت‌ها، رکن اصلی و جدایی‌ناپذیر مراسم مذهبی است. چراغ‌های رنگی، پرچم‌های کوچک رنگ به رنگ، نقل و شیرینی جزو لاینفک برگزاری اعیاد است. می‌توان از بچه‌ها هم خواست کاغذهای کوچک رنگی را برش زنند و با همان‌ها خانه‌ها و محافل برپایی جشن‌ها را آراسته کرد. سرودها و مدح‌های دسته‌جمعی با حضور کودکان هم حال و هوای دیگری به جشن‌های مذهبی خانگی خواهد داد.

مکث
ساده برگزار کنید
سفره اهل‌بیت(ع) که در خانه پهن شود، برکت با خودش می‌آورد. بچه‌ها عاشق همین روضه‌های خانگی‌اند که در کنارشان قد می‌کشند و اهل‌بیتی می‌شوند. روضه‌ها و سفره‌های خانگی اگر با سادگی همراه شود، عمرشان طولانی خواهد شد. صاحبان اصلی سفره‌ها خودشان به این محافل برکت خواهند داد. با یک چای و شیرینی ساده هم می‌توان از مهمانان و عزاداران پذیرایی کرد.هرچه پیش‌تر برود خود مهمانان هم بانی پذیرایی خواهند شد تا درثواب شریک باشند. حسن دیگر برگزاری ساده سفره‌ها و روضه‌های خانگی در گسترش آنهاست، هرچه ساده‌تر و بی‌ریا‌تر برپا شود، مشتاقان و بانیان برگزاری‌شان بیشتر می‌شود و خانه‌های بیشتری محفل ذکر اهل‌بیت(ع) خواهند شد اما وقتی پای تجمل به این محافل باز می‌شود، دیگران از برگزاری آنها خودداری می‌کنند. چراکه هر جا پای تجمل به مراسمی باز شود تعدادی از افراد به همین دلیل از حضور در آن مراسم خودداری می کنند.