درخواست برای نجات صنعت دارو

مریم سرخوش ، روزنامه‌نگار

ماده اولیه تهیه داروها تا 300درصد گران شده‌ و حالا تولیدکنندگان زیر بار گرانی‌های همه جانبه مانده‌اند. گزارش‌ها از نبود برخی آنتی‌بیوتیک‌های ساده خبر می‌دهند و تأکید می‌شود که در نبود داروهای باکیفیت، داروهای بی‌کیفیت و فاقد ماده مؤثره وارد بازار کشور می‌شود؛ اینها تنها بخشی از دغدغه‌هایی است که اعضای سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی کشور در نخستین نشست خود با رسانه‌ها مطرح کردند؛ گروهی که به‌گفته خودشان چاره‌ای جز تعدیل نیرو، توقف خط تولید، کاهش تولید به‌دلیل حاشیه سود منفی داروها و... ندارند. نزدیک به 6ماه است پیگیر اصلاح قیمت تولیداتشان متناسب با تورم و افزایش قیمت‌ها هستند اما تأکید می‌کنند که همه‌‌چیز حتی بیسکوییت و پفک هم گران شده اما دارو، به‌عنوان یک کالای استراتژیک همچنان با بیشترین زیان تولید می‌شود و دیگر توانی برای حفظ خط تولید داروها برایشان باقی نمانده است. نخستین پیگیری‌هایشان برای اصلاح قیمت‌گذاری دارو از بهمن سال گذشته آغاز شد و همچنان هم ادامه دارد اما به‌گفته اعضای سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی کشور، پس از دستور مستقیم رئیس‌جمهوری و معاون اول برای پیگیری و رسیدگی به مشکلات تولیدکنندگان به وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو، سازمان برنامه و بودجه و وزارت صمت، هنوز نتیجه‌ای به‌دست نیامده است.

دولت باید جوابگوی وضعیت فعلی داروسازان باشد 
مشکلات تولیدکنندگان دارو جدی است و مسئولان باید هر چه سریع‌تر در این‌باره اقدامات لازم را انجام دهند. این نکته‌ای است که حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به آن تأکید می‌کند و درباره پیگیری مجلس درباره مشکلات صنعت دارو به همشهری می‌گوید: «مشکلات را می‌دانیم و از 3، 4ماه پیش آن را به رئیس‌جمهوری و ریاست مجلس انتقال داده‌ایم. ما تنها می‌توانیم پیگیری کنیم، مسئول اجرایی نیستیم.» او می‌گوید:« تنها کسی که باید در این‌باره جوابگو باشد، دولت است. نمی‌توان قیمت‌ها را دستوری نگه داشت. اگر دولت بخواهد مانع ازتعطیلی شرکت‌های دارویی شود، نزدیک به 118هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد. اما نه سازمان برنامه و بودجه می‌تواند پول را به موقع بدهد نه سازمان‌های بیمه توان پرداخت دارند.» شهریاری می‌گوید: «از 22دی‌ماه سال گذشته به سران سه قوه نامه زدم و درباره وضعیت هشدار دادم. آقای رئیس‌جمهور هم در تمام جلساتی که من مسائل را مطرح کردم، از من دفاع کردند و دستور دادند این اتفاق بیفتد. اما با وجود شرایط بحرانی که درباره تولیدکنندگان دارو رخ داده تاکنون نتیجه‌ای به‌دست نیامده است.» 

1-کالایی که با 200هزار تومان ترخیص می‌شد حالا به 2 میلیون تومان رسیده
محمد عبده‌زاده، رئیس هیأت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران: «وضعیت موجود در صنعت دارو سخت‌تر از دیگر صنایع کشور است. به پیشنهاد وزارت صمت برای کالاهای اساسی، ارزش افزوده به یک درصد رسید اما این مسئله برای دارو به‌عنوان یک کالای استراتژیک 9درصد است. اظهارنامه داروی تولیدی در سامانه تی‌تک هم افزایش چند برابری هزینه‌ها را نشان می‌دهد. کالایی که سال گذشته 200 تا 300هزار تومان برای ترخیص هزینه داشت اکنون به بیش از 2میلیون تومان رسیده. تمام هزینه‌های جانبی چندین برابر شده، ماده «دکستروز انهیدروز» سال گذشته برای هر کیلو 17هزار تومان بود و امروز به 60هزار تومان رسیده است؛ یعنی 300درصد افزایش قیمت. با این گرانی کارخانه شربت‌ساز چطور باید محصولش را با همان قیمت قبلی تولید کند؟ حتی اگر همین حالا هم قیمت دارو اصلاح شود، با این رهاشدگی افزایش قیمت محصولات جانبی و تورم باز هم تولید دارو به صرفه نیست. دولت بودجه کافی برای تامین پول مورد نیاز سازمان‌های بیمه‌گر را ندارد. نگرانی دولت و مجلس درباره گران شدن دارو کاملا به حق است و نباید هزینه‌ها به مردم تحمیل شود، اما نباید به‌گونه‌ای هم باشد که صنعت تولید دارو زیر این فشار له شود. اصرار بر تثبیت قیمت دارو، نتیجه‌ای جز ورشکستگی تولیدکنندگان ندارد.  باید براساس بهای تمام شده، قیمت دارو اصلاح و بیمه‌ها تقویت شوند. ما نمی‌توانیم دوباره در مسیر واردات قرار بگیریم، چون ارز نداریم. سال گذشته درباره سرم این اتفاق رخ داد، به هیچ عنوان نمی‌توان داروهای پرتیراژ و پرمصرف را وارد کرد.»‌ 

2- 20نیرو تنها در خرداد تعدیل شدند
پیمان ترحمی، مدیرعامل شرکت خوارزمی: «پیش از این 130کد فعال تولید دارو داشتیم که اکنون 40کد متوقف شده است. در بخش شربت‌ها، از سه خط تولید شبانه‌روزی، اکنون تنها 2خط آن هم در ساعت نرمال و یک شیفت برقرار است. کمبودهای دارویی شامل قطره و پمادهای چشمی، شربت، قرص و دیگر حوزه‌ها وجود دارد و حالا بیشتر به چشم خواهد آمد. باید کارشناسی قیمت دارو به‌صورت کامل از سوی سندیکا انجام و از ابتدای مرداد اعلام شود، در نهایت این دوستان هستند که باید در این‌باره تصمیم نهایی را بگیرند. ما 380پرسنل داشتیم که در خرداد 20نفر آنها کم شدند، با این وضعیت این ماه هم باید 5درصد دیگر تعدیل شوند و این یعنی از دست رفتن تدریجی سرمایه‌های داروسازی در کشور.» 

3-تولیدکنندگان، زیر آوار گرانی
محمدرضا زرگرزاده، رئیس انجمن علمی داروسازان ایران: «تولیدکنندگان دارو هیچ قصدی برای بروز بحران در کشور ندارند، اما زیر آوار گرانی مانده‌اند. شرایطی که باعث شده مصرف‌کنندگان هم با علاوه بر هزینه‌های تامین دارو، در نبود و کمبود دارو با مشکلات متعددی مواجه شوند. صنعت دارو زیرساخت سایبری ندارد و اگر داشت مانند صنعت فولاد کشور، به آن حمله می‌کردند. اما حالا که نتوانسته‌اند ما را با وجود این مشکلات فلج کنند، اقداماتی که با دستور رئیس‌جمهوری باید اجرا شود، عقیم گذاشته‌اند. کسانی هستند که نمی‌خواهند حمایت از تولیدکنندگان داخلی انجام شود، همان‌هایی که می‌خواهند داروی ارزان قیمت ترکیه را به کشور وارد و تولید داخل را تعطیل کنند. تولیدکنندگان دارو پشتیبان دولت و سازمان غذا و دارو و حامی سلامت مردم هستند. در این‌باره نیازمند دستور رسیدگی مستقیم از سوی مقام معظم رهبری برای رفع مشکلات این حوزه به نفع مردم هستیم.» 

4-خط تولید 2 دارو متوقف شد
محمد آذری‌نیا، مدیرعامل شرکت الحاوی: «به‌نظر می‌رسد دولت امسال تصمیمی برای افزایش قیمت دارو ندارد، چرا که به‌گفته رئیس‌جمهوری، قیمت نان، بنزین و دارو امسال تغییر نخواهد کرد، اما با این وضعیت، راهی جز افزایش قیمت دارو وجود ندارد. در تامین بسیاری از نهاده‌ها به مشکل خورده‌ایم و اکنون خط تولید داروهای مایع مثل دیفن‌هیدرامین و دکسترومتورفان کاملا حذف شده است. حاشیه سود این داروها منفی 17درصد و منفی 23درصد است و هیچ عقل سلیمی قبول نمی‌کند که چنین تولیدی ادامه داشته باشد. برخی داروها به‌صورت محدود از سوی شرکت‌ها تولید می‌شود و با اینکه حاشیه سودی ندارد باید همچنان تولید شود تا مردم با مشکل مواجه نشوند، مثل فنی‌توئین که منفی 3درصد است اما نمی‌توان آن را تولید نکرد.» 

5-از 83 قلم دارو 45 قلم زیان‌ده است
فرهاد شایقی، مدیرعامل شرکت ایران ناژو: «اوایل دهه 70 شرایط بسیار سختی وجود داشت، نه ارز بود و نه ریال. اما هیچ زمانی شرایط به بدی اکنون نبود. در حال حاضر از 83 پروانه دارویی، 45 قلم دارو زیان‌ده مطلق هستند. بقیه هم حاشیه سود زیر 15 درصد دارند. در 3 ماه اول سال فقط 30 قلم دارو تولید شده و در بین آنها 20 قلم دارو زیان‌ده بوده‌اند و تداوم این روند باعث می‌شود که با وجود 180 پرسنل تصمیم به تعطیلی بگیریم.» 

6-ساقه‌طلایی گران شد؛ دارو نه!
علی زمانی، مدیرعامل شرکت دارویی مینو: « امسال و در 3نوبت با افزایش قیمت شکر، آرد و روغن، هر بار قیمت محصولات غذایی افزایش پیدا کرد، از ساقه‌ طلایی و ویفر گرفته تا پفک. 100تا 150درصد افزایش قیمت داشتند اما دارو هیچ افزایشی نداشت. «مینو» تنها تولیدکننده متیل ارگونووین (درمان خونریزی پس از زایمان) است یا کلسیم گلوکونات (پیشگیری و درمان کمبود کلسیم) و سدیم والپروات (پیشگیری از تشنج ناشی از قطع مصرف داروهای اعصاب). این داروها برای ما 50 تا 100درصد زیان‌ده هستند اما زمانی که از بخش زایمان بیمارستان‌ها با ما تماس می‌گیرند و می‌گویند که آمپول مترژن ندارند و جان بیمار در خطر است، ما باید چکار کنیم. مسئولیت اجتماعی ما باعث می‌شود همچنان تولید داشته باشیم. ما چطور می‌توانیم استامینوفن تولید نکنیم. رضایت ما این است که با وجود این مشکلات، تولید دارو باعث نجات جان یک نفر است. در فروردین و اردیبهشت، شرکت زیان‌ده بود و در خرداد هم قطعا همین شرایط را داریم .»‌ 

7-داروهای زیان‌ده تولید نشوند
پویا فرهت، مدیرعامل داروسازی تسنیم: «وضعیت صنعت داروسازی کشور اکنون به مرحله‌ای رسیده که اگر همین بی‌حمایتی‌ها تا چند وقت دیگر ادامه داشته باشد، یک روز صبح بیدار می‌شویم و می‌بینیم که دیگر صنعت داروسازی وجود ندارد. مشکل اینجاست که حتی اگر کارشناسی قیمت از سوی سندیکا هم انجام و اعلام شود، اگر به ما بگویند که طبق قانون اجازه چنین کاری را نداریم، آن‌وقت باید به مشکل جدیدی فکر کرد و آن هم متهم شدن ما به «سلطان دارو» است. بهتر است 30داروی جنرال که زیان‌ده هستند را تولید نکنیم و در این شرایط مجبور می‌شوند که با چندین برابر هزینه، دارو را وارد کنند، آن هم داروی بی‌کیفیت از کشوری مثل هند. شاید تحمیل چنین هزینه‌هایی باعث شود کمی به تولیدکنندگان داخلی فکر و از آنها حمایت کنند.» 

8-از صنعت دارو حمایت شود
نیما سپهری، مدیرعامل شرکت نانو الوند دارو: «در حوزه‌ داروهای ضدسرطان، زمانی که تحریم‌ها باعث کمبود داروهای شیمی درمانی در کشور شد، بسیاری از این محصولات تولید داخل بودند. اما اکنون مشکلات زیادی وجود دارد که ادامه تولید آنها را سخت‌ کرده است. تصمیم ما این است که تا چند ماه آینده دیگر داروهای ضدسرطان تولید نکنیم. در چند ماه اخیر داروهای جنرال، مثل اعصاب و روان یا آنتی‌بیوتیک‌ها دچار کمبود شدند اما هیچ‌وقت داروهای ضدسرطان تولید داخل کمبود نداشتند. شرکت‌های دارویی به شکل جدی مشکل نقدینگی دارند و ای‌کاش به ما اعلام می‌کردند که با وجود مشکلات، امسال نه، اما قطعا از سال آینده در این‌باره تصمیم‌گیری جدی انجام می‌شود. وزیر بهداشت اعلام کرده به داروهای ضدسرطان ارز می‌دهند، این درست است اما تنها 20 تا 30درصد قیمت این داروها ناشی از مواداولیه است. در سایر موارد، هزینه‌های ما چندین برابر شده است. همه ما می‌دانیم سال گذشته چه میزان داروهای فوریتی، ضدقارچ، ضدسرطان بی‌کیفیت و فاقد ماده مؤثره وارد بازار کشور شد و چه عواقبی به بار آورد. ما موظف به تامین دارو هستیم و این روند متوقف نشده اما اکنون خواسته ما حمایت و کمک است.» 

9-سرنوشت تلخ صنعت دارو به کجا خواهد رسید؟
مهدی پیرصالحی، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران: «تمام اعتراضات و انتقاداتی که از سوی تولیدکنندگان دارویی در حال مطرح شدن است، تنها درخواست حمایت از این صنعت است. صنعت دارو همیشه باعث افتخار ایران بوده و در همه جا عنوان می‌کنند که 97درصد داروی مورد نیاز در خود کشور تولید می‌شود. اما اکنون نگرانی این است که سرنوشت تلخ صنعت دارو به کجا خواهد رسید؟ در جمع‌بندی تمام آنچه امروز گذشت باید از مقام معظم رهبری درخواست ملاقات داشته باشیم و صدای ما به جایی برسد که منجر به حل مشکلات شود. در بحث قیمت‌ها هم به هیچ عنوان تمایلی به تعیین قیمت از سوی ما وجود ندارد، اما چاره‌ای در این‌باره نیست و باید اصلاح قیمت از سوی دولت انجام شود. رئیس سازمان غذا و دارو پیگیر اصلاح قیمت داروست و انتظار ما این است که هر چه زودتر این شرایط تعیین تکلیف و محقق شود، چرا که در نهایت هر تصمیمی از سوی ما گرفته شود، تبعات آن به‌عهده کسانی است که تاکنون این شرایط را به تأخیر انداخته‌اند.» 

خلاصه گزارش
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: مشکلات را می‌دانیم و از 3، 4 ماه پیش آن را به رئیس جمهوری و ریاست مجلس انتقال داده‌ایم. ما تنها می‌توانیم پیگیری کنیم و مسئول اجرایی نیستیم. نمی‌توان قیمت‌ها را دستوری نگه داشت. اگر دولت بخواهد مانع از تعطیلی شرکت‌های دارویی شود، نزدیک به 118 هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد. اما نه سازمان برنامه و بودجه می‌تواند پول را به موقع بدهد نه سازمان‌های بیمه توان پرداخت دارند

رئیس هیات مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران: کالایی که سال گذشته 200 تا 300 هزار تومان برای ترخیص هزینه داشت اکنون به بیش از 2 میلیون تومان رسیده. تمام هزینه‌های جانبی چندین برابر شده، ماده «دکستروز  انهیدروز» سال گذشته برای هر کیلو 17 هزار تومان بود و امروز به 60 هزار تومان رسیده است؛ یعنی بیش از 300 درصد افزایش قیمت

رئیس انجمن علمی داروسازان ایران: تولیدکنندگان دارو هیچ قصدی برای بروز بحران در کشور ندارند، اما زیر آوار گرانی مانده‌اند. شرایطی که باعث شده مصرف‌کنندگان هم علاوه بر هزینه‌های تامین دارو، در نبود و کمبود دارو با مشکلات متعددی مواجه شوند. صنعت دارو زیرساخت سایبری ندارد و اگر داشت به مانند صنعت فولاد کشور، به آن حمله می‌کردند

مدیرعامل شرکت نانو الوند دارو: وزیر بهداشت اعلام کرده به داروهای ضدسرطان ارز می‌دهند، این درست است اما تنها 20 تا 30 درصد قیمت این داروها ناشی از مواد اولیه است. در سایر موارد، هزینه‌های ما چندین برابر شده است. همه ما می‌دانیم سال گذشته چه میزان داروهای فوریتی، ضدقارچ، ضدسرطان بی‌کیفیت و فاقد ماده موثره وارد بازار کشور شد و چه عواقبی به بار آورد

مدیرعامل شرکت الحاوی: در تامین بسیاری از نهاده‌ها به مشکل بر خورده‌ایم و اکنون خط تولید داروهای مایع مثل دیفن‌هیدرامین و دکسترومتورفان کاملا حذف شده است. حاشیه سود این داروها منفی 17درصد و منفی 23درصد است