خطر قرص‌های مسکن برای معده و قلب

زهرا خلجی - روزنامه‌نگار

داروهای ضد‌التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) رایج‌ترین داروهای مورد استفاده در جهان هستند. این داروها با بستن راه تولید آنزیم سیکلواکسیژناز، باعث کاهش درد می‌شوند. به گزارش مایو کلینیک، این فرایند با جلوگیری از تولید پروستاگلاندین‌ها همچنین منجر به کاهش تورم و التهاب می‌شود. همه ما چند نوع از داروهای NSAID را بدون نسخه و با نسخه در قفسه داروهای خود داریم؛ داروهایی مانند آسپیرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب. هنگام شروع دردهای قاعدگی و فعالیت زیاد ورزشی، ورم مفاصل یا کمردرد تشدید می‌شود و این داروها بهترین راه تسکین این دردها هستند. دکتر رابرت اچ. شمرلینگ، سال 2020برای بخش بهداشتی هاروارد طی گزارشی نوشت که تقریبا 15درصد از جمعیت آمریکا به‌طور منظم از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی با نسخه و بدون نسخه استفاده می‌‌کنند که این مقدار سالانه بیش از 30میلیارد دوز را شامل می‌شود.

مبارزه با دردهای مزمن
در بیشتر مواقع، مصرف NSAID‌ها چیز خوبی است. درواقع شما دارویی مناسب برای از دست ندادن فعالیت‌های روزانه در مواقع ضروری در اختیار دارید. حتی هم‌اکنون تحقیقات بیشتری در مورد استفاده از NSAID‌ها در بیماران برای کمک به مبارزه با مواد‌مخدر انجام شده است. با توجه به اینکه یک‌پنجم ما با درد مزمن زندگی می‌کنیم، مدیریت مؤثر آن یک مسئله جدی و یک حق اساسی است.
اما NSAID‌ها در کنار مزایایی که دارند، می‌توانند برای معده خطرناک باشند؛ حتی بیشتر از آن چیزی که تا به حال می‌دانستید. دکتر سامر آلن، پزشک خانواده در این‌باره گفت: یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های ما در مورد داروهای NSAID برای بیماران احتمال خونریزی در معده، پوشش معده یا مجرای آن است. این می‌تواند به‌ویژه برای افرادی که به‌طور منظم یا طولانی‌مدت از این داروها استفاده می‌کنند، خطرناک باشد. انجمن تحقیقات روده در کانادا تخمین می‌زند که 15تا 30درصد از مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت NSAIDها در معرض خطر ابتلا به بیماری زخم‌معده هستند که 2تا 4درصد از این زخم‌ها ممکن است مزمن شود.

خطرات استفاده طولانی‌مدت از مسکن‌ها
اما جایی که همه‌‌چیز پیچیده‌تر می‌شود، زمانی است که بیمار مجبور است یک داروی مسکن را به‌صورت وریدی به‌مدت 12ساعت دریافت کند و این در حوزه گسترده تداخلات دارویی نامطلوب، بیماری‌های همزمان و تجویز بیش از حد دارو، قرار می‌گیرد. بیش از نیمی از ما اکنون به‌طور منظم یک داروی تجویزی مصرف می‌کنیم و مسئله این است که همه این داروها کنار هم خوب عمل نمی‌کنند.
مطالعه‌ای در سال 2021از دانشکده پزشکی دانشگاه کریتون نشان داد که برای بیمارانی که قبلا از NSAIDها استفاده می‌کردند، افزودن داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) به‌معنای افزایش احتمال خونریزی دستگاه گوارش فوقانی تا 75درصد است. حالا اگر کسی از داروهای رقیق‌کننده خون، مهارکننده‌های ACE، مسدودکننده‌های بتا یا سایر NSAID‌ها استفاده کند، چه می‌شود؟ همه این ترکیبات می‌توانند باعث تحریک معده یا سایر عوارض جانبی شوند. برای بیمار مبتلا به التهاب روده چه اتفافی می‌افتد؟ NSAID‌ها می‌توانند علائم او را بدتر کنند. بیش از یک‌دهه پیش، تحقیقات در مجله انجمن مدیران پزشکی آمریکا هشدار داد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی خطر ابتلا به زخم معده، نارسایی حاد کلیه و سکته مغزی و سکته قلبی را در سالمندان افزایش می‌دهد.

دوراهی تسکین درد و خونریزی معده
اما حتی برای افرادی که کاملا سالم هستند، ملاحظات مهمی وجود دارد که قبل از مصرف NSAID ها باید درنظر گرفته شود. گزارشی در سال 2016در مجله British Journal of General Practice هشدار داد: از نخستن روز استفاده از مسکن‌های غیراستروئیدی، شما در معرض خطر خونریزی گوارشی، سکته قلبی و سکته مغزی هستید. تحقیقاتی که ماه گذشته در کانادا منتشر شد، نشان می‌‌دهد که مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن و استروئیدها برای تسکین دردهای کوتاه‌مدت می‌تواند شانس ابتلا به درد مزمن را افزایش دهد.

مصرف با نظر پزشک
بنابراین برای پایان دادن به چرخه قرص خوردن و معده‌درد چه کاری می‌توان انجام داد؟ اول از همه، خطرات و مزایای آن را باید درنظر گرفت. قبل از مصرف هر دارویی حتی داروهایی بدون نسخه با پزشک خود مشورت کنید. در زمان درد، دوز داروها را به‌طور خودسر بالا نبرید و به اندازه تجویز شده مصرف کنید. یک مطالعه در سال 2018در دانشگاه بوستون نشان داد حدود 15درصد از بزرگسالانی که ایبوپروفن یا سایر NSAID‌ها را مصرف می‌کنند از حداکثر دوز توصیه شده روزانه برای این داروها فراتر رفته‌اند و این کار خطر عوارض جانبی جدی مانند خونریزی داخلی و حملات قلبی را افزایش می‌دهد. نکته مهم دیگر این است که NSAID‌ها را باید همراه با غذا مصرف کنید. اما بهتر این است که برای هر دردی داروی مخصوص تجویز شود؛ به‌عنوان مثال اگر فردی سردرد سینوسی دارد، ممکن است بهترین کار تجویز آنتی‌بیوتیک برای عفونت یا آنتی‌هیستامین برای کاهش تورم باشد؛ نه NSAIDها. برای برخی از افراد، ممکن است مصرف یک مهارکننده پمپ پروتون مانند پریلوسک (امپرازول) نیز مناسب باشد تا به محافظت از پوشش معده در برابر آسیب کمک کند.