این فیلم به کارگردانی و نویسندگی مجتبی راعی و محصول سال ۱۳۸۰ است که بعدها با نام «سال سخت در خمین» در جشنواره فیلم فجر سال ۸۱ نمایش داده شد. راعی در این اثر به دوره نوجوانی امام‌خمینی (ره) و زندگی ایشان به‌عنوان برجسته‌ترین شخصیت سیاسی معاصر در فاصله ۱۳ تا ۱۶ سالگی می‌پردازد؛ مقطعی که با آغاز جنگ جهانی اول در ایران همزمان است و با وجود اعلام بی‌طرفی ایران، کشورمان مورد هجوم روس‌ها و انگلیسی‌ها قرار می‌گیرد. در همان روزها تاجران انگلیسی، غله شهر خمین را می‌خرند و به لندن می‌برندو با این کار باعث بروز قحطی در خمین می‌شوند. فیلم صنوبر امکان نمایش در سینماها را پیدا نکرد و صرفاً پخش تلویزیونی آن توانست مخاطبان را با این اثر آشنا کند.
روح‌الله
این اثر کامل‌ترین و جامع‌ترین مستند ساخته شده درباره امام‌خمینی(ره) است که در ۱۰ قسمت به مقاطع مهم زندگی ایشان می‌پردازد. این مجموعه براساس مصاحبه‌هایی از شخصیت‌های بین‌المللی کشورهای ایران، عراق، ترکیه، سوریه، مصر، فلسطین، فرانسه و لبنان ساخته شده و بیش از 10هزار قطعه عکس و تصاویر ناب تلویزیونی که بسیاری از آنها برای نخستین بار نمایش داده شده‌اند، در ساخت آن به‌کار رفته است. سبک و سیاق این اثر یادآور مستندهای بین‌المللی شخصیت‌محوری است که معمولاً در آنها جزئیات کامل و جنبه‌های مختلف زندگی یک شخصیت مورد توجه قرار می‌گیرد. هر قسمت از این مجموعه یک موضوع مستقل دارد. پژوهش دقیق و نگاه ریزبینانه حاکم بر ساخت این اثر، مستند روح‌الله را به اثری با استانداردهای بین‌المللی تبدیل کرده است.
پابه پای آفتاب
سبک زندگی امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های سیاسی معاصر، باید در همه ابعاد مورد پژوهش قرار بگیرد و نتیجه آن را پیش روی نسل‌های بعدی قرار داد. امیررضا ستوده، نویسنده مجموعه 6جلدی پابه‌پای آفتاب، با جمع‌آوری خاطراتی ناب از نزدیکان امام (ره) در این مسیر قدم گذاشته است. اهل‌بیت و بستگان امام، اعضای دفتر امام در قم، نجف، پاریس و تهران، گروه پزشکی و معالج، یاران، شاگردان و دوستان امام ازجمله افرادی به شمار می‌آیند که با ایشان ارتباط نزدیک داشته‌اند و خاطرات شنیده نشده‌ای را نقل می‌کنند که از تنوع و تازگی قابل اعتنایی برخوردار است. محوریت کتاب پا به پای آفتاب که نشر پنجره آن را روانه بازار کتاب کرده بر خاطره‌نگاری است.
دائره‌المعارف مصور تاریخ زندگی امام‌خمینی‌ره
این کتاب روایتی از فراز و فرود 87سال زندگی امام‌خمینی (ره) است؛ روایت‌هایی از تلخ و شیرین امام خمینی در روزگار کودکی تا روزهای حوزه علمیه قم. روایت روزهای قیام، بازداشت و تبعید. روایت روزگار طولانی زندگی سخت در نجف و پس از آن پیروزی انقلاب و در نهایت آخرین روزها و آخرین حرف‌های رهبر انقلاب(ره). کتاب را جعفر شیرعلی‌نیا نوشته که متولد 1357 و پژوهشگر برجسته تاریخ دفاع‌مقدس است. برای نگارش این کتاب از منابع متعددی که در این سال‌ها پیرامون زندگی امام‌خمینی(ره) و تاریخ این دوران طولانی منتشر شده، استفاده شده است؛ از کتاب‌های تاریخی و تحلیلی تا خاطرات منتشر نشده. در این کتاب بیش از 1200تصویر از متن، حاشیه و زمانه امام خمینی(ره) می‌بینید.
روح‌الله
سریال «روح‌الله» به کارگردانی راما قویدل و مرحوم سیامک صرافت یکی از معدود سریال‌هایی است که برگرفته از زندگی خصوصی و شخصی امام‌خمینی (ره) در تعامل با مردم است و در قالب اپیزودیک و در 13قسمت به نویسندگی سعید نعمت‌الله و توسط محمدرضا شفیعی تهیه شده است. داستان‌های مجموعه تلویزیونی روح‌الله از سال1342آغاز شده و تا رحلت بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی ایران ادامه پیدا می‌کند. سیره، شخصیت و بزرگ‌منشی امام‌خمینی (ره) در تمامی داستان‌هایی که با نخی به ایشان وصل می‌شود، به خوبی دیده می‌شود و مخاطبان با تماشای هر کدام از این قسمت‌ها به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم می‌توانند با وجوه مختلف شخصیتی ایشان آشنا شوند. در نگارش این سریال علاوه بر خاطرات شفاهی نزدیکان امام (ره) از برخی منابع نیز استفاده شده است.
پا به پای آفتاب
انیمیشن «پا به پای آفتاب» انیمیشنی است درباره دوران جوانی و نوجوانی حضرت امام‌خمینی(ره) که توسط رسول بابا رضا کارگردانی و به تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا تولید شده است. در خلاصه داستان این انیمیشن آمده است: «قشون دولتی برای سرکوب عشایر بختیاری در مسیر خود از اطراف خمین می‌گذرند که دچار مشکل در تهیه آذوقه می‌شوند. با تبانی راهزنان منطقه آنها کاروان زیارتی خمین را در مقابل باج و خراج گروگان می‌گیرند. در این میان روح‌الله از جوانان شهر به همراه دیگر دوستان خود دسیسه راهزنان را ناکام می‌گذارند». ساخت این انیمیشن از اویل سال83آغاز شد و پس از 2سال مراحل فنی و طراحی تصاویر آن به پایان رسید. رسول بابا رضا «مسافر شهر قصه‌ها» و «دوازده برادر» را در کارنامه خویش دارد.
«آفتاب و زمین»
سریال «آفتاب و زمین» به کارگردانی جواد شمقدری و تهیه‌کنندگی علیرضا سجادپور روایتی از زندگی امام‌خمینی (ره) است. ساخت این سریال از اواخر دهه 70آغاز و در اوایل دهه80پخش این سریال از شبکه دو سیما شروع شد. داستان آفتاب و زمین مروری دارد بر تحولات زندگی پدر امام‌خمینی (ره) و مبارزات ایشان در سال‌های پیش از تولد امام خمینی (ره) و سپس لحظه‌های تولد امام (ره) تا شش‌ماهگی ایشان. مبارزات پدر امام با اربابان منطقه داستان اصلی این مجموعه است. در این سریال، ولی‌الله مؤمنی، نقش پدر امام را ایفا کرد. علت اصلی انتخاب وی برای این نقش نیز چهره کمتر شناخته‌شده و تسلط بیانی وی برای خواندن متون و خطابه‌ها بود. حسین انصاری، رضا سعیدی، بهمن دان، لعیا باستانی، ثریا سلطانی، ماشاءالله شاهمرادی‌زاده، برات‌الله شیبانی و... دیگر بازیگران این سریال بودند.
کتاب پدر، پسر، روح‌الله
«پدر، پسر، روح‌الله» نوشته ابراهیم حسن بیگی در سال1395و همزمان با سالروز رحلت رهبر انقلاب منتشر شد. موضوع این کتاب داستانی است درباره امام خمینی(ره) و روزهای انقلاب که در قالب نامه‌نگاری روایت می‌شود. مخاطب این اثر جوانان و نوجوانان‌اند. کتاب شخصیت اصلی این رمان جوانی است که بر اثر اتفاقاتی با ابعاد شخصیتی امام آشنا می‌شود. این جوان که برای ادامه تحصیل به فرانسه رفته در آنجا با فردی آشنا می‌شود که اهل نوفل لوشاتو است و خاطراتی از امام به نقل از پدربزرگ خود برای او نقل می‌کند و این موجب می‌شود تا این جوان کنجکاو شود و از مادر خود بخواهد اطلاعات بیشتری برای شناخت بهتر امام‌خمینی (ره) به او بدهد. مادر او هم پایان‌نامه‌ای که پیرامون امام نوشته را برای پسرش ارسال می‌کند.
انیمیشن امام مهربان ما
شناخت شخصیت امام نه‌تنها برای بزرگسالان بلکه برای کودکان و نوجوانان نیز از اهمیت خاصی برخوردار است. به همین منظور انیمیشن «امام مهربان ما» به کارگردانی اشرف جعفری برای آشنایی بهتر کودکان با شخصیت امام خمینی (ره) در اصفهان تولید شد. در این انیمیشن دو بعدی که در 6قسمت مختلف به ویژگی‌های حضرت امام‌خمینی (ره) اشاره شده، شخصیت امام خمینی با زبان کودکانه به نمایش گذاشته می‌شود و قسمتی از مهربانی و لطافت ایشان به کودکان آموزش داده می‌شود. انیمیشن امام مهربان ما، داستان زندگی یک زن ایتالیایی را بیان می‌کند که از سر ابراز علاقه گردنبند عروسی خود را تقدیم حضرت امام می‌کند. در این میان فرزندشهیدی مشتاق دیدار و زیارت امام‌خمینی (ره) می‌شود و در آن دیدار رهبرکبیر انقلاب اسلامی آن گردنبند را به آن کودک اهدا می‌کند.
سیره و خط امام خمینی (ره) در کلام رهبر معظم انقلاب
کتاب «سیره و خط امام خمینی(ره) در کلام رهبر معظم انقلاب» توسط مهدی صانعی در سال 1394تألیف و توسط انتشارات مؤسسه خراسان منتشر شده. در آغاز این کتاب گفتاری از رهبر انقلاب درباره «چگونه می‌توان با دیدگاه‌های امام خمینی (ره) آشنا شد»، آمده است: «یکی از دوستان می‌پرسند که به‌نظرات امام چگونه دست پیدا کنیم؟ نظرات امام یک مجموعه است و خوشبختانه بیانات امام ثبت شده است و همین است که هست. مثل همه متونی که از آنها می‌شود تفکر گوینده را استنباط کرد؛ منتها با شیوه درست استنباط. شیوه درست استنباط این است که همه حرف‌ها را ببینند، آنها را در کنارِ هم قرار بدهند؛ توی آنها عام هست، خاص هست؛ مطلق هست، مقید هست. حرف‌ها را باید با همدیگر سنجید، تطبیق کرد؛ مجموع این حرف‌ها، نظر امام است.»
انیمیشن نامه‌ای به آفتاب
انیمیشن «نامه‌ای به آفتاب» عنوان انیمیشنی است که به کارگردانی فرحناز باقر و تهیه‌کنندگی مرکز پویانمایی صبا در سال 92ساخته شد. این انیمیشن 12دقیقه‌ای با تکنیک دوبعدی و با روش کاملاً سنتی براساس داستانی واقعی از خاطره یک کودک روستایی شکل گرفته. از ویژگی‌های این فیلم نوع گرافیک آن است که سعی شده تا فضاهای روستایی طراحی شده در آن کاملاً حس و حال یک روستای بکر را به بیننده القا کند. به‌گفته کارگردان، این انیمیشن در یک فضای کلاسیک کار شده است و مجید شخصیت اصلی داستان که در یک روستای دورافتاده زندگی می‌کند، آرزو دارد برای حضرت امام (ره) نامه‌ای بنویسد. اما به‌دلیل اینکه در روستای آنها امکانات پستی وجود ندارد با کمک فکر خویش تصمیمی جالب برای ارسال نامه خود می‌گیرد.
سیره عملی امام روح‌الله
پس از وفات امام خمینی (ره) برنامه‌های بسیاری درباره زندگی و شخصیت این رهبر بزرگ ساخته شد. یکی از این برنامه‌ها مستند «سیره عملی امام روح‌الله» است. این مستند در سال 1387ساخته و هر شب در قالب 16گزارش 10دقیقه‌ای در بخش‌های مختلف خبری پخش می‌شد و با استقبال مخاطبان مواجه شد. در این مستند ابعاد مختلف زندگی و روابط امام (ره) اعم از حکومت‌داری، سیاست، فرهنگ، خانواده و... به تصویر کشیده شده. در تولید این مستند از برخی سخنرانی‌های آرشیوی و کمتر پخش شده از امام بهره گرفته شده. از نظر موضوعی نیز در این اثر توجه بیشتری به موضوع‌های داخلی همچون وقایع پس از انقلاب، جنگ و... شده است.
پایان سکوت
این مستند درباره قیام 15خرداد و نقش امام(ره) در این قیام ملی است. این مستند از زبان یک دبیر تاریخ و برای دانش‌آموزانی روایت می‌شود که حوادث 15خرداد 42را ندیده‌اند. احمد کاشانی اسدی، کارگردان این مستند برای ساخت آن از مجموعه تصاویر و سخنرانی‌هایی که از قیام 15خرداد باقی مانده بهره‌برده است. مستند «پایان سکوت» ساختاری داستانی دارد و برای مخاطب عام ساخته شده است؛ مخاطبی که دلش می‌خواهد واقعیت تاریخی انقلاب اسلامی و ریشه‌های وقوع آن را بداند. این مستند با محور 15خرداد و قیام مردم پیشوا ساخته شده اما مخاطب می‌تواند در ایام ویژه سال مثل دهه فجر یا سالگرد ارتحال امام‌خمینی(ره) بیننده آن باشد.
روزشمار زندگی امام‌خمینی
این کتاب به حکایت‌هایی درباره زندگی عادی امام می‌پردازد و زندگی ایشان را به 4دوره تقسیم می‌کند؛ دوره اول که ایشان فردی عادی بوده و حوادث زندگی‌شان هم عادی و شبیه به زندگی میلیون‌ها انسان دیگر بوده اما مدارج علمی و اخلاق عملی را طی می‌کند و به چهره‌ای شاخص تبدیل می‌شود. دوره دوم که شامل آغاز مبارزات امام علیه استبداد و استعمار است. این دوره سال‌های 1340تا مهاجرت به پاریس را شامل می‌شود. امام در دوره سوم، مقیم پاریس است و رهبری نیروهای انقلابی را در دست می‌گیرد. دوره چهارم از 22بهمن‌ماه 1357شروع می‌شود و تا رحلت امام ادامه می‌یابد که یک‌دهه زندگی بنیانگذار جمهوری اسلامی را شامل می‌شود. این کتاب را علی‌اکبر رنجبر‌کرمانی نوشته و مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی آن را منتشر کرده است.
برش‌هایی از زندگی امام‌خمینی(ره)
شاید علاقه‌مند باشید که پادکستی با موضوع زندگی حضرت روح‌الله را گوش بسپارید. پس به این منظور، می‌توانید به مجموعه پادکست‌های «برش‌هایی از زندگی امام‌خمینی» فکر کنید. این پادکست‌ها، البته با صدای هدایت‌الله بهبودی منتشر شده است. جالب اینکه بهبودی، نویسنده کتابی است به نام «الف لام خمینی» که کتابی جامع درباره زندگی بنیانگذار انقلاب اسلامی است. این کتاب با معرفی خانواده امام شروع شده و سیر زندگی بزرگوار از تولد تا مراحل بعدی را دربرمی‌گیرد. اصل کتاب، شامل 1157صفحه و 18فصل است. حالا بهبودی در این پادکست‌های دنباله‌دار، بخش‌هایی منتخب از کتاب را با صدای خود ارائه داده است که می‌تواند محل مراجعه علاقه‌مندان به زندگی حضرت روح‌الله باشد. از مزیت‌های قابل‌توجه این پادکست‌ها، قطعا حضور نویسنده کتاب به‌عنوان فردی پژوهشگر و مطلع در زمینه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی است.
منشور روحانیت
این کتاب در طول سالیان گذشته بارها تجدید چاپ شده است. کتاب «منشور روحانیت» شامل متن پیام تاریخی حضرت امام‌خمینی(ره) و همچنین دستخط ایشان است. منشور روحانیت یکی از مهم‌ترین پیام‌های حضرت امام‌خمینی(ره) است که حاوی نکات مهم، هشدارهای اساسی و تحلیل‌های ظریفی است که نگاه امام راحل(ره) را نسبت به گذشته، امروز و فردای حوزه‌های علمیه و روحانیت، به اجمال و اختصار ترسیم می‌کند. ایشان در این پیام به مطالب مهمی چون اهمیت حوزه‌های علمیه در حفظ اسلام و تشیع، احساس مسئولیت روحانیت در برابر توده‌های مردم، خطر تحجرگرایان و مقدس‌نمایان در حوزه‌های علمیه، قطع نفوذ بیگانگان در روحانیت، زمان و مکان در اجتهاد، ترس استکبار از فقه و اجتهاد، لزوم تحقق فقه عملی اسلام و اهمیت حضور روحانیون و علما در امور حکومتی پرداخته‌اند.
فرزند صبح
«فرزند صبح» نام فیلمی سینمایی به کارگردانی و نویسندگی بهروز افخمی است. این فیلم به زندگی سیدروح‌الله خمینی در دوران کودکی و تا هفت‌سالگی می‌پردازد و بخشی از آن نیز به دستگیری ایشان در 15خرداد اشاره دارد. در این فیلم که ساخت آن از مهرماه سال 1383آغاز شد، عبدالرضا اکبری نقش امام در میانسالی را ایفا می‌کند و بازیگران دیگری همچون هدیه تهرانی، محمدعلی کشاورز، آتیلا پسیانی، محمدرضا شریفی‌نیا، الیکا عبدالرزاقی و فرهاد قائمیان نقش‌های دیگر را بازی می‌کنند. شایان ذکر است که محمدرضا شریفی‌نیا نقش سیداحمد خمینی و هدیه تهرانی نقش دایه امام(ره) را ایفا می‌کنند. هم‌اکنون 3نسخه از فیلم وجود دارد. نسخه اول تدوین مرحوم سیف‌الله داد است، نسخه دوم تدوین تهیه‌کننده فیلم است و نسخه نهایی نیز با تدوین بهروز افخمی آماده شده است.
سال‌های حادثه
«سال‌های حادثه» به کارگردانی سعید چاری برشی کوتاه از دهه اول انقلاب است و به حوادث مختلفی ازجمله ترورها و بمب‌گذاری‌های اوایل انقلاب توسط منافقین تا زمان ارتحال حضرت امام می‌پردازد. «سال‌های حادثه» نخستین سریالی است که درباره ارتباط مستقیم حضرت امام(ره) با کودکان ساخته شده. بیش از 80درصد سریال سال‌های حادثه واقعی است و براساس اتفاقاتی است که در سال‌های60 رخ داده، ساخته شده است. داستان سریال سال‌های حادثه درباره احمدعلی، کودکی 10ساله است که پدرش در درگیری‌های اوایل انقلاب ناپدید شده است. او در یکی از روستاهای ایران زندگی می‌کند و عاشقانه امام(ره) را دوست دارد و یکی از آرزوهایش این است که ایشان را از نزدیک ملاقات کند. بخش‌هایی از این سریال نیز به‌صورت داستان به آن اضافه شده است.
حدیث بیداری
این مهم است که سیر زندگانی شخصیت تاریخ‌ساز بزرگی چون امام خمینی(ره) ، چگونه طی شده است که در نهایت ایشان به یک رهبر بزرگ جهانی تبدیل شده‌اند و توانسته‌اند موجب بیداری بشریت در عصرنو شوند. حدیث بیداری مروری است بر مهم‌ترین وقایع زندگانی حیات ایشان که تمام زوایای پنهان زندگی و شخصیتی امام را تشریح کرده است. جریان قیام و مبارزات ایشان و رهبری در دوران انقلاب اسلامی بخش‌هایی از زندگی امام است که در این کتاب به آنها پرداخته شده است. از تولد تا استقرار در قم، تبعید به ترکیه، تبعید به عراق، مهم‌ترین رویدادهای سیاسی از 15خرداد تا پیروزی انقلاب، سفر امام خمینی(ره) به پاریس، بازگشت به ایران و بسیاری از این مسائل جزوی از عناوین برجسته در این کتاب هستند.
یازده دقیقه و سی‌ثانیه
داستان فیلمنامه «یازده دقیقه و سی‌ثانیه» روایت یک گروه از تصویربرداران تلویزیون است که برای ضبط پیام امام خمینی(ره) بعد از نخستین حمله عراق به ایران و بمباران فرودگاه مهرآباد به جماران می‌روند تا با ضبط پیام امام آن را به اخبار رادیو و تلویزیون برسانند. البته در این حین اتفاقاتی می‌افتد که اکنون دستمایه داستان این فیلم شده است. ایده این داستان براساس خاطره‌ای از بهروز افخمی تهیه شده که در همان زمان عضو گروه تصویربرداری از حضرت امام بوده و علت نامگذاری «یازده دقیقه و سی ثانیه» نیز اشاره به زمان شارژ باتری‌های دوربین در آن مقطع دارد که طی این مدت شارژ داشته‌اند. بهروز افخمی به همراه همکاران و دوست شهیدش مرتضی آوینی به این مأموریت رفتند. در این تله فیلم امیرحسین قاسمی نقش بهروز افخمی را بازی می‌کند.
بانو قدس ایران
«بانو قدس ایران» برنده تندیس بهترین فیلم یازدهمین جشنواره سینما حقیقت و منتخب سی‌و‌ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر، روایت زندگی بانویی است که زیر یک سقف و تا آخرین لحظه گام به گام و نفس به نفس با رهبر بزرگ‌ترین خیزش و جریان انقلابی و مذهبی قرن همراه بوده است. رزاق کریمی در این مستند توانسته علاوه بر وفاداری به تاریخ و مهم‌ترین فرازهای آنکه با جمهوری اسلامی و شخصیت امام خمینی(ره) گره خورده، قصه‌ای را از منظری زنانه- مادرانه روایت کند. این مستند روایتی منسجم و ماندگار را از زندگی و حیات سرکار خانم خدیجه ثقفی، همسر فقید رهبر کبیر انقلاب اسلامی به نمایش می‌گذارد. بانو قدس ایران در مؤسسه فرهنگی و هنری عروج فیلمبرداری و در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه و تولید شده است.
پیشنهادهای ویژه هفته / صنوبر
در همینه زمینه :
ادبیات کودک