سفر دیپلماتیک برای مقابله با گردوغبار

زهرا رفیعی- روزنامه‌نگار

قاعده بازی برای ساکنان شرق آفریقا تا شمال چین در ماجرای گردوغبار تغییر کرده‌،  سیاستگذاران متوجه شده‌اند برای این مشکل دست‌ساز بشر بدون اتحاد نمی‌توان کاری کرد.
 روز گذشته علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، مسعود منصور، رئیس سازمان منابع طبیعی کشور و علی‌محمد طهماسبی‌بیرگانی، رئیس مرکز ملی مقابله با گردوغبار برای حل معضل ریزگردها با همتایان خود در عراق به گفت‌وگو نشستند.
در پی تشدید پدیده گردوغبار در منطقه و دستور اکید رئیس‌جمهور برای پیگیری عاجل این بحران، امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان چند روز قبل نامه‌ای به وزرای خارجه کشورهای دارای منشأ ریزگرد یا مبتلا به بحران زیست‌محیطی حاصل از انتشار گسترده گردوغبار ارسال و در آن گفت که «جمهوری اسلامی ایران علاوه بر همکاری‌های فنی دوجانبه برای مهار ریزگردها، خواستار انعقاد یک کنوانسیون منطقه‌ای با مشارکت سازمان ملل متحد و سازمان‌های تخصصی آن به‌خصوص برنامه محیط‌زیست ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی است.» امیرعبداللهیان در این نامه پیشنهاد داد که ذیل این کنوانسیون یک صندوق نیز برای جمع‌آوری کمک‌های بین‌المللی و منطقه‌ای ایجاد شود تا هرچه سریع‌تر از محل این صندوق مبارزه با پدیده ریزگردها و بیابان‌زایی هماهنگ‌تر و سریع‌تر انجام شود.
به گزارش سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، ایران از سال 2006با کشور عراق، ترکیه و سوریه تفاهمنامه منطقه‌ای به امضا رساند و اکنون هیأت ایرانی برای پیگیری برنامه اقدام منطقه‌ای در مقابله با گردوغبار و بحران‌های محیط‌زیستی ناشی از آن وارد عراق و سپس سوریه می‌شوند. این سفر نیز با دستور رئیس‌جمهوری انجام شده است.
سازمان حفاظت محیط‌زیست هم اعلام کرد که علی سلاجقه، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در رأس یک هیأت فنی و کارشناسی از وزارتخانه‌های جهادکشاورزی، راه‌وشهرسازی، نیرو و امور خارجه با هدف بازدید میدانی از کانون‌های ریزگرد و بررسی راهکارهای مؤثر و فوری در مهار ریزگردها وارد کشور عراق شده است. او در بدو ورود به عراق، مورد استقبال جاسم الفلاحی، وزیر بهداشت و محیط‌زیست آن کشور قرار گرفت.
سلاجقه با تأکید بر اینکه یکی از کانون‌های اصلی ریزگردها که کشور ما را متاثر می‌کند عراق است، بهره‌گیری از تجربیات ارزنده ایران در زمینه بیابان‌زدایی و مبارزه با ریزگردها و ضرورت تبادل تجربیات با طرف عراقی را مورد تأکید قرار داد. او گفت: وقایع تاریخی نشان داده که فقط کشورهای منطقه می‌توانند در بحران‌ها به یاری هم بشتابند و دوستی کشور ایران و عراق می‌تواند به‌عنوان نمونه همکاری موفق کشورهای همسایه باشند.
امروز منطقه و جهان دچار بی‌نظمی اقلیمی شده که پیامد آن ایجاد ریزگردها برای کل منطقه است. با توجه به تفاهمنامه‌هایی که وجود دارد باید به سمت اجرایی و عملیاتی شدن در جهت مهار ریزگرد گام برداریم و الگوی مناسبی برای کشورهای منطقه باشیم.
عثمان الغانمی، وزیر کشور عراق در نخستین نشست با معاون رئیس‌جمهور ایران ضمن خوشامد‌گویی به هیأت ایرانی با تأکید بر اینکه فداکاری ایران در مبارزه با داعش فراموش نمی‌شود در مورد موضوع بیابان‌زدایی گفت: در بحث آب و بیابان‌زایی و امنیت غذایی دچار چالش هستیم و با توجه به اینکه دولت فعلی عراق، دولت پیشبرد امور است، تلاش خواهیم کرد این چالش‌ها را در جهت خدمت به مردم برطرف کنیم.
وحید جعفریان، مدیرکل دفتر بیابان سازمان منابع طبیعی نیز در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به اینکه دستاورد‌های این سفر به‌زودی منتشر خواهد شد، گفت: توفان‌های ماسه‌ای و گردوغبار، فرم شناخته‌شده‌ای در مباحث فرسایش بادی و یکی از خسارت‌زاترین پیامد‌های ناشی از خشکسالی و سوء‌مدیریت منابع آبی است. آمارهای جهانی نشان می‌دهد که تعداد توفان‌های ماسه‌ای و گردوغبار در شروع قرن 21، نسبت به کل قرن بیستم به‌مراتب بیشتر بوده است. این توفان‌ها حوزه‌های متنوعی از سلامت انسان تا کشاورزی، صنعت، حمل‌ونقل و کیفیت آب و هوا را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و فرایند توسعه در کشورها را با چالش روبه‌رو می‌کنند.
به گزارش همشهری، کنترل گردوغبار ناشی از توفان‌های منطقه‌ای، کار ساده‌ای نیست و براساس گزارش‌های جهانی، از شمال چین تا شرق آفریقا درگیر این پدیده هستند و کشورها برای کنترل این پدیده ائتلاف‌های مختلفی را با هدف بهبود شرایط زیست تشکیل داده‌اند.
مدیرکل دفتر بیابان سازمان منابع طبیعی البته معتقد است برای کنترل چالشی که هزاران کیلومتر از سطح زمین را دربرمی‌گیرد از کمک و ظرفیت نهاد‌های بین‌المللی مانند برنامه محیط‌زیست ملل متحد (UNEP)، سازمان خواربار جهانی (FAO) و کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی (UNCCD) برای همسو کردن کشورهای مختلف که ممکن است در مسائل زیست‌محیطی اولویت‌های یکسانی نداشته باشند، استفاده می‌کنند.