پایتخت ساحلی سینما

آرش نهاوندی  - روزنامه‌نگار

عصر روز گذشته هفتاد و پنجمین جشنواره کن با نمایش فیلم کات نهایی ساخته میشل آزانا ویسوس فیلمساز فرانسوی که با فیلم آرتیست در سال 2011برنده جایزه اسکار شد به‌طور رسمی درشهر ساحلی کن فرانسه افتتاح شد.
چند ساعت مانده به افتتاحیه جشنواره کن 2022 تحلیل‌های متفاوتی درباره این جشنواره معتبر سینمایی در سایت‌های مختلف انتشار یافته است، در یکی از این گزارش‌های تحلیلی به ارتباط فیلم‌های جشنواره کن و نامزدی آنها در رشته‌های مختلف جوایز اسکار و عدم‌موفقیت اغلب فیلم‌های کن در کسب جایزه در رشته‌های مهم جوایز اسکار پرداخته شده و همچنین به این مسئله اشاره شده که در سال‌های اخیر فیلم‌های محبوب کن توانسته‌اند در رشته‌های مهم جوایز اسکار کاندیدا شوند و از بخت اول برای دریافت مهم‌ترین جوایز در این مراسم برخوردار شوند. اتفاقی که یک‌بار به‌طور ویژه برای فیلم پارازیت افتاده است. در سال‌های ماقبل شیوع کرونا، این احساس در میان اهالی صنعت سینما ایجاد شده بود که ارتباط این جشنواره معتبر با سایر جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی سال قطع شده و دیگر بردن نخل طلای کن به‌معنای بردن جوایز در سایر جشنواره‌ها و مراسم معتبر سینمایی سال نظیر اسکار نخواهد بود.

شروعی برای اسکاری‌شدن فیلم‌های کن
به گزارش ریپورتر، اما اسکار گرفتن فیلم پارازیت به کارگردانی بونگ جون هو در سال 2019نظر اهالی سینما نسبت به جشنواره کن را تغییر داد. چرا که این فیلم پیش از حضور در مراسم اسکار ابتدا در جشنواره کن مورد توجه قرار گرفته ‌ و برنده جایزه نخل طلا شده بود. در سال 2021نیز فیلم‌های محبوب جشنواره کن نظیر «دور دیگر» ساخته توماس وینتربرگ نامزد دریافت جایزه بهترین کارگردانی شده بود و در نهایت جایزه اسکار بهترین فیلم بین‌المللی سال را از آن خود کرد. «بدترین انسان دنیا» فیلم کمدی - درام ساخته جواکیم تریر، از دیگر فیلم‌های محبوب جشنواره کن نیز در اسکار 2022در رشته‌های بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم بین‌المللی کاندیدای دریافت جایزه شده بود. اما مهم‌تر از همه این فیلم‌ها می‌توان به فیلم «ماشین من را بران» اشاره کرد که در جشنواره کن برنده جایزه بهترین فیلمنامه شده بود، این فیلم متعاقبا در اسکار 2022در رشته‌های بهترین فیلم، بهترین کارگردان و بهترین فیلمنامه، کاندیدای دریافت جایزه شده بود و در نهایت جایزه بهترین فیلم بین‌المللی اسکار را از آن خود کرد. با نگاهی به این فیلم‌ها در می‌یابیم که در جشنواره کن تعداد زیادی از فیلم‌هایی نمایش داده می‌شوند که به‌صورت بالقوه می‌توانند برنده جوایز اسکار در رشته‌های مختلف باشند، اما چرا از این تعداد فیلم‌ها تعداد کمی در رشته‌های مهم اسکار برنده جایزه می‌شوند و آیا فیلم‌های جشنواره کن نمی‌توانند پرفروغ‌تر در مراسم اسکار حاضر شوند. موانع این عدم‌کامیابی صددرصدی کن در اسکار چیست؟

موانع و مشکلات
برخی از تحلیلگران که به این مسئله نگاهی بدبینانه دارند، بر این باورند که یکی از دلایل عدم‌کامیابی فیلم‌های کن در کسب مهم‌ترین جوایز اسکار در عدم‌انتخاب فیلم‌های کمپانی نتفلیکس برای حضور در جشنواره کن و سرمایه‌گذاری‌های عظیم نتفلیکس برای حضور قدرتمندانه در مراسم اسکار با هدف درو کردن مهم‌ترین جوایز این مراسم است. مقامات جشنواره کن ناگزیر شده‌اند از سال‌ها قبل به‌دلیل قواعد پخش و نمایش فیلم در فرانسه، از پذیرش فیلم‌های ساخته شده توسط کمپانی‌هایی که فیلم‌هایشان را اغلب برای نمایش آنلاین می‌سازند، خودداری ‌کنند. چراکه طبق قوانین پخش و نمایش فیلم در فرانسه تنها تهیه‌کنندگانی می‌توانند در جشنواره‌های معتبر سینمایی این کشور شرکت کنند که تعهد بدهند فیلم‌هایشان در بازه زمانی‌ای مشابه سایر فیلم‌ها در سالن‌های سینما نمایش داده شود. این مسئله سبب شده نتفلیکس که طبق قوانین خود نمی‌تواند از قواعد پخش و نمایش فیلم در فرانسه پیروی کند، از حضور فیلم‌های خود در جشنواره کن ممانعت به عمل آورد و به جای آن فیلم‌های مطرح خود ‌نظیر فیلم رما به کارگردانی آلفونسو کوارون که برنده جایزه اسکار نیز شد را در جشنواره فیلم ونیز نمایش دهند.

فاصله طولانی با اسکار 
به‌گفته یکی از قدیمی‌ترین روزنامه‌نگاران پوشش‌دهنده اخبار جشنواره‌ها، تاریخ و زمان برگزاری جشنواره کن در ماه مه و فاصله طولانی آن با برگزاری مراسم اسکار که در ماه فوریه یا مارس برگزار می‌شود، نیز خود مشکل دیگری است که سبب می‌شود از نظر زمانی ارتباط چندانی میان جشنواره کن و مراسم اسکار برقرار نشود و فیلم‌های مطرح کن نتوانند حضور موفقیت‌آمیزی در اسکار تجربه کنند. درحالی‌که اگر همین فیلم‌هایی که در کن حضور دارند در جشنواره‌های ونیز یا تورنتو، جشنواره‌هایی که از نظر زمانی نزدیکتر به زمان برگزاری مراسم اسکار هستند، نمایش داده شوند، می‌توانند از نظر زمانی تازه جلوه کنند و بهتر در ذهن اعضای آکادمی ثبت شوند، امری که در انتخاب آنها به‌عنوان نامزد اصلی دریافت جایزه اسکار قطعا بی‌تأثیر نخواهد بود.
منتقدان و مخاطبان جشنواره کن سختگیر‌تر از سایر جشنواره‌ها هستند و درگذشته سابقه داشته که برخی فیلم‌ها در زمان کنفرانس مطبوعاتی پس از نمایش در این جشنواره توسط مخاطبان و منتقدان هو شوند و مورد استقبال قرار نگیرند. از همین رو است که جشنواره کن کمتر مورد توجه سازندگان فیلم‌های بزرگ تجاری است و آنها بیشتر جشنواره تورنتو را رویدادی مناسب‌تر برای نمایش فیلم‌هایشان می‌دانند. اما چرا با چنین فاکتورهای ساختاری که ضد‌جشنواره کن در اسکار عمل می‌کنند، فیلم‌های محبوب جشنواره کن همچنان به‌عنوان نامزد دریافت جوایز اسکار انتخاب می‌شوند؟