شهرداری تهران چه برنامههایی برای تأمین مسکن، نوسازی بافت فرسوده و روشنشدن موتور شهرسازی بدون تراکمفروشی دارد؟
رونق ساختوساز بدون شهرفروشی
معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران: تراکمفروشی شهرداری یک آدرس غلط است
تفاوت طرح تفصیلی با واقعیتهای موجود شهر تهران، کاهش ۷۰درصدی ساختوساز در بافتهای فرسوده با تقلیل یک طبقه تشویقی، جزئیات ساخت ۱۸۰هزار واحد مسکونی در تهران با روش مشارکتی و تشویقی، جابهجایی ساکنان باغ آذری و اختصاص مکان آن به سرانههای خدماتی هفتگانه شهر از مهمترین محورهای صحبتهای سرپرست معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران است. حمیدرضا صارمی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران در این رابطه با همشهری آنلاین گفتوگو کرده است.
آقای صارمی، اگر بخواهید از میان همه اهداف و برنامههای معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در این دوره، یک یا 2 برنامه شاخص را نام ببرید که قرار است در مدت ۴ساله مدیریت شهری به سرانجام برسد، از چه برنامههایی اسم میبرید؟
معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران به نوعی مغزافزار حرکت تحولی شهر در حوزههای مختلف از باب اجرای مقررات، ضوابط و راهبردها محسوب میشود. بنابراین امکان انتخاب یک هدف از بین اهداف در این معاونت ممکن نیست. بهطور متوسط حدود ۵۰درصد از درآمدهای شهر تهران از حوزه شهرسازی حاصل میشود. این موضوع نشان میدهد که تحولات عمرانی شهر و پیشرفت شهر تهران بهصورت نانوشته با حوزه شهرسازی و معماری ارتباط دارد.
در دوره گذشته مدیریت شهری، درخصوص بازنگری طرح تفصیلی شهر تهران عنوان شد که اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است و کار مطالعات آن هم به دانشگاه تربیت مدرس واگذار شد؛ اما در نهایت این طرح به سرانجام نرسید. معاونت شهرسازی برای بازنگری 2 طرح مهم جامع و تفصیلی تهران چه برنامهای دارد؟
تهران و شهرهای دیگر کشور از این مسئله رنج میبرند که وزارت راه و شهرسازی و شورایعالی شهرسازی و معماری بهعنوان مرجع تهیه طرحهای توسعه شهری باشد و شهرداری بهعنوان مجری طرح عمل کند. همچنین طرحهای جامع و تفصیلی پایشی و نظارتی برای ارزیابی خود ندارند و همین که ابلاغ شد، به امان خدا رها میشوند و چند سال از آن میگذرد تا شاید دوباره نگاهی به آن بکنند. معتقدم هم طرح جامعی که سال۱۳۴۹ تصویب شد انحراف زیادی داشت و هم طرح جامعی که سال۱۳۸۶ به تصویب رسید و به تبع آن، طرح تفصیلی که ۱۳۹۱ ابلاغ شد و این مسئله نشان میدهد که طرحها با واقعیتهای موجود شهر متفاوت هستند.
براساس موضوع قرارگاه جهادی مسکن که شهردار تهران بر آن تأکید دارد، قرار است سالانه ۱۸۰هزار مسکن در تهران ساخته شود. درباره جزئیات بیشتری از نحوه و زمان آغاز ساخت مسکن در قالب قرارگاه جهادی مسکن صحبت میکنید؟
من لازم است در 3 محور در اینباره صحبت کنم؛ محور اول این است که ما تجارب زیادی در طرحهای جامع مسکن کشور طی ۴۲سال گذشته داشتهایم. برای محور نخست لازم است به چند موضوع نگاه کنیم. شاخص دسترسی به مسکن در شهر تهران که اکنون حدود ۶۶ سال است یعنی اگر یک شهروند در تهران بخواهد یکدوم از حقوق خود را به خرید مسکن اختصاص دهد بهطور متوسط ۶۶سال طول میکشد تا صاحب مسکن شود. سهم مسکن در سبد خانوار تهران الان حدود ۶۵درصد است؛ وقتی سهم مسکن در سبد خانوار افزایش مییابد، کیفیت زندگی کاهش پیدا میکند، شاخصهای سلامت پایین میآیند و خانوادهها در رنج زندگی میکنند. به همینخاطر باید تدبیری برای این مهم اندیشیده شود.
بخشی از خانهها در بافت فرسوده تهران و مربوط به افرادی است که خانههایشان در بافت فرسوده مصوب قرار دارد که برای تسریع در نوسازی، وام نوسازی، از ۱۲۰میلیون تومان به ۴۵۰میلیون تومان افزایش یافت؛ به علاوه اینکه ۶۰میلیون تومان هم بابت ودیعه مسکن دریافت میکنند که بتوانند تا نوسازی خانههایشان، خانهای را اجاره کنند.
بخش دیگری از برنامه قرارگاه جهادی مسکن، در بحث کارهای مشارکتی است که ما انجام میدهیم. نحوه مشارکت هم به این شکل است که آورده شهرداری، زمین و تخفیف عوارض و آورده بنیاد مسکن هم ساخت است و امسال باید ۱۰هزار واحد احداث شود. منتهی سیاستها در نقاط مختلف تهران متفاوت است. مثلا در باغ آذری هدفمان این است که افراد ساکن را جابهجا و مکان آن را به سرانههای خدماتی هفتگانه شهر اضافه کنیم، بنابراین در این محل دیگر مسکن ساخته نمیشود.
مخالفان و منتقدان، شهرداری را به تراکمفروشی یا شهرفروشی متهم میکنند. در این رابطه صحبت میکنید؟
نکته و نقدی که برخی دوستان درباره تراکمفروشی وارد میکنند، علمی نیست. ابتدا باید تعریفی از تراکمفروشی داشته باشیم. آیا اگر به مالکی که در وضعیت موجود، سه طبقه خانه دارد، مجوز چهار طبقه بدهیم، آیا این تراکمفروشی است؟ ما در شهر تهران زمین خالی زیادی نداریم که بخواهیم تراکمفروشی بکنیم. اینکه گفته میشود، شهرداری میخواهد تراکمفروشی کند، یک آدرس غلط برای ناراضیتراشی است. ما در این خصوص 2 پاسخ داریم. اگر در تهران واحدهای خالی وجود داشته باشد در مناطق یک و 2 است که این مناطق خیلی در برنامه هدف ما نیست؛ بیشترین مناطق هدفمان برای ساخت مسکن محور جنوب انقلاب است. ثانیا اساسا موضوعی با عنوان تراکمفروشی وجود ندارد. شما اگر بخواهید تهران را به خانههای دوطبقه تبدیل کنید، یک سر این شهر به سمنان و یک سر دیگر آن به قزوین میرسد؛ البته لازم به ذکر است که متوسط تعداد طبقه در پروانههای ساخت سال ۱۴۰۰، پنج طبقه بوده است.