ردپای پررنگ هر کلیک در اینترنت

عمادالدین قاسمی‌پناه- روزنامه‌نگار

هر ایمیل، پست یا عکسی که ارسال و هر لینکی که روی آن کلیک می‌کنید، به‌معنای آن است که یک رد آنلاین از خود به جا گذاشته‌اید. ردپای دیجیتال یا به قول بعضی، «سایه دیجیتال» نابود نمی‌شود و مادام العمر شما را دنبال می‌کند. ممکن است از خود بپرسید: «ردپای دیجیتال چیست؟ و چرا باید به آن اهمیت بدهم؟»

رمزگشایی از ردپای دیجیتال
هرگونه اطلاعاتی از شما که به‌صورت عمدی یا سهوی به اشتراک گذاشته شود، از سوی تبلیغ‌کنندگان، کارفرمایان و فروشگاه‌هایی که از آنها خرید می‌کنید، جمع‌آوری می‌شود. این اتفاق به این معنی است که ردپای دیجیتال، امروز می‌تواند به‌عنوان یکی از عناصر اصلی شکل‌گیری «اقتصاد دیجیتال» درنظر گرفته شود.
برایان هرینگتون، که به‌عنوان مشاور برندینگ شناخته می‌شود، در یک تعریف کلی می‌گوید: «هرگونه اطلاعاتی که در مورد شما به‌صورت آنلاین منتشر شده باشد، ردپای دیجیتال نامیده می‌شود.»
فعالیت در شبکه‌های اجتماعی، وب سایت خودتان و مقالاتی که درباره شما یا به وسیله شما نوشته شده هم، بخشی از ردپای دیجیتال محسوب می‌شود. هرینگتون توضیح می‌دهد که ردپای دیجیتال همیشه هست و فقط هم شامل مواردی نیست که در بالای صفحه جست‌وجو یافت می‌شود. درواقع، پیدا کردن این اطلاعات می‌تواند آسان یا دشوار باشد.
توجه داشته باشید که ردپای دیجیتال شما فقط شامل مواردی نمی‌شود که فعالانه و عامدانه منتشر کرده اید؛ مانند انتشار عکس‌ها یا متن‌ها در شبکه‌های اجتماعی. بلکه اطلاعاتی هم که ناخودآگاه منتشر کرده‌اید، به‌عنوان ردپای دیجیتال شناخته می‌شود.
ناتالی آتاناسیادیس مالک شرکت Ormi Media هم درباره ردپای دیجیتال می‌گوید: «ردپای دیجیتال شما داده‌هایی است که از طریق فعالیت‌ها و ارتباطات آنلاین شما ایجاد می‌شود. این داده‌ها می‌تواند از فعالیت‌های منفعلانه شما به‌دست بیاید، مانند گردآوری آی‌پی‌های شما از سوی یک وب‌سایت، یا از کارهای فعالانه‌تر و آگاهانه‌تر مانند اشتراک‌گذاری تصاویر در شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری شود.»
به‌گفته او «باید به‌خاطر داشته باشید که هر چیزی که به‌صورت آنلاین منتشر می‌شود، اعم از متن یا تصویر، این ظرفیت را دارد که برای همیشه به‌صورت آنلاین در دسترس باشد.»

انواع ردپای دیجیتال
ردپای دیجیتال منفعلانه (Passive digital footprint) رد داده‌هایی است که فرد به‌طور غیرارادی آن را به‌صورت آنلاین از خود به جا می‌گذارد. یک ردپا ممکن است به‌طور تصادفی در یک دیتابیس آنلاین ذخیره شود. ردپا ممکن است به معنی ردیابی آدرس آی‌پی کاربر (زمانی که ایجاد شده و اینکه مربوط به کجاست) باشد. در یک محیط آفلاین، مدیران می‌توانند بدون اینکه بفهمند چه‌کسی این فعالیت‌ها را انجام داده، به فعالیت‌های دستگاه دسترسی یابند و آنها را مشاهده کنند. نمونه‌‌ای دیگر از ردپای دیجیتال منفعلانه برنامه‌هایی هستند که از موقعیت‌های جغرافیایی استفاده می‌کنند. همچنین وب‌سایت‌هایی که کوکی‌ها را در دستگاه شما دانلود می‌کنند و تاریخچه مرورگر هم در دسته ردپای منفعلانه طبقه بندی می‌شود. اگرچه ردپای دیجیتال منفعلانه اجتناب‌ناپذیر است، اما می‌توان با استفاده از بعضی روش‌ها آنها را کاهش داد و مدیریت کرد.
ردپای دیجیتال فعال(Active digital footprint) به‌طور آگاهانه ایجاد می‌شود، زیرا اطلاعات با میل کاربر، پست یا به اشتراک گذاشته می‌شود. آنها همچنین می‌توانند بسته به موقعیت به روش‌های مختلفی ذخیره شوند. زمانی که کاربر وارد یک سایت می‌شود و یک پست یا تغییر ایجاد می‌کند، یک ردپای دیجیتال می‌تواند ذخیره شود. نمونه‌هایی از ردپای دیجیتال فعال شامل پست‌های رسانه‌های اجتماعی، آپلود ویدئو یا تصویر یا ایجاد تغییر در وب‌سایت‌های مختلف است.

مکث
مدیریت ردپای دیجیتال
ردپای دیجیتال تقریبا حذف شدنی نیست و مدت‌های طولانی باقی می‌ماند، اما می‌توان آن را با استفاده از بعضی روش‌ها مدیریت کرد.
  خودتان را گوگل کنید: فهرستی از آنچه در فضای اینترنت از شما وجود دارد، مشاهده و تهیه کنید. هر چند ماه یکبار، نام خود را جست‌وجو کنید تا از اطلاعاتی که دیگران به آنها دسترسی دارند، آگاه باشید.
  فعال کردن هشدارهای گوگل: توصیه می‌شود که هشدار گوگل (Google aler) را برای نام خود تنظیم کنید. این ابزار، هشدارهای گاه به گاه از هر پستی که نام شما در آن وجود داشته باشد، برای شما ارسال می‌کند.
  از اطلاعات شخصی خود محافظت کنید: آدرس شخصی، شماره تلفن، رمز عبور یا شماره کارت بانکی خود را فاش نکنید. به جای نام واقعی خود از یک نام مستعار استفاده کنید.
  اطلاعات ورود به سیستم را در حالت قفل و کلید (lock and key) نگه دارید: هرگز نام کاربری یا رمز عبور خود را با کسی به اشتراک نگذارید.
  قبل از پست کردن فکر کنید: هرگز یک احساس موقت را در اینترنتی که ابدی است، قرار ندهید. توجه کنید که خشم موقت است، اما فضای آنلاین دائمی است. قبل از ارسال یک پست، مکث کنید، یک‌بار دیگر فکر کنید و آنگاه تصمیم به ارسال متن بگیرید.
  آپلود عکس‌ها را محدود کنید: هر عکسی که پست می‌کنید ممکن است روزی مورد توجه و کنکاش دیگران قرار بگیرد. اشتراک‌گذاری تصاویر مشکوک را محدود کنید. 15دقیقه خندیدن و شوخی کردن هرگز ارزش یک عمر تحقیر احتمالی را ندارد.