نبرد تکنولوژیک با اینترنت ماهواره‌ای

ساسان شادمان‌منفرد -  روزنامه‌نگار

ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت اسپیس‌ایکس به‌صورت عملی در یک جنگ با روسیه قرار گرفته است. ثروتمندترین مرد جهان و صاحب استارت‌آپ فضایی اسپیس‌ایکس با ارسال تجهیزات دریافت اینترنت ماهواره‌ای استارلینک به اوکراین، خود را وارد یک نبرد تکنولوژیک با روسیه کرده است. او که گفته‌شده تاکنون یک محموله به اوکراین فرستاده است، به‌زودی تجهیزات بیشتری را برای آنها خواهد فرستاد تا اوکراینی‌ها بتوانند از این سرویس در بحبوحه عملیات روسیه در کشورشان استفاده کنند. این اتفاق پس از آن صورت گرفت که احتمال آسیب‌دیدن زیرساخت‌ها و قطع یا ضعیف شدن خدمات اینترنت در اوکراین بسیار بالا رفته است.
از سوی دیگر یک کارشناس امنیت سایبری به سی‌ان‌ان بیزینس گفت که استفاده از خدمات ماهواره‌ای می‌تواند در زمان جنگ خطرناک باشد؛ همانطور که سابقه کشورهایی که از سیگنال‌های ماهواره‌ای برای تعیین موقعیت جغرافیایی و هدف قرار دادن دشمنان استفاده می‌کنند، نشان داده است. نیکلاس ویور، محقق امنیتی در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی گفت: «اگر یک دشمن هواپیمای تخصصی در ارتفاع داشته باشد، می‌تواند سیگنال [ماهواره] را شناسایی کرده و در آن قرار بگیرد. لزوما کار آسانی نیست، اما روس‌ها تمرین زیادی برای ردیابی ساطع‌کننده‌های سیگنال مختلف در سوریه و پاسخ دادن دارند. استارلینک ممکن است فعلا کار کند، اما هرکسی که یک دیش [استارلینک] در اوکراین راه‌اندازی می‌کند باید آن را به‌عنوان یک غذا درنظر بگیرد؛ یک هدف غول‌پیکر بالقوه.» ویور همچنین گفت: «به‌طور خلاصه، ممکن است مفید باشد، اما به‌خاطر ایمنی، شما نمی‌خواهید آن را در اوکراین در نزدیکی خود داشته باشید، چراکه اصلا دل‌تان نمی‌خواهد بمب روسی به سمتش پرتاب شود.» 

اما دیروز (یکشنبه) ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین در گفت‌وگویی ویدئویی با ایلان ماسک، ضمن دعوت از او برای حضور در این کشور پس از جنگ، درخواست‌هایی را درخصوص دریافت بیشتر تجهیزات اینترنت ماهواره استارلینک مطرح کرد.
پیش از این گفت‌وگو ماسک اعلام کرد که پیشرفت استارشیپ و استارلینکV2 به‌تعویق خواهد افتاد. او گفت که شرکت‌اش اکنون روی دفاع سایبری و غلبه بر پارازیت سیگنال ماهواره‌های اینترنتی استارلینک خود
به صورت متمرکز کار می‌کند. ماسک گفت که با استفاده از پایانه‌ها، اسپیس‌ایکس در تلاش است تا آنها را آنلاین نگه دارد.
مدیرعامل این استارت‌آپ فضایی در توییتر نوشت: «برخی از پایانه‌های استارلینک در نزدیکی مناطق درگیری برای چندین ساعت در یک زمان مسدود می‌شدند. آخرین به‌روزرسانی نرم‌افزار ما پارازیت را دور می‌زند.»
با این حال به‌نظر می‌رسد که به‌احتمال بسیار زیاد، این به‌روز رسانی نیز توسط روس‌ها بی‌اثر خواهد شد و ماسک و تیم فنی‌اش باید به‌دنبال روش‌های مختلف برای مقابله با آن باشند که البته چیز چندان بدی هم برای اسپیس‌ایکس نخواهد بود. ماسک بعدا گفت که اسپیس‌ایکس روش خود را روی بی‌وقفه نگه داشتن سرویس استارلینک خود در اوکراین و احتمالا در جاهای دیگر تغییر می‌دهد. او روز جمعه نوشت: «اسپیس‌ایکس در اولویت دفاع سایبری و غلبه بر پارازیت سیگنال قرار گرفت. این اقدامات کمی غیرمنتظره، تضمین کیفیت برای سیستم استارلینک محسوب می‌شود. کار این سیستم باعث تأخیرهای جزئی در استارشیپ و استارلینکV2 خواهد شد.»
استارشیپ اسپیس‌ایکس یک فضاپیمای غول‌پیکر قابل استفاده مجدد است که برای استفاده از یک تقویت‌کننده قابل استفاده مجدد به نام Super Heavy برای پرتاب ماموریت‌ها به اعماق فضا طراحی شده است. ناسا از وسیله نقلیه استارشیپ برای فرود فضانوردان روی ماه در برنامه آرتمیس استفاده خواهد کرد. اسپیس‌ایکس امیدوار است، نخستین پرواز مداری یک استارشیپ بدون سرنشین را در چند ماه آینده به فضا پرتاب کند. استارلینکV2 نسل بعدی سیستم اینترنت ماهواره‌ای استارلینک اسپیس‌ایکس است که شامل پیوندهای لیزری بین ماهواره‌ها و سایر پیشرفت‌ها خواهد بود.
پس از تحویل محموله‌ پایانه‌های استارلینک به اوکراین، ماسک هشدار داده بود که این سیستم می‌تواند کاربران خود را در برابر حملات نظامی روسیه آسیب‌پذیر کند.
ماسک، پنجشنبه در توییتر نوشته بود: «هشدار مهم: استارلینک تنها سیستم ارتباطی غیرروسی است که هنوز در برخی از مناطق اوکراین کار می‌کند، بنابراین احتمال هدف قرار گرفتن زیاد است. لطفا با احتیاط استفاده کنید. استارلینک را فقط درصورت نیاز روشن کنید و آنتن را تا حد امکان دور از افراد قرار دهید. برای جلوگیری از تشخیص بصری، استتار لازم را روی آنتن قرار دهید.»
همان روز یعنی پنجشنبه(12اسفند)، شرکت اسپیس‌ایکس آخرین دسته از ماهواره‌های استارلینک خود را با موشک فالکون9 به مدار فرستاد. این مأموریت 47ماهواره استارلینک جدید را از سکوی A39 در مرکز فضایی کندی ناسا به مدار فرستاد. تا به امروز، اسپیس‌ایکس بیش از 2هزار ماهواره را به مدار زمین پرتاب کرده است.