فصل جدید خدمت‌رسانی به شهروندان تهرانی

 امیر شهرابی- مدیرکل برنامه و بودجه شهرداری تهران

 لایحه بودجه سال1401 شهرداری تهران با رویکرد جدید شورا و شهرداری تهران تهیه و تنظیم شده و بیانگر آغاز فصل جدیدی در خدمت‌رسانی به شهروندان تهرانی محسوب می‌شود. دوره جدید مدیریت شهری با مفاهیمی همچون «دوباره خدمت»، «خدمت‌رسانی»، «مدیریت جهادی» و «تلاش شبانه‌روزی برای رفع مسائل شهر و شهروندان» در چارچوب تهران، کلانشهر الگوی جهان اسلام آغاز به‌کار کرده است.
 از یک منظر، بودجه1401 شهرداری تهران به‌عنوان نخستین بودجه سنواتی دوره جدید شهرداری و شورای شهر تلقی می‌شود و بیانگر فصل جدیدی از مدیریت شهری پایتخت است. طبیعی است که این بودجه آغازی برای تغییر ملموس و ریل‌گذاری برای 4سال آینده نیز تلقی شود؛ ریل‌گذاری برای ایجاد تغییر و تحولات و تجلی مفاهیم فوق در حوزه‌های شش‌گانه ماموریتی مختلف و جبران کمبودهای انباشته شده در سطح شهر و برای تامین منافع شهروندان.
درخصوص تفاوت‌های بودجه سال1400 و 1401 و دلایل افزایش لایحه بودجه نکاتی قابل طرح است:
یکی از عوامل بنیادین افزایش میزان لایحه بودجه1401 شهرداری تهران وجود شرایط تورمی در اقتصاد کشور است. طبق گزارش مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه به نقطه آذرماه1400 در مقایسه با ماه مشابه در سال1399 حدود 35درصد است. از دیگر سو، پیش‌بینی‌های امیدوارکننده درخصوص فضای اقتصاد کلان و رشد اقتصادی ناشی از خودباوری‌های ایجاد شده با استقرار دولت جدید، به‌دلیل افزایش تولید ملی و اقتصاد مقاومتی در سال1401 که تأثیر آن بر اقتصاد کلانشهر تهران بر کسی پوشیده نیست، موجبات افزایش سطح درآمدها و منابع شهرداری را فراهم خواهد آورد. علاوه بر این، تصویب لوایح تسهیل‌گری ضوابط شهرسازی و بهای خدمات می‌تواند زمینه رونق ساخت‌وساز را فراهم کند و موجب افزایش منابع شهرداری‌تهران شود.
رویکرد دیگری که در دوره جدید مدیریت شهری و در لایحه بودجه1401 نیز قابل ردیابی است، موضوع مولدسازی دارایی‌هاست.
در این زمینه اقدامات مؤثری توسط مدیریت شهری جدید در حال رقم خوردن است و اهتمام به مولدسازی دارایی‌ها و مدیریت بهره‌وری (استفاده بهینه از منابع) ازجمله آنهاست. در کنار همه این پتانسیل-ها می‌توان به افزایش یک‌درصدی سهم شهرداری‌ها در نتیجه اجرای قانون جدید مالیات بر ارزش‌افزوده اشاره کرد که اجرای این قانون، تأثیر مثبتی بر افزایش درآمدهای پایدار شهرداری خواهد گذاشت.
از سوی دیگر در ذیل سرفصل‌های کلی برنامه شهردار تهران در دوره جدید بر رویکردهای عدالت‌مداری، محله‌محوری، تعامل سازنده با مؤثران شهر تهران، مشارکت‌پذیری و... تأکید شده است. برای تحقق این سرفصل‌ها و برای ایجاد تحول در حوزه‌های کلیدی ازجمله ماموریت‌های اجتماعی، فرهنگی و خدمات شهری ایده‌های نوآورانه و خلاقانه «قرار خدمت» و «طرح رصد» در حال پیگیری است که تحقق این مهم نیازمند درنظر گرفتن اعتبارات قابل اعتنا و مشخص است.
همچنین پیش‌بینی اعتبارات لازم در فصول هزینه‌ای برای پاسخگویی به نیازهای شهروندان و در چارچوب سیاست‌ها و الزامات شورا و برنامه‌های شهردار درنظر گرفته شده است. تشکیل قرارگاه آسیب‌های اجتماعی در جهت ساماندهی و توانمندسازی 5هزار‌معتاد متجاهر، ساماندهی و توانمندسازی4800‌ کودک کار در سطح شهر تهران، ساماندهی و توانمندسازی 75هزار نفر از زنان سرپرست خانواده و حمایت از زندانیان جرائم غیرعمد، اقشار آسیب‌دیده، متکدیان و... از اهم مواردی است که علاوه بر انجام وظایف در راستای حمایت از آسیب‌دیدگان اجتماعی در تغییر چهره شهر نیز نقش بسزایی دارد.
همچنین اهتمام شهرداری برای تشکیل گروه‌های جهادی مسجدمحور در پیوستگی بین مسجد، مدرسه و خانواده و ایجاد زمینه نقش‌آفرینی مردم به‌ویژه جوانان و بانوان در راستای مشارکت‌های شهروندی، اجرای طرح ویژه فقرزدایی، توانمندسازی و اشتغال‌آفرینی همه خانوارهای نیازمند به‌ویژه زنان سرپرست خانواده و توسعه مراکز مهارت‌آموزی و اشتغال‌آفرینی برای جوانان و افراد جویای کار در محلات از دیگر اولویت‌هایی است که در لایحه1401 مدنظر قرار گرفته است.
احداث باغ‌راه حضرت فاطمه‌زهرا(س) (طرح محور نیلوفری)، پروژه‌های بزرگ شهری مانند خط6 مترو، خرید انواع اتوبوس و مینی‌بوس شهری، توسعه، نوسازی و بهسازی ناوگان اتوبوس برقی و تامین و مناسب‌سازی خودروی مخصوص حمل‌ونقل معلولان، احداث و تکمیل بزرگراه‌های شهید کاظم نجفی‌رستگار، یادگار امام به میدان فتح، شهید بروجردی، شهید شوشتری، آزادگان به خیابان دستواره و احداث و تکمیل تقاطع‌های غیرهمسطح شهید نواب - شهید تندگویان، بهار، امام علی - خاوران، محلاتی به بسیج ازجمله پروژه‌هایی است که باهدف کاهش فاصله طبقاتی مناطق شمالی و جنوبی شهر تهران پیش‌بینی شده است.
در پایان باید این نکته را درخصوص لایحه بودجه1401 شهرداری مدنظر داشت که افزایش لایحه بودجه به‌معنای افزایش غیرقابل کنترل و بدون برنامه‌ریزی برای بودجه نیست، بلکه بودجه سالانه با ابزارهای قانونی قابلیت کنترل و هدایت دارد. بودجه افزایش‌یافته از طریق بازنگری در نظام کنترل بودجه و تعریف تخصیص اعتبار دوسطحی برای کنترل تأمین اعتبار (تخصیص سال) و کنترل تعهد و پرداخت (تخصیص 3ماهه) امکان‌پذیر است و می‌تواند زمینه ارتقای انضباط مالی و بهره‌برداری از منابع پیش‌بینی شده در بودجه را فراهم سازد.