یادداشت
یک مسیر سهل اما ممتنع
اسماعیل سطنت پور؛ روزنامه نگار
2سال قبل سیدعباس عراقچی، مذاکره‌کننده هسته‌ای سابق ایران گفته بود برجام در آیسییو به‌سر می‌برد و حالش خوب نیست، پیش از آن هم برجام در عمل حاصلی چشمگیر برای ایران نداشت، هرچند مانعی بر سر راه بسیاری از تنگناها بود، تنگناهایی که از بعداز خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا از برجام روزبه‌روز باریک‌تر شدند و عرصه را بر ایران تنگ‌تر کردند.
پایان دوره ترامپ می‌توانست به مثابه شوکی به موجود در آستانه احتضار برجام باشد تا جانی دوباره گرفته و سرپا شود اما دولت بعدی آمریکا هم به صرافت آن افتاد که از قرارگرفتن ایران در کنج فشار‌ها نهایت بهره را ببرد، شاید ایران مجبور به عقب‌نشینی از برنامه هسته‌ای شود.
با این حال انتظار دولت بایدن صرفا یک اشتباه محاسباتی بود، چون ایران در دولت حسن روحانی یعنی دولت بانی برجام گام‌هایی را برداشت تا عملا هیچ مانعی در حوزه فنی بر سر مسیر فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود نداشته باشد، همین رویکرد باعث شد در نهایت دولت بایدن به هم‌پیمانان اروپایی خود سیگنال ازسر‌گیری مذاکرات را مخابره کند.
با تغییر دولت در ایران دنیا منتظر شنیدن سیاست‌های هسته‌ای دولت سید‌ابراهیم رئیسی بود تا در نهایت بعد از 5ماه وقفه تیم هسته‌ای ایران با شکل و شمایل جدید راهی وین شود تا دوباره امید‌ها برای بقای توافق هسته‌ای زنده شود.
حالا می‌توان گفت توافق هسته‌ای از آیسییو خارج و به بخش عمومی منتقل شده اما بدن نحیف و ضعیف آن به تقویت همه‌جانبه نیاز دارد و بازآفرینی اعتماد ازدست‌رفته ایران گزاره‌ای مهم در این مسیر خواهد بود.
ایران از توافق هسته‌ای انتظار خارق‌العاده‌ای ندارد صرفا خواهان احیای توازن آن است، یعنی اگر برجام به محدودیت بخش‌های فنی و هسته‌ای ایران منجر می‌شود طرف مقابل می‌بایست به خواسته‌های تهران تن دهد و لغو مؤثر تحریم‌ها همان انتظار حداقلی ایران از توافق هسته‌ای است و از همین روست که دولت جدید ایران مذاکرات تازه را نه مذاکرات هسته‌ای بلکه مذاکرات لغو تحریم می‌خواند و می‌نامد.
دیروز، تیم هسته‌ای جدید ایران متشکل از مسئولان ارشد بخش‌های مختلف اقتصادی، حقوقی و فنی به ریاست علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه در وین مذاکرات را از سر گرفتند تا در گام نخست یخ چند‌ماهه
آب شود.
در نتیجه مذاکرات روز گذشته مذاکره کننده ارشد ایران خواستار آن شد که لغو تحریم در اولویت مذاکرات قرار بگیرد و از سوی دیگر طرفین اعلام کردند که نشست کارگروه لغو تحریم ها امروز سه شنبه برگزار می شود و از همین رو می توان روند جاری را مثبت ارزیابی کرد.
آنچه ممکن است توافق هسته‌ای را به بایگانی تاریخ بسپارد وقت‌کشی از طرف آمریکایی‌هاست، مشخص است که ایران انگیزه توافق فوری دارد و وزیر خارجه ایران به صراحت بر در دسترس بودن توافق تأکید کرده و بر همین اساس توافق را می‌توان سهل دانست اما تحرکات عناصر تخریب‌گر یعنی مثلث صهیونیست‌ها، عربستان و جمهوریخواهان آمریکایی چشم‌انداز ممتنع بودن این توافق را هویدا می‌کنند. با این حال اکنون که دور نخست مذاکرات بنا به‌گفته حاضران موفقیت‌آمیز برگزار و مسیر رو به جلو اعلام شده، باید منتظر ماند و دید در این مسیر پر سنگلاخ کدام منطق بر دیگری غلبه خواهد یافت؛ منطق توافق و ثبات با پرچمداری ایران یا منطق مقابله و بی‌ثباتی با محوریت صهیونیست‌ها.
در همینه زمینه :
نگاه