جهان در شوک «اومیکرون»

 فتانه احدی- روزنامه‌نگار
 2سال از شیوع ویروس کرونا مـی‌گــــذرد و درست زمانی که تصور می‌شد این ویروس کم‌رمق شده و تمامی کشورهای درگیر، تجربه لازم برای هم‌زیستی با آن ‌را کسب کرده‌اند، ظهور گونه جدید آن به نام «اومیکرون» در آفریقا، جهان را شوکه کرده است. گونه جدید به عقیده دانشمندان، بسیار خطرناک است و به سرعت گسترش می‌یابد. این نوع جدید برای نخستین بار در کشور بوتسوانا در جنوب قاره آفریقا شناسایی شد. پس از آن، شناسایی موارد جدید ابتلا در کشور همسایه یعنی آفریقای جنوبی، بسیاری را نگران کرد. شیوع گونه اومیکرون، کشورها را در معرض نامطمئن‌ترین موقعیت همه‌گیری کرونا از زمان شیوع نوع بسیار مسری دلتا در بهار امسال قرار داده است. از این‌رو  تمام کشورهای جهان، پروازها به مقاصد کشورهای آفریقایی را لغو کرده‌اند.
به گزارش نیویورک تایمز، لغو سفرها موجی از نارضایتی را در میان کشورهای آفریقایی برانگیخته است. مقامات کشورهای آفریقایی می‌گویند که این قاره باز هم بار سنگین واکنش وحشت‌زده کشورهای غربی را متحمل می‌شود. این در حالی است که همین کشورهای غربی با وجود درخواست‌های بسیار، در تحویل واکسن به آفریقا تعلل کرده اند. کشورهای آفریقایی معتقدند که احتکار واکسن از سوی کشورهای ثروتمند باعث شده تا تعداد بسیار کمی از مردم این قاره واکسینه شوند؛ موضوعی که خود ممکن است یکی از عوامل اصلی شیوع گونه جدید کرونا در این منطقه باشد. آمار سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که در قاره آفریقا فقط 10درصد مردم یک دوز واکسن  را دریافت کرده‌اند، درحالی‌که در منطقه آمریکای شمالی این آمار 64درصد و در اروپا 62درصد است.
در زیمبابوه هم فقط 25درصد نخستین دوز واکسن را دریافت کرده‌اند و 19درصد از جمعیت این کشور، به‌طور کامل واکسینه شده‌اند. در لسوتو و اسواتینی، به‌ترتیب 27و 22درصد واکسینه شده‌اند. در نامیبیا 14درصد مردم واکسن زده‌اند که از این تعداد فقط12درصد به‌طور کامل واکسینه شده‌اند. نرخ واکسیناسیون در آفریقای جنوبی 27درصد است. مناطق روستایی آن اغلب به‌صورت تک رقمی هستند.
سازمان بهداشت جهانی مدتهاست که به کشورهای ثروتمند هشدار می‌دهد دوزهای واکسن کمتری را خریداری کنند و به جای تزریق دوز سوم به مردم خود، اجازه دهند که کشورهای فقیرتر نخستین دوزهای خود را دریافت کنند. کارشناسان سازمان بهداشت جهانی می‌گویند: توزیع گسترده‌تر واکسن برای جلوگیری از ظهور انواع جدید و خطرناک ضروری است.
نتیجه وضعیت کنونی واکسیناسیون در جهان این بوده که اکنون فقط 3درصد از مردم در کشورهای کم درآمد به‌طور کامل واکسینه شده‌اند، درحالی‌که این رقم در کشورهای با درآمد بالا و متوسط از60درصد هم فراتر می‌رود. هر روز، به ازای هر واکسنی که به‌عنوان نخستین دوز واکسن در فقیرترین کشورها تحویل داده می‌شود، 6برابر دوزهای واکسن سوم و تقویت‌کننده در ثروتمندترین نقاط جهان تجویز می‌شود. این نابرابری واکسن، باعث شده که سازمان بهداشت جهانی اعلام کند جهان باید منتظر 5میلیون مرگ کرونایی دیگر طی سال‌های آینده باشد. این درحالی است که تاکنون شمار مرگ‌ومیر ناشی از کرونا از مرز 5میلیون گذشته است.
در آفریقا فقط مشکل دسترسی به واکسن نیست. برخی از کشورهای این منطقه اعلام کرده‌اند که فاقد فریزرهای مناسب و سایر ظرفیت‌های  ذخیره‌سازی‌ واکسن  هستند.‌طی ماه گذشته، اوگاندا هشدار داد که دوسوم از 9میلیون واکسنی که دریافت کرده تا پایان سال منقضی می‌شود.
سرعت جهش و گسترش ویروس اومیکرون باعث نگرانی محققان شده است. در روزهای اخیر در انگلیس، آلمان و ایتالیا این بیماری دیده شده و دانشمندان تخمین می‌زنند که طی روزهای آینده هزاران مورد در آفریقای جنوبی و ده‌ها یا صدها مورد دیگر در سراسر جهان، گسترش خواهد یافت. کشورها یکی پس از دیگری مرزهای خود را می‌بندند. استرالیا، تایلند و سریلانکا ازجمله آخرین کشورهایی هستند که به آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا پیوسته و از ورود مسافران از آفریقای جنوبی و کشورهای اطراف جلوگیری کرده‌اند. به نوشته نیویورک تایمز، برخی از دانشمندان نگرانند که این محدودیت‌ها، سایر کشورها را به‌دلیل ترس از ممنوعیت سفر و دیگر محدودیت‌هایی که تبعات اقتصادی دارد، از گزارش موارد ابتلا به‌گونه جدید منصرف کند. مقامات سازمان بهداشت جهانی نیز هشدار داده‌اند که چنین ممنوعیت‌هایی می‌تواند جریان انتقال تجهیزات پزشکی را مختل کرده و کشورها را نسبت به گزارش تهدیدات بهداشتی بی‌میل‌ کند.
هلند اعلام کرده که آزمایش کرونای 61مسافر در دو پرواز آفریقای جنوبی مثبت شده که آخرین نشانه‌ از دشواری جلوگیری از عبور این‌گونه جدید از مرزهاست. مسافران آفریقای جنوبی که تست کرونای آنها مثبت شده، برای قرنطینه به هتل منتقل شده‌اند. آغاز هرج و مرج ناشی از لغو پروازها در آمستردام در روز جمعه باعث شده حدود 600مسافر در دو پرواز از آفریقای جنوبی در هواپیماها و سپس اتاق‌های بدون تهویه برای حدود 30ساعت گرفتار شوند.
اقدام شتابزده کشورهای غربی در بستن مرزها، اقتصاد جهانی را به مخاطره خواهد انداخت. به همین دلیل بسیاری از کشورهای جهان خواستار منع بسته شدن مرزها هستند و بسیاری نیز معتقدند با بسته شدن مرزها جلوی شیوع کرونا گرفته نمی‌شود؛ چون این اقدام خیلی دیر صورت گرفته است.