تولید کاغذ از سنگ در لرستان

فاطمه کاظمی- خبرنگار

فرهاد زیوریار، استاندار جدید لرستان چندی پیش از ساخت کارخانه تولید کاغذ از سنگ در این استان خبر داد و گفت که تجهیزات این کارخانه با همکاری کشور چین طی چند‌ماه آینده ‌تامین و ‌راه‌اندازی می‌شود. به‌گفته وی، این پروژه که در الیگودرز در حال ساخت است، پیشرفت خوبی از نظر عملیات عمرانی دارد و قرار است با همکاری کشور چین طی چند‌ماه آینده تجهیزات مورد نظر آن تامین و کارخانه راه‌اندازی شود.

جزئیات پروژه
گفته می‌شود این کارخانه با ظرفیت 10هزار تن تولید در سال و اشتغال‌زایی برای 35نفر راه‌اندازی خواهد شد. طرح ساخت کارخانه تولید کاغذ از سنگ شهرک صنعتی الیگودرز، توسط سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) از اواخر سال۹۷ آغاز شده است. ایمیدرو به‌عنوان زیرمجموعه توسعه‌ای وزارت صنعت، معدن و تجارت، کارخانه تولید کاغذ از سنگ را با برآورد 5میلیون یورو و رقمی معادل ۱۷۰میلیارد ریال آغاز کرده که سهم ریالی آن تامین شده و اعتبار ارزی آن در حال پیگیری است. ایمیدرو با ظرفیت‌سنجی در عرصه صنعتی و معدنی و ساخت کارخانه کاغذ از سنگ در الیگودرز گام خوبی در این حوزه برداشته است. به‌گفته مسئولان لرستان، کاغذ مورد نیاز کشور در سال بیش از ۶میلیون تن است و کارخانه تولید کاغذ از سنگ الیگودرز ظرفیت جدیدی در این حوزه محسوب می‌شود که با وجود معادن عظیم کربنات کلسیم در شهرستان، سرمایه‌گذاران دیگری می‌توانند در این حوزه فعالیت کنند. تجهیزات و ماشین‌آلات راه‌اندازی این طرح مهم صنعتی خریداری شده است و تا 3ماه آینده وارد کشور می‌شود.

اهمیت پروژه
واقعیت این است که با ورود تراورتن به بازار، سنگ‌های لرستان مشتری خود را در بازار از دست دادند و بسیاری از واحدهای سنگبری و معدنی استان تعطیل شدند، اما مطالعاتی که روی کربنات کلسیم انجام شد، نشان داد این ماده در لرستان بالاترین عیار را در دنیا دارد. کربنات کلسیم یک ظرفیت عالی و ثروت بی‌نظیر است که در راستای فرآوری این ماده ارزشمند، مسئولان سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان با ایمیدرو وارد مذاکره شدند و سرمایه‌گذاری کاغذ سنگ انجام شد که کارخانه آن، امسال ساخته خواهد شد.

چالش‌های پروژه
با وجود اینکه راه‌اندازی هر واحد تولیدی یا صنعتی به اشتغال‌زایی در استانی مانند لرستان کمک شایانی به اشتغال‌زایی در آن می‌کند، با توجه به اقلیم ویژه این استان، همواره باید مخاطره‌های محیط‌زیستی پروژه‌ها را قبل از راه‌اندازی آنها مورد بررسی قرار داد. یک کارشناس محیط‌زیست در این‌باره به همشهری می‌گوید: اگر از نظر محیط‌زیستی بخواهم بگویم، تولید کاغذ از سنگ یک شمشیر دولبه است. بسیاری «s tonepaper»  یا همان کاغذ سنگ و کاغذ معدن را پدیده‌ای شگفت‌انگیز در صنعت چاپ و تولید و تولید آن را نیز سرآغاز عصری جدید در تولید کاغذهای سازگار با محیط‌زیست می‌دانند، زیرا ماده اولیه آن فقط سنگ است و از این‌رو به‌نظر می‌رسد دیگر نباید نگران قطع درختان و آثار مخرب آن روی محیط‌زیست باشیم.
محمد رابطی می‌افزاید: همچنین در فرایند تولید «کاغذ سنگ» نه‌تنها از آب استفاده نمی‌شود، بلکه به‌خاطر سفیدبودن مواداولیه نیازی به استفاده از سفیدکننده‌ها در تولید آن نیست که نتیجه کار این است که دیگر آلاینده‌ها به محیط‌زیست ما اضافه نخواهند شد.
وی یکی از بزرگ‌ترین موانع خودکفایی ایران در تولید کاغذ را نبود مواداولیه می‌داند و اظهار می‌کند: با توجه به اینکه اصلی‌ترین ماده تولید کاغذ در کشور درخت است‌، سازمان محیط‌زیست بهره‌برداری از این محصول را بسیار محدود کرده و بنابراین تولیدکنندگان کاغذ با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند. با وجود این، می‌توان با استفاده از سنگ آهک در کشور به تولید کاغذ پرداخت. تولید و بهره‌گیری از آهک به‌تازگی برای تولید کاغذ سنگی در حال رونق است و درصورت تحقق آن می‌تواند علاوه بر حفاظت از درختان، محیط‌زیست و فعال کردن معادن سنگ‌آهک، ارزش‌افزوده مناسبی با صادرات ایجاد کرد.
به‌گفته رابطی، بازیافت، تغییرپذیری و سازگاری محصولات تولیدی عرصه صنعت با طبیعت، همواره از دغدغه‌های مسئولان است که به آن توجه ویژه‌ای نشان می‌دهند. این کارشناس با تأکید بر اینکه تولید کاغذ از کربنات کلسیم و آهک دولبه شمشیر دارد، توضیح می‌دهد:‌ یک لبه شمشیر تولید کاغذ و عرضه آن در بازار است، اما لبه دیگر ضررهای جبران‌ناپذیری است که این تولید به محیط‌زیست وارد می‌کند. رابطی با بیان اینکه در تولید کاغذ از آهک مشکلاتی وجود دارد که به محیط‌زیست ضرر و زیان‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند، ادامه می‌دهد: اگر محیط‌زیست برای ما مهم است، باید ملاحظات محیط‌زیستی تولید کاغذ از آهک را نیز مدنظر داشته باشیم. در بخش دولتی مسابقه‌ای راه افتاده است که با شتاب به سمت تولید کاغذ با استفاده از آهک و کربنات کلسیم می‌روند، این اقدام اثرات تخریبی بر محیط‌زیست دارد، سلامت جامعه را هدف می‌گیرد و منابع کشور را هدر می‌دهد. این کارشناس محیط‌زیست تأکید می‌کند: نخستین بار چینی‌ها شروع به تولید کاغذ با استفاده از آهک کردند، اما بلافاصله این روند را متوقف کردند. در مقوله تولید کاغذ در دنیا، تولید از آهک جایگاه بالایی ندارد چون ما معادن بسیار زیادی از آهک در داخل کشور داریم و این مواداولیه مجانی است، اما باید توجه داشته باشیم که این اقدام مضراتی را نیز برای محیط‌زیست دارد.