مذاکرات ‌ صدر ، قربانی‌آشوب ‌ بغداد

بغـــداد در بامداد پنجشنبه شاهــد رخدادی ‌غافلگیر‌کننده بود؛ مقتدی صدر که طی 3هفته گذشته پس از اعلام پیروزی حزبش در انتخابات پارلمانی عراق سکوت را بر نطق‌های آتشین خود ترجیح داده بود در سفری ناگهانی برای ملاقات با رهبران سیاسی عراق وارد بغداد شد. او در بدو ورود به بغداد با محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان عراق و رهبر مهم‌ترین حزب اهل سنت این کشور ملاقات داشت. با توجه به نتایج انتخابات پارلمانی و همچنین عدم‌همراهی سایر احزاب شیعی با مقتدی صدر، او برای تشکیل فراکسیون اکثریت و انتخاب نخست‌وزیر راهی جز ائتلاف با حزب پیشرفت به رهبری حلبوسی و همچنین حزب دمکرات کردستان به ریاست مسعود بارزانی پیش روی خود ندارد. بر این اساس، بسیاری از رسانه‌های عراقی ملاقات ناگهانی صدر با حلبوسی در خانه او را نشانه‌ای از نهایی شدن رایزنی‌ها میان طرفین برای تشکیل فراکسیون اکثریت به شمار آوردند. 
البته این تنها ملاقات صدر نبود. او پس از دیدار با حلبوسی، عازم منزل سیدعمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق شد؛ جریانی که اگرچه با شکستی سنگین در انتخابات تنها 4کرسی به‌دست آورده اما همچنان از جایگاه و نفوذی ویژه میان احزاب شیعی برخوردار است. علاوه بر اینها رسانه‌های عراقی، همزمان با این تحولات از سفر یک هیأت کردی عالی‌رتبه از اربیل به بغداد خبر دادند؛ سفری که قطعا بی‌ارتباط با حضور صدر در پایتخت عراق و اجرای آخرین مذاکرات بر سر فراکسیون اکثریت نبوده است. روزنامه العربی‌الجدید با اشاره به این ملاقات‌ها نوشت: به‌نظر می‌رسد جریان صدر به دور از جنجال‌های خیابانی، رایزنی‌های پشت پرده را به خوبی پیش برده و فاصله چندانی تا اعلام فراکسیون اکثریت با مشارکت احزاب اهل سنت و کردی ندارد. اما عراق سرزمین رخدادهای غیرمنتظره است و بر این اساس نباید در تحلیل تحولات سیاسی این کشور عجله کرد. درحالی‌که مقتدی صدر روز گذشته مشغول آخرین رایزنی‌ها برای تشکیل دولت جدید عراق بود، حامیان احزاب شیعه عراق که همچنان به‌طور جدی نسبت به نتایج اعلام شده از سوی کمیسیون انتخابات شکایت دارند اعتراض بزرگ و کم‌سابقه‌ای را در داخل منطقه سبز بغداد آغاز کردند. این اعتراض از منظر تعداد مشارکت‌کنندگان در تجمع و همچنین شعارهای بسیار تندی که علیه دولت مصطفی الکاظمی سر داده می‌شد بی‌سابقه بود. در واکنش به این اعتراضات، برای نخستین بار نیروهای ضد‌شورش عراقی به‌طور گسترده در مناطق مختلف منطقه سبز بغداد مستقر شدند.
به گزارش خبرنگار شبکه الجزیره، مقابله با اعتراضات خیابانی علیه نتایج انتخابات پارلمانی طی روزهای گذشته صرفا با نیروهای پلیس عراق بوده است و ورود نیروهای ضد‌شورش را می‌توان نشانه‌ای از پایان صبر دولت مقابل معترضان دانست. اگرچه انتظار می‌رفت ورود نیروهای ضد‌شورش به آرام شدن فضای خیابانی یا دست‌کم منطقه سبز بغداد کمک کند، اما حملات ناگهانی و خشونت‌بار این نیروها علیه معترضان شیعه، موجی از درگیری‌های بی‌سابقه میان طرفین را به همراه داشت. به گزارش منابع محلی، نیروهای ضد‌شورش علاوه بر استفاده از سلاح گرم برای درهم شکستن مقاومت معترضان، خشونت بی‌سابقه‌ای را در خیابان اعمال کرده‌اند. 
همچنین به گزارش خبرنگار شبکه الاتجاه، دقایقی پس از آغاز حملات نیروهای ضد‌شورش، برق خیابان‌های منطقه سبز قطع شده و ارتباط تلفنی و اینترنتی نیز شاهد اختلال گسترده بوده است. شبکه الاتجاه این تحولات را برنامه‌ای از پیش طراحی شده برای سرکوب صدای معترضان به تقلب گسترده در انتخابات پارلمانی توصیف کرده است. 
به گزارش این شبکه، درگیری‌های چند ساعته در منطقه سبز بغداد دست‌کم 3کشته از میان معترضان بر جای گذاشته است؛ البته مقامات رسمی و سخنگوی دولت الکاظمی تا عصر دیروز هیچ واکنشی نسبت به انتشار این آمار نداشته‌اند. اگرچه تظاهرات بزرگ معترضان نسبت به نتایج انتخابات سرانجام با مداخله نیروهای امنیتی سرکوب شد، اما از سوی دیگر رایزنی‌های مقتدی صدر در بغداد نیز بی‌نتیجه ماند؛ رایزنی‌هایی که گفته می‌شد آخرین گام‌های جریان صدر به‌سوی تشکیل فراکسیون اکثریت خواهد بود. محمد العراقی، از شخصیت‌های نزدیک به مقتدی صدر که او را در سفر به بغداد همراهی می‌کرد ساعاتی پس از آغاز درگیری‌های منطقه سبز در صفحه توییتر خود نوشت: مقتدی صدر در اعتراض به درگیری‌های اخیر، خشونت غیرقابل توجیه و تضعیف عامدانه نهادهای دولتی، بغداد را به مقصد نجف ترک کرد. 
ساعاتی پس از این توییت، مقتدی صدر با انتشار بیانیه‌ای خطاب به حشد شعبی نوشت: ورود اینگونه شما به خیابان‌ها و تقابل با نیروهای زیرنظر دولت، امری ناپسند و زشت است.
موضع رهبران معترضان
مهم‌ترین رهبران فعلی احزاب معترض به نتایج انتخابات پارلمانی عراق، قیس خزعلی و نوری المالکی هستند. قیس خزعلی در این  انتخابات از طریق ائتلاف با هادی العامری، لیست مشترک فتح(شاخه سیاسی حشد شعبی) را حمایت می‌کردند. این لیست اگرچه در انتخابات سال2018 نزدیک به 50کرسی کسب کرده بود اما در این انتخابات کمتر از 20کرسی به‌دست آورد. حامیان ائتلاف فتح که عمدتا از قشر جوان شیعیان عراق هستند، مهم‌ترین بدنه معترضان خیابانی را شکل می‌دهند. از سوی دیگر،
نوری مالکی به‌عنوان رهبر ائتلاف دولت قانون نیز ازجمله شخصیت‌های مطرح سیاسی است که شکایت‌های متعددی را علیه نتایج انتخابات مطرح کرده است. این در حالی است که ائتلاف مالکی موفق شده از کمتر از 20کرسی در انتخابات2018 به حدود 40کرسی در این انتخابات دست یابد. اگرچه مالکی و خزعلی طی هفته‌های گذشته به تندی از سیاست‌های دولت انتقاد کرده و خواهان تداوم اعتراضات خیابانی شده بودند اما هردو این رهبران، روز گذشته پس از تشدید درگیری‌های منطقه سبز از حامیان خود خواستند منطقه را ترک کرده و اجازه ایجاد ناامنی و یا آشوب خیابانی را ندهند. سخنگوی دولت الکاظمی این مواضع را نقطه آغاز خوبی برای از سرگیری گفت‌وگوهای ملی و بررسی اعتراضات انتخاباتی به شیوه قانونی بیان کرده است. کمیسیون عالی انتخابات(متشکل از قضات عالی‌رتبه دستگاه قضایی عراق) هفته گذشته پس از شمارش دستی آرا در برخی حوزه‌های رأی‌گیری(به‌صورت گزینشی) سلامت فرایند کلی انتخابات را تأیید کرده و پرونده اعتراضات را مختومه اعلام کرد. براساس نتایج مورد تأیید این کمیسیون، جریان صدر به تنهایی 73کرسی پارلمان را به‌دست آورده است. این در حالی است که جریانات معترض با تکیه بر اسناد متعدد درباره وقوع تقلب در انتخابات، خواستار بازشماری دستی آرا در تمامی حوزه‌های انتخابی هستند.