گفت‌وگو با زوج طبیعت‌گرد، قله‌نورد و دره‌نورد
حفظ محیط‌زیست اولویت ماست
شهره کیانوش راد
«سهند صابرنژاد» و «بهناز نیارکی» زوج طبیعت‌گردی هستند که به‌صورت حرفه‌ای سفرهای زیادی را در دل طبیعت انجام داده‌اند و اکنون با داشتن تجربه‌های بسیاری که از سفرهای خود به دست آورده‌اند به علاقه‌مندان آموزش می‌دهند تا این تجربه دلچسب را با کسب مهارت و به‌صورت حرفه‌ای دنبال کنند. معتقدند که داشتن دانش کافی و تجهیزات مناسب و همراه شدن با گروهی کاربلد می‌تواند از پیش آمدن خطرات احتمالی جلوگیری کند. آنها برایمان از تجربه‌های خود و اهمیت حفظ محیط‌زیست می‌گویند.
صابرنژاد ۳۶ ساله است. وقتی می‌پرسم از چه زمانی سفر در طبیعت را شروع کرده‌اید؟ می‌خندد و می‌گوید: «درستش را بخواهم بگویم از بدو تولد با کوه و طبیعت آشنا شدم.» و بعد هم توضیح می‌دهد سرمنشأ این علاقه به کوه، بزرگ شدن در خانواده‌ای بود که به کوه و کوهنوردی علاقه داشته اند: «پدرم کوهنورد و دایی‌ام مربی کوهنوردی بود.
راهنمای کوهنوردان بودند و من هم از وقتی که کم‌سن و سال بودم همراه آنها به طبیعت و کوه می‌رفتم. علاقه به طبیعت از همان ابتدا در من به وجود آمد. بعدها حرفه‌ای کوهنوردی را شروع کردم. ابتدا در باشگاه سنگ‌نوردی ثبت‌نام کردم. ۱۴ یا ۱۵ ساله بودم. تمرین‌ها را در سالن و در طبیعت انجام می‌دادم. در طبیعت همراه با کوهنوری بود. برخی روزها فقط کوهنوردی به‌صورت پیمایشی و برخی روزها هم سنگ‌نوردی و کوهنوردی را تلفیقی و با تجهیزات انجام می‌دادم.»
- حوادث کوه را جدی بگیرید
کوهنوردی در عین لذت‌بخش بودن با خطراتی همراه می‌شود. صابرنژاد می‌گوید: «اگر با تجربه و تجهیزات مناسب به کوه بروید خطرات کمتری متوجه شما خواهد شد.» او از تجربه خود می‌گوید که راهی توچال شد تا صعود انفرادی را تجربه کند؛ موضوعی که البته بعد از آن با توبیخ مربی‌اش همراه شد: «دایی من، حسین شانچی مربی رسمی فدراسیون و فوق‌العاده آدم محتاطی بود. او تمام آموزش‌های لازم را به من می‌داد.
هر وقت با او به کوه می‌رفتم مرا با خطرات مسیرها آشنا می‌کرد. حدود ۲۱ ساله بودم که تصمیم گرفتم تنهایی به قله توچال صعود کنم. بعد از برگشت، مرا توبیخ کرد که چرا این کار را کردی و نباید تنهایی می‌رفتی.» او توضیح می‌دهد: «قله توچال با اینکه مرتب پیمایش می‌شود اما قله سرسخت و خطرناکی است و حادثه‌های زیادی هم در آن رخ می‌دهد. قبل از صعود باید مسیر، شناسایی و بعد از مشاوره به‌صورت اصولی پیمایش انجام شود.
کوهنوردی نکته‌هایی دارد که باید به آنها دقت کرد. هرچه به قله نزدیک‌تر می‌شویم تعداد کوهنوردان کمتر می‌شود. ممکن است هوا مه و باد و بوران شود و کوهنورد مسیر برگشت را گم کند. اکثر کوهنوردان موقع برگشت ممکن است دچار حادثه شوند. به همین دلیل برنامه‌ریزی برای صعود به قله باید دقیق باشد. کوهنورد باید آب و مواد غذایی کافی همراه داشته باشد. من در آن صعود، آب کافی همراهم نبود و در مسیر برگشتن از کوهنوردان دیگر درخواست آب کردم. نکات خیلی‌ریزی هست که می‌تواند در شرایط بد به خطرات بزرگ‌تری تبدیل شود.»
- بدون تجربه به کوه صعود نکنید
کسی که نخستین بار به کوه می‌رود باید مسیری را انتخاب کند که کوهنوردان دیگر در حال پیمایش هستند یا حداقل چند کیلومتر دورتر کوهنوردان را ببیند و مطمئن شود که افراد دیگری در این مسیر هستند. صابرنژاد می‌گوید: «اگر با مسیر آشنا نباشیم، مسیریاب نداشته باشیم و هوا تاریک شود، حتماً به مشکل بر می‌خوریم. بی‌توجهی به این نکات می‌تواند منجر به حادثه بزرگی شود. زمانبندی در پیمایش بسیار اهمیت دارد. اگر زمانبندی نداشته باشیم، هنگام صعود از منظره‌ها لذت می‌بریم و ممکن است زمان از دستمان برود و هنگام پایین آمدن از کوه، هوا تاریک شود و مسیر را گم کنیم.»
- قله‌های زیبا در لواسان
از وقتی که کرونا آمد و مانع سفر شد طبیعت گردان نیز برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی به شهرهای مختلف به‌خصوص شهرهایی با وضعیت قرمز سفر نکردند. صابرنژاد می‌گوید: «سفرهای ما در این مدت خیلی کم شد. اگر هم موردی بوده مسیرهایی را انتخاب کردیم که از شهر و روستا فاصله داشته باشند.» دره‌نوردی در کنار کوهنوردی یکی از علایق صابرنژاد است که به‌صورت حرفه‌ای انجام می‌دهد.
او که همراه همسرش طبیعت‌گردی را انجام می‌دهد می‌گوید: «۶ سال است که حرفه‌ای وارد شاخه دره‌نوردی شده‌ایم و به‌صورت تخصصی دره‌نوردی می‌کنیم. مربی و راهنمای تیم‌های مختلف هستیم. رشته دره‌نوردی تیمی و گروهی است و به‌صورت انفرادی قابل اجرا نیست. تجهیزاتی شبیه تجهیزات سنگ‌نوردی دارد و اعضای گروه باید حداقل ۴ نفره باشد. در برخی دره‌ها باید تعداد افراد ۵ نفر یا بیشتر باشد. برای تعداد بیشتر باید به ازای هر ۵ نفر، یک مربی همراه تیم باشد. قزوین، ایلام، خوزستان، مازندران و گیلان و... از شهرهایی هستند که برای دره‌نوردی به آنجا سفر می‌کنیم.» صابرنژاد تأکید می‌کند که حفظ طبیعت اولویت اول در سفرهاست.
او درباره گردشگری در طبیعت لواسان می‌گوید: «اولویت اول ما احترام به محیط‌زیست است. در کوهنوردی، دره‌نوردی و سنگ‌نوردی این نکته برایمان حائز اهمیت است و رعایت می‌کنیم و به دوستانمان هم پیشنهاد می‌کنیم که به طبیعت احترام بگذارند.» صابرنژاد قله‌های لواسان را از مناطق دیدنی شمیران می‌داند و می‌گوید: «قله پرسون، قله کاس تونک و قله خاتون بارگاه از قله‌های دیدنی لواسان است که پیمایش به این قله‌ها را در پاییز و زمستان انجام داده‌ایم. لواسان برای طبیعت‌گردی جای مناسبی است و رسیدن به قله‌ها مسیرهای مختلف و متنوعی دارد. قله‌ها با فاصله کمی از هم قرار دارند. اما پیشنهاد می‌کنم که هر بار به یک قله بروید تا بتوانید از طبیعت و زیبایی‌های آنها نهایت استفاده را ببرید.»
- حذف ظروف یکبار مصرف
«بهناز نیارکی» که در طبیعت‌گردی همراه همسرش به شهرهای مختلف سفر می‌کند، در رشته دره‌نوردی و غواصی به‌صورت تخصصی به علاقه‌مندان آموزش می‌دهد. افرادی که در یادگیری به سطح مطلوب برسند می‌توانند در برنامه‌های تخصصی و سفر به مناطق بکر ایران با این زوج طبیعت گرد همراه شوند. نیارکی می‌گوید: «در سفرهایمان همیشه به محیط‌زیست و نگهداری از منابع توجه می‌کنیم تا به محیط‌زیست لطمه‌ای وارد نشود.
برای حفاظت از محیط‌زیست، استفاده از ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف را کنار گذاشته‌ایم. در هر سفر برای کاهش تولید زباله و دوری کردن از رها کردن زباله در طبیعت فرهنگسازی می‌کنیم. معتقدیم همچنان برای فرهنگسازی این موضوع نیاز هست تا توجه به محیط‌زیست میان عموم مردم به‌ویژه افرادی که به سفر می‌روند نهادینه شود.» این زوج طبیعت گرد برای تشویق دیگران در سفرها لوازم کوهنوردی و ظروف فلزی را به فروش می‌رسانند.
آنها نخستین جمعه پاییز در نمایشگاه «استقبال از پاییز» لواسان شرکت کرده بودند. نیارکی درباره این ظروف عرضه شده به مشتریان و دوستداران طبیعت می‌گوید: «از آنجایی که خودمان به این موضوع علاقه داریم، یکسری لوازم را تولید می‌کنیم. ظروف لعابی طرفداران بسیار دارد و برای سفر بسیار مناسب است. خوشبختانه اجناس ایرانی عرضه شده کیفیت خوبی دارد و از آنها استقبال شده است. تجهیزات کمپینگ و تخت آویزها نیز از تجهیزات عرضه شده است که بخشی از آنها را خودمان تولید می‌کنیم.»