ضرورت ساخت المان‌های خاص در ورودی های تهران

مهدی جمالی‌نژاد ـ رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها

در گذشته دروازه‌های شهری به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عناصر کالبدی شهرهای ایران و ازجمله تهران قلمداد می‌شدند و همواره معماری منحصر به فردی داشتند. اما شرایط توسعه شهری و گسترش شهرها به‌ویژه کلانشهرها و پایتخت‌ها، وضعیت دروازه‌های شهری و فضاهای ورودی به شهرها را دچار دگرگونی اساسی کرده است. نگاه اساسی به این عنصر شهری در فرایند شکل‌گیری آن همواره باید مدنظر برنامه‌ریزان و دست اندرکاران مدیریت شهری فعلی باشد. در این چارچوب می‌توان مبتنی بر 2 دیدگاه موضوع دروازه‌های شهری را مورد توجه قرار داد. در دیدگاه نخست باززنده‌سازی و بازسازی دروازه‌های قبلی شهر به‌عنوان اثرات ماندگار و ارزشمند تاریخی باید در دستور کار قرار گیرد که خوشبختانه این موضوع در ادوار مختلف مورد توجه شهرداران محترم در تهران قرار گرفته است. در دیدگاه دوم  به این دلیل که مبادی به فضاهای بزرگراهی تغییر شکل یافته‌اند، باید به شکلی مدرن، به مسافران و شهروندان خوشامد بگویند. در این بین، هم‌اکنون ارتباط شهر تهران از طریق بزرگراه‌ها با کرج، قم، سمنان و مشهد برقرار می‌شود. اقتضائات طراحی و تعریف مراکز خدماتی و رفاهی در طول شبکه‌های بزرگراهی منتهی به تهران به‌عنوان یکی از سیاست‌های کلیدی قابل تعریف است. در این راستا تعریف طرح‌های موضوعی و موضعی و نگاه جدید به نقش و جایگاه شبکه‌های بزرگراهی و ارتباطی و پیوستگی ساختار نظام اداره شهر تهران با محیط پیرامون در قالب مجموعه‌های شهری به‌ویژه با شهر کرج ضرورتی قابل توجه است. البته نباید از نظر دور داشت که مفهوم دروازه‌های شهری امروز از شکل کالبدی آن خارج و نقش و جایگاه شهرها در فضاهای فراملی و بین‌المللی تعریف می‌شود که تهران نیز از این قاعده به‌عنوان‌ ام‌القرای جهان اسلام مستثنی نیست و تلاش دست‌اندرکاران و مدیران شهری همواره باید جهت‌دهی و جهت‌گیری به سمت تحقق این مفهوم با تکیه بر ظرفیت‌های ملی و فراملی این شهر باشد. توجه به مبادی ورودی و خروجی شهر با رویکرد ایجاد مبلمان شهری و فضای سبز مناسب و تعریف المان‌های خاص در برنامه توسعه شهر تهران به‌ویژه برای مدیریت شهری جدید تهران می‌تواند به‌عنوان یکی از اولویت‌ها تلقی شود؛ اگرچه هزینه‌های انجام این موضوع نیز در هم‌افزایی و همکاری با دستگاه‌های اجرایی مختلف قابل تامین است. قطعا مشارکت دستگاه‌های اجرایی سازمان‌ها و ارگان‌های مسئول ازجمله وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برای بهسازی و باززنده‌سازی دروازه‌های قدیم شهر و وزارت راه‌وشهرسازی برای ساماندهی ورودی‌های فعلی شهر در شبکه بزرگراهی منتهی به تهران کمک مؤثری به پیشبرد برنامه‌های مدیریت شهری در این زمینه می‌کند. برای این منظور لازم است طرح‌های مشترکی توسط دستگاه‌های مربوطه تهیه و با تقسیم کار دقیق و تعیین هزینه‌های آن، عملیاتی و اجرایی شود.