«اراج» توقفگاه مسافران لواسان بود

حسن حسن‌زاده

محله اراج در محاصره چند بزرگراه قرار گرفته و برای دسترسی به بافت قدیمی محله باید از دل این بزرگراه‌های پر رفت‌وآمد گذر کرد. ساکنان قدیمی اراج اما روزگاری را به خاطر دارند که این‌آبادی کوچک شمیران نه روستایی در محاصره خیابان‌ها، بلکه‌آبادی کوچکی در مسیر دسترسی به لواسان بود. روستایی با حدود 300 نفر جمعیت در اواخر دهه 20 شمسی که به دلیل دسترسی آسان و قرار گرفتن در مسیر‌آبادی‌های اطراف، استراحتگاه‌ها و توقفگاه‌های بسیار برای پذیرایی از مسافران و گردشگران داشت. «داریوش شهبازی» تهران‌شناس می‌گوید: «اراج در اواخر دوره قاجار و حتی سال‌ها پس از آن، یک‌آبادی کوچک بود؛ روستایی با جمعیت اندک و در 60 کیلومتری تجریش که در مسیر دسترسی به‌آبادی‌ سوهانک و جاده لشکرک قرار داشت.‌آبادی اراج اگرچه روستایی کوچک بود اما براساس اسناد و منابع تاریخی یکی از تفرجگاه‌های تهرانی‌ها و شمیرانی‌ها به شمار می‌رفت. تهرانی‌ها و ساکنان‌آبادی‌های اطراف برای سفر به لواسان ناگزیر به عبور از جاده لشکرک بودند و در این مسیر حتماً توقفی هم در روستای اراج داشتند. در سال‌های دهه 20 شمسی و به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم به تدریج استراحتگاه‌ها و قهوه‌خانه‌های بیشتری در اراج برای پذیرایی از مسافران ساخته شد.» اگرچه با توسعه شهر و تغییر بافت روستایی اراج اکنون دیگر خبری از آن استراحتگاه‌ها و کافه‌های پرشمار نیست اما در ورود محله اراج چند قهوه‌خانه قدیمی دیده می‌شود که یادگاری از سال‌های پایانی رونق استراحتگاه‌ها و کافه‌های خاطره‌انگیز اراج است.