نگاه
سمن‌ها انتظار مشارکت برای فعالیت مدنی قوی دارند
حسین ایمانی جاجرمی- استاد دانشگاه تهران و جامعه‌شناس شهری
نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در ملیت‌ها بستگی به حاکمیت‌ها دارد که چه نقش و جایگاهی برای آنها درنظر بگیرند. قاعدتا برای چنین نگاهی دو حالت وجود دارد که آنها را قبول کرده و با آنها در مسیر کاری مشارکت کنند یا به آنها نگاهی بدبینانه داشته باشند. دولت‌ها از دهه 1990میلادی به سمت خصوصی‌سازی رفتند و این منجر به آن شد تا سازمان‌های مردم‌نهاد در برخی از فعالیت‌های اجتماعی بلاتکلیف بمانند. در واقع این فعالیت‌ها رسیدگی به فقرا، مسائل مربوط به آموزش کودکان فقیر، فضای سبز، محیط‌زیست و امور شهری است. اموری که بخش خصوصی و دولت قصد ورود به آن مسائل را نداشتند و به‌گونه‌ای بلاتکلیف ماند و اینطور شد که نهادهای مردم‌نهاد با توجه به نوع فعالیت‌هایشان نقشی پررنگ و سازمان یافته به‌خود گرفتند و مکمل فعالیت‌های بخش دولتی و خصوصی شدند. این سازمان‌ها، سازمان‌های محله محور و غیردولتی هستند که پیش‌تر در جوامع به‌صورت سنتی کارهای خیرانه انجام می‌دادند. در بسیاری از کشور‌های در حال توسعه به‌طور مشخص در پاکستان، مصر و هند در حوزه‌های مختلف فعالیت‌های خوبی صورت گرفته است. مسئله‌ای که اهمیت دارد داشتن رویکرد بی‌طرفانه در برخورد با سازمان‌های مبتنی بر جامعه مدنی است. هر دستگاه اجرایی ازجمله شهرداری و بخش خصوصی اگر قصد ورود با جامعه مدنی را دارند باید تنوع و تکثر آنها را به‌رسمیت بشناسند و همچنین قاعده‌ای بی‌طرفانه مبتنی بر شایستگی و غیره را درنظر بگیرند. تعداد سمن‌های مردمی زیاد است که در حوزه‌های مختلف مشغول فعالیت هستند. البته در ایران این سازمان‌ها چندان حرفه‌ای نشده و به دلایل مختلف رشد نکرده‌اند اما در حال انجام کار مدنی و غیردولتی هستند. بنابراین اکنون بهترین فرصت است که به آنها میدان داده شود تا در تخصص خودشان رشد کنند. با توجه به آنکه اکنون در شرایط اضطرار به‌سر می‌بریم و منابع مالی برای رسیدگی و فعالیت اندک است، باید بودجه محدود را با شراکت تقسیم کرد و براساس بودجه در اختیار، کارهای در اولویت را انجام بدهیم. شهرداری نزدیک‌ترین سطح حاکمیت به مردم را دارد و می‌تواند در راستای رضایت مردمی در عرصه این حوزه‌ها خوب اقدام کند. مشارکت داشتن با سازمان‌های مردم‌نهاد می‌تواند نقش مؤثری در جامعه شهری ایفا کند؛ به‌گونه‌ای که با مشارکت یکدیگر از تجربیات و ظرفیت همدیگر استفاده می‌کنند و خدمات لازم را به گروه‌های هدف می‌رسانند. عمدتا گروه‌های مردم‌نهاد انتظار دارند این مشارکت‌ها با استفاده از مدل‌ها باشد. اگر مدلی را در شرایط مختلف تجربه کرده‌اند و این تجربه را در اختیار آن مجموعه می‌گذارند، انتظار دارند تا آن تجربه را جامه عمل بپوشانند. توقع سازمان‌های مدنی در شهر تهران بعد از چند سال انتظار شراکت و حمایت در شرایط اقتصادی است و خوشبختانه شهرداری در این‌باره نگرش حمایتی از آنها و فعالیتشان دارد.
