داعش بلای جان طالبان

 محمدامین خرمی- روزنامه‌نگار

زیرپوست آشفتگی‌های این روزهای افغانستان، یک رویارویی خونین در حال شکل‌گیری است؛ رویارویی میان دو گروه که هر دو دست‌شان به خون مردم افغانستان‌ آلوده است: داعش و طالبان.
گزارش‌ها از افغانستان حاکی از آن است که ناامنی فعلا تا حد زیادی از شهرها و روستاهای افغانستان رخت بربسته، چه آنها که خود عامل ناامنی بوده‌اند اکنون در راس قدرت هستند. با این حال، به دور از چشم رسانه‌ها، کشمکش میان داعش و طالبان وارد فاز درگیری‌های خونین شده است. اعماق نیوز، بازوی تبلیغاتی داعش، دیروز در گروه تلگرامی خود اعلام کرد که طی 6حمله دست‌کم 35نیروی طالبان را کشته است. اشاره اعماق‌نیوز به انفجارهای شنبه و یکشنبه در جلال‌آباد، مرکز ولایت ننگرهار در شرق افغانستان است. در این انفجارها، خودروهای حامل نیروهای طالبان هدف قرار گرفتند.
«داعش خراسان» نام شاخه‌ای از گروه تروریستی داعش است که طی سال‌های اخیر در خاک افغانستان فعال شده است. هسته‌های این گروه در مناطقی از شرق و شمال شرق افغانستان مستقر هستند اما مقر اصلی آنها ننگرهار است. داعش خراسان، منطقه وسیعی از ایران گرفته تا افغانستان، پاکستان، کشمیر و هند را منطقه تحت‌لوای خلافت خودخوانده‌اش می‌داند. پیش از این، حملات داعش بیشتر متوجه اقلیت شیعیان هزاره افغانستان بوده اما با سقوط کابل به‌دست طالبان، به‌نظر می‌رسد آرایش نظامی داعش هم تغییر کرده باشد.
اکنون طالبان، هدف اصلی حملات داعش است؛ چرا که سران این گروه معتقدند خروج نیروهای آمریکایی و غربی از افغانستان، نه حاصل جهاد طالبان، بلکه نتیجه تبانی رهبران طالب با آمریکایی‌ها بوده است.
نخستین رویارویی عیان دو طرف اندکی پس از سقوط کابل و در بحبوحه آشفتگی ایجاد شده در فرودگاه کابل اتفاق افتاد. در یک حمله انتحاری به مردمی که پشت دیوارهای فرودگاه بست نشسته و چشم انتظار باز شدن مسیر خروج از کابل بودند، دست‌کم 169افغان و 13نیروی آمریکایی کشته شدند. این حمله درست در روزهایی اتفاق افتاد که چشم همه جهان به فرودگاه کابل و بحرانی بود که غرب در جریان خروج نیروها و اتباع خود در آن گرفتار شده بود؛ فرصتی مناسب برای عرض اندام یک گروه تروریستی. طالبان با دستگیری افرادی که گفته می‌شود در ارتباط با داعش بوده‌اند، به حمله کابل واکنش نشان داد. رسانه‌های افغانستان به نقل از ملا ندا محمد، والی ننگرهار که به‌تازگی از سوی طالبان به این سمت گماشته شده، اعلام کردند که دست‌کم 80نفر در جریان عملیات نیروهای طالبان علیه گروه داعش در جلال‌آباد و مناطق اطراف آن دستگیر شده‌اند.
حمله به فرودگاه کابل شاید نخستین رویارویی عیان داعش و طالبان به شمار‌ آید اما طالبان از چند روز قبل، ضربه زدن به داعش را در خفا آغاز کرده بود. در جریان حمله طالبان به زندان‌های افغانستان، گفته می‌شد که نیروهای داعش هم از زندان گریخته‌اند. بیشتر زندانیان داعش در 2زندان امنیتی پل چرخی در نزدیکی کابل و بگرام در شرق افغانستان نگهداری می‌شدند. منابع غیررسمی گفته‌اند که در جریان آزادسازی زندانیان، نیروهای طالبان دست‌کم 150نفر از نیروهای داعش را که در بند دولت افغانستان بوده‌اند، کشته‌اند. با این حال، در بسیاری از دیگر مناطق، نیروهای داعش موفق به فرار از زندان و پیوستن به هسته‌های خود شده‌اند.
3هفته پس از سقوط کابل، جنازه «شیخ ابوعبیدالله متوکل» در کابل پیدا شد. او یکی از مؤثرترین چهره‌های سلفی افغانستان بود که گفته می‌شود بیشتر طلابی که نزد او درس خوانده‌اند، اکنون جذب داعش خراسان شده‌اند. متوکل که 2سال قبل به دام نیروهای امنیت ملی افغانستان افتاده بود، در جریان حمله طالبان به زندان‌ها موفق به فرار شد. نیروهای اطلاعاتی طالبان اما 18روز بعد موفق شدند او را شکار کنند. 3روز بعد، نیروهای طالبان در شهر زرنج ولایت نیمروز در نزدیکی مرز با ایران، «فاروق بنگلزئی» سرکرده داعش خراسان در ایالت بلوچستان پاکستان را کشتند. طالبان علاوه بر هدف قرار دادن فرماندهان و چهره‌های سرشناس داعش در افغانستان، طی کمتر از 40روزی که در قدرت بوده، مساجد سلفی‌ها را یکی پس از دیگری تعطیل کرده است.
بدنه اصلی داعش خراسان را نیروهای جدا شده از طالبان و گروه تحریک طالبان پاکستان تشکیل می‌دهند. آنها در سال 2015پرچم سیاه‌رنگ داعش را در افغانستان علم کرده و اعلام موجودیت کردند. طی این سال‌ها، گزارش‌های متعدد از همکاری میان طالبان و آمریکا در حمله به مواضع داعش در افغانستان منتشر شده است. طالبان که نمی‌توانست حضور یک نیروی سوم را در افغانستان تحمل کند، ناخواسته در جبهه ضد‌داعش در کنار نیروهای آمریکایی قرار گرفت. همزمان، شهاب المهاجر، فرمانده جدید داعش خراسان اعلام کرد که بعد از این، حملات داعش علیه دولت مرکزی در کابل، طالبان و آمریکا خواهد بود. طبق گزارش سازمان ملل، طی یک سال گذشته داعش دست‌کم 115حمله تروریستی در خاک افغانستان انجام داده است.
طبق تخمین نهادهای اطلاعاتی غربی، داعش خراسان بین 1500تا 2200نیروی فعال در شرق افغانستان دارد. بخشی از این نیروها جزو نیروهای جداشده از طالبان طی یک سال اخیر هستند؛ یعنی زمانی که رهبران طالبان با آمریکایی‌ها وارد مذاکرات صلح شدند. آنها نیز همچون طالبان با مختصات جنگ در افغانستان آشنا هستند؛ واقعیتی که از جدی‌تر شدن رویارویی طالبان و داعش در آینده حکایت دارد.